Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vịnh Xuân Đài được xây dựng từ năm 2011, đưa vào sử dụng từ năm 2012 tại vũng Chào, phía đông vịnh Xuân Đài, thuộc xã Xuân Phương, thị xã Sông Cầu. Diện tích khu neo đậu 60 ha, có 90 trụ neo dưới nước và 5 trụ neo trên bờ, công suất 1.000 chiếc tàu công suất 500 CV vào neo đậu.
Tuy nhiên, những năm gần đây, người dân địa phương đã lấn chiếm khu neo đậu, lấn chiếm luồng lạch dẫn vào khu vực neo đậu để đặt lồng bè nuôi trồng thủy sản, gây khó khăn cho tàu thuyền mỗi khi ra vào. Mặc dù ngành chức năng phối hợp chính quyền địa phương tuyên truyền vận động và có biện pháp xử lý, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa giải tỏa dứt điểm được.
Ông Hà Viên, Giám đốc Ban Quản lý cảng cá (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Phú Yên cho biết, khi mới đưa vào khai thác, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vịnh Xuân Đài do địa phương thị xã Sông Cầu quản lý, đến năm 2017 Ban Quản lý cảng cá Phú Yên tiếp nhận quản lý khai thác. Trong nhiều năm qua, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vịnh Xuân Đài đã phát huy hiệu quả, như trong các cơn bão số 9, 10, và 12 năm 2020 đã hướng dẫn cho gần 400 lượt tàu thuyền vào neo đậu, tránh trú an toàn.
Theo ông Hà Viên, khi mới xây dựng, việc nuôi trồng thủy sản tại khu vực này chưa phát triển, tàu thuyền ra vào rất thuận lợi. Những năm gần đây, nuôi tôm hùm bằng lồng phát triển ồ ạt, người dân tự ý đặt lồng bè khắp nơi, không theo quy hoạch gây khó khăn cho việc quản lý. Luồng dẫn vào khu neo đậu được hiện nay có chiều dài 4.400 m, chiều rộng 200 m đã phân định luồng tuyến bằng phao bù và cờ hiệu.
Nhưng trên thực tế hiện nay, luồng dẫn vào khu neo đậu nhiều đoạn đã bị người dân đặt lồng bè nuôi thủy sản lấn chiếm, có đoạn bị bó hẹp, một số khu vực bị mất hệ thống phao và cờ hiệu phân luồng. Mỗi khi có bão hoặc áp thấp nhiều tàu thuyền chạy vào tránh trú, rất khó xác định hướng tuyến vào khu neo đậu, rất dễ gây tai nạn, hư hỏng phương tiện, tài sản.
Ngoài các hộ dân tại địa phương thị xã Sông Cầu tự ý lấn chiếm đặt lồng bè nuôi thủy sản trong khu neo đậu và luồng lạch vào khu neo đậu tàu cá vịnh Xuân Đài, thời gian gần đây nhiều hộ dân tại huyện Tuy An cũng đã sử dụng thuyền kéo các bè nổi nuôi tôm hùm từ địa phận huyện Tuy An đến nuôi tại khu vực này. Qua thống kê có hơn 30 hộ dân của thị xã Sông Cầu và huyện Tuy An vi phạm.
Sáng 13/11, trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân, ông Lâm Duy Dũng, Phó Chủ tịch UBND thị xã Sông Cầu cho biết, địa phương đã thành lập Tổ công tác liên ngành (tổ 916) phối hợp các địa phương kiểm tra, vận động ngư dân sớm di dời lồng bè nuôi thủy sản vi phạm lấn chiếm luồng lạch đi nơi khác để tạo điều kiện tàu thuyền ra vào neo đậu. UBND thị xã Sông Cầu cũng vừa ký quyết định xử phạt hành chính 15 trường hợp vi phạm (mỗi trường hợp 25 triệu đồng). Đồng thời, đề nghị các chủ bè nuôi thủy sản của ngư dân huyện Tuy An sớm di dời lồng bè ra khỏi khu vực vịnh Xuân Đài và khu vực Cảng cá Dân Phước.
Cũng theo ông Lâm Duy Dũng, cái khó trong việc quản lý, xử lý ngăn chặn các trường hợp vi phạm là tỉnh chưa có quy hoạch cụ thể (tọa độ) luồng lạch dẫn vào khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vịnh Xuân Đài; UBND thị xã Sông Cầu kiến nghị UBND tỉnh sớm quy định luồng tuyến cụ thể để làm căn cứ xử lý các trường hợp vi phạm. Về lâu dài, tỉnh cần đầu tư hệ thống phao tiêu kiên cố để phân định luồng lạch, đường đi của tàu thuyền vào các khu neo đậu nói trên. UBND huyện Tuy An cần phối hợp UBND thị xã Sông Cầu có giải pháp sắp xếp, di dời số lồng bè của ngư dân huyện Tuy An ra khỏi khu vực thị xã Sông Cầu theo quy định.
Thiếu tá Dương Đức Tứ Hải, Đồn Trưởng Đồn Biên phòng Xuân Đài, Tổ trưởng Tổ liên ngành 916 cho biết, hiện nay việc kiểm tra xử lý vi phạm các lồng bè nuôi trồng thủy sản xâm lấn luồng lạch khu neo đậu gặp rất nhiều khó khăn, do một số trường hợp không hợp tác, không kê khai đúng tên, họ, không xác định được chủ phương tiện lồng bè. Qua các đợt kiểm tra, vận động thực tế, Tổ liên ngành đã kiến nghị UBND thị xã Sông Cầu giao trách nhiệm cho hai địa phương phường Xuân Thành và xã Xuân Phương xác minh tên, họ, địa chỉ, lập biên bản xử lý vi phạm hành chính đối với các trường hợp không chấp hành di dời lồng bè vi phạm; rà soát bổ sung các phao nổi bị mất xác định lại luồng lạch từ cửa vịnh Xuân Đài đến khu neo đậu để thuận lợi cho tàu thuyền vào tránh trú bão trong mùa mưa năm 2021.
Ông Hà Viên, Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Phú Yên cho biết, trước mắt trong thời gian chờ tỉnh quy hoạch luồng tuyến dẫn vào khu neo đậu tránh trú bão tàu cá vịnh Xuân Đài, đơn vị phối hợp các phòng chuyên môn, địa phương các xã phường của thị xã Sông Cầu khảo sát, thả bổ sung hệ thống phao bị mất, xác định lại luồng lạch từ cửa vịnh Xuân Đài đến lạch chính vào khu neo đậu.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý cảng cá sẽ phối hợp Ủy ban nhân dân thị xã Sông Cầu kiểm đếm, yêu cầu người dân di dời lồng bè ra khỏi luồng lạch khu neo đậu bảo đảm luồng lạch thông thoáng cho tàu thuyền ra vào khu neo đậu thuận lợi trong mùa mưa bão. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền vận động người dân không tái lấn chiếm mặt nước luồng lạch khu neo đậu tránh trú bão vịnh Xuân Đài để nuôi thủy sản. Về lâu dài, Ban Quản lý Cảng cá Phú Yên đã kiến nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đầu tư kinh phí để trang bị mới hệ thống phao tiêu, đèn hiệu cảnh báo bền vững hai bên luồng lạch trên toàn tuyến.
Miền trung đang trong mùa mưa bão, diễn biến thời tiết đang rất phức tạp. Tỉnh Phú Yên cần quan tâm chỉ đạo, giải quyết dứt điểm việc lấn chiếm luồng lạch ra, vào khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá vịnh Xuân Đài để tàu thuyền ra vào tránh trú bão thuận lợi, an toàn.
