Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may Việt Nam năm nay ước đạt 39 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2020 và tăng 0,3% so với năm 2019 (thời điểm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19). Ðây được coi là sự nỗ lực rất lớn của ngành dệt may Việt Nam trước bối cảnh tốc độ phục hồi của nền kinh tế thế giới có xu hướng chậm lại và là tiền đề thúc đẩy phát triển trong giai đoạn tiếp theo.
Hoàn thành vượt chỉ tiêu
Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty May Hưng Yên (Hugaco) Nguyễn Xuân Dương, thời gian qua, ngành dệt may Việt Nam phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức khi các nhà máy may phải đóng cửa hoặc duy trì ở mức thấp, với một phần nhỏ công nhân đi làm để trả hàng theo đúng tiến độ. Mặt khác, thời điểm giãn cách, năng suất lao động không đạt kế hoạch, trong khi chi phí phát sinh duy trì theo phương thức sản xuất "3 tại chỗ" khá cao như chi phí ăn ở, xét nghiệm sàng lọc,... khiến doanh nghiệp đã "khó chồng khó". Bằng việc triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất đã giúp doanh thu toàn tổng công ty đạt 134,5 triệu USD, tăng 17%; kim ngạch xuất khẩu đạt 350 triệu USD, tăng 20% so với năm 2020; thu nhập bình quân đạt 9 triệu đồng/người/tháng. Hiện Hugaco đã có đơn hàng đến tháng 5/2022, đồng thời tiếp tục đầu tư về thiết bị, chuyển đổi công nghệ số,... nhằm tăng năng suất, giá gia công, qua đó tăng thu nhập bình quân cho người lao động vào khoảng 7%/năm.
Cũng theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Hugaco Nguyễn Xuân Dương, trước diễn biến khó lường của dịch Covid-19, đặc biệt các ca dương tính đang có chiều hướng gia tăng sẽ tác động không nhỏ tới hoạt động của các doanh nghiệp. Với đặc thù ngành may là ngành sử dụng nhiều lao động, chủ yếu ở trong cộng đồng cho nên việc bị lây nhiễm từ cộng đồng vào doanh nghiệp là điều khó tránh. Muốn duy trì và đẩy mạnh phát triển, Nhà nước phải nhanh chóng hỗ trợ về nhà ở cho người lao động bằng cách tạo quỹ đất, công đoàn kết hợp với doanh nghiệp làm chung cư cho người lao động,... "Ðây là vấn đề rất cấp thiết hiện nay, trên thực tế doanh nghiệp muốn bỏ tiền ra làm hay lấy đất của doanh nghiệp để xây dựng nhà ở cho công nhân nhưng tỉnh không cho làm vì vướng các quy định và không có trong quy hoạch"-ông Nguyễn Xuân Dương nhấn mạnh.
Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10 Bạch Thăng Long cho biết thêm, ngoài nhu cầu cấp thiết về nhà ở cho người lao động thì các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian dịch bệnh sẽ chiếm vai trò tiên quyết. Nhà nước và Chính phủ cần nghiên cứu và có nhiều gói hỗ trợ về tài chính cùng các cơ chế chính sách khác như giảm các loại thuế, phí,... nhằm tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư, đẩy mạnh sản xuất. Mặc dù chịu nhiều tác động tiêu cực của dịch bệnh nhưng May 10 đã linh hoạt áp dụng các biện pháp duy trì sản xuất, qua đó giúp tổng doanh thu của đơn vị tăng 5% so với năm 2020. Thời gian tới, May 10 sẽ tiếp tục đầu tư, mở rộng cơ sở sản xuất tại chỗ, theo hướng tập trung năng lực sản xuất để có sự hỗ trợ lẫn nhau giữa đơn vị cũ và đơn vị mới.
Theo Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Cao Hữu Hiếu, mục tiêu trong năm 2021 của các doanh nghiệp thành viên trong Tập đoàn là giảm thiệt hại đơn hàng, giữ chân và ổn định tâm lý cho người lao động. Ðịnh hướng của doanh nghiệp làm việc chặt chẽ với khách hàng, cùng đưa ra các giải pháp tránh tổn thất về đơn hàng, sớm hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. Hiện tại nhiều doanh nghiệp có đơn hàng hết quý II/2022 nhưng chưa hoàn thành hợp đồng ký kết do đang nghe ngóng về đơn giá. Tính chung toàn tập đoàn, lợi nhuận hợp nhất năm 2021 dự kiến đạt 1.200 tỷ đồng, tăng 70% so với kế hoạch, tăng hai lần so với năm 2020; doanh thu hợp nhất dự kiến đạt 16.440 tỷ đồng, tăng 10% so với 2020.
