Trình bày Tờ trình của Chính phủ về vấn đề này, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho biết, đề nghị của Chính phủ về Chương trình năm 2023, điều chỉnh chương trình năm 2022 căn cứ trên ba nguyên tắc.
Thứ nhất, ưu tiên đề xuất những dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm kịp thời triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; các kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Thứ hai, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế, trước hết là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; xây dựng, ban hành kịp thời Chương trình, chính sách phòng, chống dịch Covid-19; xây dựng cơ chế, chính sách cấp thiết nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, phục hồi kinh tế do tác động của đại dịch Covid-19; Chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư…
Thứ ba, bảo đảm tính khả thi của Chương trình, tránh dồn nhiều dự án vào một kỳ họp hoặc dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan soạn thảo, thẩm tra hoặc vào kỳ họp cuối năm; không đưa vào những dự án thiếu hồ sơ hoặc chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật..
Trên cơ sở các nguyên tắc nêu trên, Chính phủ đề nghị đưa 15 dự án luật vào Chương trình năm 2023; điều chỉnh Chương trình năm 2022 đối với 17 dự án.
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành tăng cường quán triệt và thực hiện nghiêm các yêu cầu tại Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị trong việc soạn thảo dự án phải thận trọng, chắc chắn, làm tốt từng khâu, đặt yêu cầu cao về chất lượng, bám sát và kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.
“Những vấn đề cấp bách, đã chín, đã rõ, được thực tiễn chứng minh và có sự thống nhất cao thì mới xây dựng, ban hành luật; những vấn đề tuy cấp bách, cần thiết, nhưng là vấn đề mới, chưa đạt đồng thuận cao thì có thể thực hiện thí điểm”, báo cáo nêu rõ.
Đối với việc điều chỉnh Chương trình, chỉ trình bổ sung những dự án là kết quả của việc nghiên cứu, rà soát theo nhiệm vụ lập pháp được đề ra trong Đề án định hướng. Đối với những dự án khác, chỉ bổ sung khi thực sự cần thiết do yêu cầu thực tiễn phát sinh, cần thể chế hóa chủ trương của Đảng trong các nghị quyết, kết luận mới của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, thực hiện cam kết quốc tế hoặc dự án có ý nghĩa then chốt, tạo bứt phá về phát triển kinh tế-xã hội.
Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cơ bản đồng tình với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật; và nhấn mạnh, thời gian qua, chất lượng các luật, nghị quyết được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua được nâng lên; xem xét, thông qua các văn bản đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch Covid-19, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế.
Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ, các cơ quan trình cần nghiêm túc hơn nữa trong việc thực hiện các quy định của văn bản quy phạm pháp luật; nếu chưa đủ điều kiện thủ tục hồ sơ, chất lượng chưa bảo đảm, thì dứt khoát chưa báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Liên quan việc điều chỉnh Chương trình năm 2022, Chính phủ đề nghị, lùi thời hạn trình Quốc hội dự án Luật Đất đai (sửa đổi), nhưng không đề xuất thời hạn lùi cụ thể.
Trong Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Kinh tế cho rằng, đây là dự án Luật rất cấp thiết, cần phải ban hành sớm và đã được đưa vào Chương trình từ Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV (tháng 5/2019), sau đó phải điều chỉnh nhiều lần. Do đó, các cơ quan của Quốc hội đề nghị chỉ nên lùi một kỳ để trình Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật này tại Kỳ họp thứ 4 và vẫn xem xét, thông qua theo quy trình tại ba kỳ họp như Quốc hội đã quyết định.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đồng tình lùi dự án Luật Đất đai (sửa đổi) một kỳ họp, trình Quốc hội ở Kỳ họp thứ 4 như Ủy ban Pháp luật đề xuất.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, về xây dựng dự án Luật này, Đảng đoàn Quốc hội đã làm việc với Ban chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 19 của Trung ương về đất đai, sau Kỳ họp thứ nhất đã làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với lĩnh vực này; cho nên lần này quyết tâm không lùi nữa.
Phát biểu kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao, trong thời gian vừa qua, nhất là từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, nhiệm kỳ Chính phủ mới, công tác xây dựng thể chế được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, các cơ quan của Quốc hội quan tâm và có nhiều cố gắng đổi mới.
Chính phủ đã có nhiều phiên họp chuyên đề và có nhiều đổi mới công tác xây dựng pháp luật.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng có nhiều đổi mới và bố trí các nội dung thảo luận về các luật, pháp lệnh một cách kỹ càng, cẩn thận.
Cùng với đó, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan có liên quan đã nghiên cứu báo cáo Bộ Chính trị xây dựng Đề án định hướng xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, được Bộ Chính trị thông qua.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phối hợp các cơ quan, tổ chức hội nghị toàn quốc xây dựng kế hoạch hành động, Chính phủ cũng xây dựng kế hoạch hành động, từng cơ quan của Quốc hội cũng có kế hoạch thực hiện.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, Chính phủ tiếp tục bổ sung vào Chương trình các dự án luật có tính cấp bách, rà soát 97/137 nhiệm vụ lập pháp chưa hoàn thành theo thời hạn.
Trên cơ sở kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Pháp luật chủ trì, phối hợp với các cơ quan xây dựng Tờ trình và Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kèm theo dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng pháp luật năm 2023, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022.
Trong đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm rõ tình hình thực hiện chương trình trong thời gian qua, những đổi mới tiến bộ, hạn chế, tồn tại, những kinh nghiệm tốt cần phát huy, những kiến nghị để bảo đảm hoàn thành tốt định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV một cách chất lượng.
