Phát biểu ý kiến, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ ấn tượng công trình kiến trúc của EIB hiện đại, thời trang, đi trước đón đầu khai thác các điều kiện tự nhiên, thể hiện tư duy luôn đi trước thời đại; con người và thiên nhiên rất gần gũi, phù hợp xu thế phát triển xanh.
Thủ tướng cảm ơn EIB đã hợp tác chặt chẽ với Việt Nam thời gian qua; nêu rõ, hiện nay Việt Nam đang triển khai 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực, do đó Việt Nam cần nhiều nguồn lực về tài chính để thực hiện các chiến lược này. Việt Nam triển khai xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả. Nền kinh tế độc lập, tự chủ phải dự trữ nguồn lực bên trong là quyết định, cơ bản, lâu dài nhưng nguồn lực bên ngoài là quan trọng và đột phá.
Nguồn lực bên trong dựa vào con người, thiên nhiên, truyền thống lịch sử, văn hóa. Nguồn lực bên ngoài có nguồn vốn, có thể vốn FDI, vốn đầu tư gián tiếp, vốn viện trợ, vốn vay... Việc vay vốn phải hợp xu thế, nhất là tập trung phát triển xanh, hạ tầng chống biến đổi khí hậu, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Thủ tướng mong EIB và Việt Nam tăng cường phối hợp chặt chẽ với quy mô và phạm vi lớn hơn và thời gian dài hơn cụ thể là các dự án phát triển xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, phát triển nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân Việt Nam, phát triển dự án nhanh hơn, nhiều hơn, hiệu quả hơn và tập trung vào những lĩnh vực mà Việt Nam có nhu cầu. Muốn vậy, EIB và Việt Nam cần ký lại Thỏa thuận hợp tác tài chính hồi năm 1997. Về cách làm, sắp tới, Việt Nam cử Bộ trưởng Tài chính sang để thỏa thuận về các vấn đề tài chính, tín dụng, hy vọng lúc đó hai bên sẽ thảo luận luôn vấn đề này theo tinh thần khung khổ pháp lý được nâng lên khác với thời điểm cách đây 25 năm trước. Hai bên sẽ xử lý những vấn đề tồn đọng, vướng mắc của các dự án để tháo gỡ các tồn tại để sử dụng số vốn của EIB.
Đối với những dự án tới đây, Thủ tướng cho biết, Việt Nam sẽ tập trung vào phát triển xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, đề nghị EIB tiếp cận công bằng, công lý theo tinh thần của Chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP); mong EIB chia sẻ vì Việt Nam còn là một nước nghèo, đang phát triển, đang trong quá trình chuyển đổi, cho nên điều kiện vay cần phải khác với các nước khác và điều kiện không quá khắt khe.
Thủ tướng lấy thí dụ, việc vay vốn phát triển xanh đối với Việt Nam cần có ưu đãi hơn so các nước phát triển; đối với các dự án chuyển đổi năng lượng thì giá năng lượng cũng phải phù hợp cho người dân. Muốn giảm giá đầu vào các dự án thì phải ngay đầu vào từ các ngân hàng cho vay. Việt Nam đang đàm phán với G7 liên quan công bằng, công lý trong chuyển đổi xanh. Một nước đang phát triển mà phải làm như một nước phát triển cao thì phải có ưu đãi thì mới làm được. Thí dụ, vừa qua Việt Nam đã đàm phán với Nhật Bản về vốn ODA thế hệ mới với lãi suất ưu đãi hơn. Về thủ tục, Thủ tướng thống nhất với EIB là hai bên cần nghiên cứu thủ tục đơn giản hơn, dễ thực hiện; mong EIB đồng ý về chủ trương này. Các cơ quan chức năng Việt Nam sẽ đàm phán với EIB về các yêu cầu kỹ thuật này. Hai bên có thể ký một Nghị định thư thời gian tới theo tinh thần trên.
Phó Chủ tịch EIB Kris Peeter nhấn mạnh, ấn tượng vì Thủ tướng nêu nhiều vấn đề quan trọng; hoàn toàn nhất trí rà soát các dự án hợp tác trong 25 năm qua, đề ra phương hướng để thúc đẩy hợp tác hiệu quả, tốt đẹp hơn. Ông cho biết, dù đang là ngày nghỉ, sau cuộc gặp này, EIB bắt tay ngay vào việc để tranh thủ thời gian, phát huy quan hệ hợp tác truyền thống; bày tỏ hy vọng Việt Nam đóng một vai trò quan trọng vì sự phát triển chung, của cả khu vực.
Giám đốc điều hành EIB toàn cầu Markus Berndt bày tỏ vui mừng về sự hợp tác lâu dài giữa hai bên về chuyển đổi năng lượng; cho biết, thời gian qua, EIB có hợp tác chặt chẽ với Chính phủ về vấn đề năng lượng của Việt Nam, đồng thời EIB cũng đang huy động vốn để hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng, qua đó giúp Việt Nam phát triển kinh tế-xã hội. Lãnh đạo EIB cảm ơn Thủ tướng Chính phủ đã đưa các cam kết mạnh mẽ, nhấn mạnh việc Việt Nam hợp tác với EIB thì cũng chính là hợp tác với EU; hiện tất cả lĩnh vực ưu tiên của EIB đều phù hợp với ý định của Thủ tướng nêu ra. EIB tập trung công cụ của ngân hàng, tập trung vào các lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số... EIB dành nhiều nỗ lực để củng cố cơ chế, chính sách, đơn giản hóa các thủ tục, thực hiện dự án vì một thế giới tốt đẹp hơn. EIB sẽ làm hết mình, không ngừng nghỉ để thúc đẩy quan hệ đối tác với Chính phủ, các bộ, ngành Việt Nam phát triển mạnh mẽ.
* Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chứng lễ ký thỏa thuận hợp tác giữa EIB và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Văn kiện này tạo tiền đề cho sự đóng góp của EIB vào quá trình phát triển bền vững và lộ trình chuyển dịch năng lượng của EVN, mở ra cơ hội để EIB tham gia hỗ trợ tài chính trực tiếp cho các dự án đầu tư điện tại Việt Nam và tăng cường quan hệ đối tác trong các lĩnh vực sản xuất, truyền tải, phân phối và bán lẻ điện năng, cũng như quá trình chuyển đổi năng lượng theo hướng khử carbon.