Tăng tốc xuất khẩu hàng hóa
Số liệu thống kê của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2021 của ngành dệt may ước đạt 39 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2020. Trong đó, may mặc đạt 28,9 tỷ USD, sợi đạt 5,5 tỷ USD. Thị trường xuất khẩu chính như Mỹ đạt 15,9 tỷ USD, tăng 12%, EU 3,7 tỷ USD, tăng 14%; Hàn Quốc 3,6 tỷ USD; Trung Quốc 4,4 tỷ USD, tăng 21% so với năm 2020,... Năm 2022, dự báo tình hình dịch bệnh trên thế giới và Việt Nam vẫn diễn biến phức tạp, khó lường đòi hỏi các doanh nghiệp phải vừa triển khai các giải pháp phòng, chống dịch hiệu quả, vừa đẩy mạnh sản xuất hàng hóa. Liên quan vấn đề nêu trên, Phó Chủ tịch VITAS Trương Văn Cẩm khẳng định, năm 2021 ngành dệt may Việt Nam gặp phải rất nhiều khó khăn, thách thức, tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu vẫn được bảo đảm nhằm giữ chân khách hàng, tạo công ăn việc làm cho người lao động.
Những doanh nghiệp trong vùng dịch, nhất là các doanh nghiệp phía nam phải bỏ ra các khoản chi phí lớn, lên tới hàng tỷ đồng/tuần mới có thể duy trì sản xuất, trả đơn hàng kịp tiến độ. Mặc dù sản xuất theo phương thức "3 tại chỗ", "một cung đường hai điểm đến" giai đoạn này không mang lại hiệu quả nhưng tránh bị phạt chậm giao hàng, giữ uy tín, thương hiệu nên một số doanh nghiệp chấp nhận chịu lỗ, gắng duy trì sản xuất hàng hóa. Bước sang năm 2022, cầu tiêu dùng thế giới được dự báo tăng trở lại sẽ là điều kiện lý tưởng để các doanh nghiệp tăng tốc xuất khẩu hàng hóa. Trong đó, VITAS đề ra ba kịch bản khi dịch bệnh được kiểm soát trong quý I/2022 sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 42,5-43,5 tỷ USD; kiểm soát vào giữa năm đạt 40-41 tỷ USD và vào cuối năm sẽ đạt 38-39 tỷ USD.
Ðể hoàn thành mục tiêu nêu trên, đòi hỏi doanh nghiệp phải bảo đảm công ăn việc làm cho người lao động thông qua các đơn hàng. Công tác phòng, chống dịch bệnh chiếm vai trò hết sức quan trọng. Nếu chống được dịch bệnh, doanh nghiệp mới có thể ổn định sản xuất, ngược lại, chỉ cần một ca dương tính sẽ khiến cả tổ, cả xưởng, thậm chí cả nhà máy phải tạm dừng sản xuất, lúc đó thiệt hại đưa lại sẽ rất lớn. Ngoài ra, để duy trì ổn định nguồn lao động, doanh nghiệp cần có các giải pháp chăm lo và giữ chân người lao động, để họ sẵn sàng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có những cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
Chung quan điểm, Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu cho biết, giá nguyên liệu đầu vào như bông, xơ, sợi, vải tiếp tục xu thế tăng; giá logistics vẫn đang tăng cao sẽ là thách thức không nhỏ đối với doanh nghiệp dệt may trong thời gian tới. Tuy cầu thị trường phục hồi tốt mang lại các cơ hội với doanh nghiệp nhưng lạm phát cũng là câu chuyện doanh nghiệp cần phải quan tâm. Vinatex đang xây dựng các chiến lược, đưa ra giải pháp về thị trường giúp các đơn vị thành viên đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt may trong thời gian tới. Ngoài ra, Vinatex cũng kỳ vọng Nhà nước có chính sách hỗ trợ đặc biệt cho ngành dệt may, từ chính sách cụ thể khuyến khích công nghiệp phụ trợ, đến chính sách quy hoạch tổng thể phân bổ thu hút đầu tư, cùng các chính sách hỗ trợ khác cho doanh nghiệp như các quỹ khuyến khích xuất khẩu, hỗ trợ tài chính,... để doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh trong tương quan với các doanh nghiệp ở các quốc gia khác. Khuyến khích các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, dành quỹ cho các hoạt động R&D: Giải pháp ưu tiên khuyến khích đầu tư hạ tầng số hóa cho các đơn vị, nhanh chóng triển khai thực hiện hệ thống quản trị số tập trung đối với nhóm sợi, nhóm may; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư chủ động theo định hướng của ngành để tạo liên kết chuỗi bền vững, đặc biệt, cần nâng cao tỷ lệ ứng dụng công nghệ 4.0 trong thiết bị sản xuất, cải thiện năng suất, chất lượng, điều kiện làm việc, hướng tới sản xuất thông minh và bền vững,...
