Đằng sau sự bùng nổ giá vàng 2020

Trong nửa đầu tháng 7-2020, giá vàng thế giới vượt qua mức 1.800 USD/ozt lần đầu tiên kể từ năm 2011. Đến ngày 17-7, giá vàng bán ra tăng gần 300 USD/ozt so cuối năm 2019.

Giá vàng trong nước nửa đầu tháng 7-2020 cũng biến động theo xu hướng tăng mạnh, chủ yếu do chịu tác động từ đà tăng của giá vàng thế giới. Giá vàng SJC trong nước trong nửa đầu tháng 7-2020 vượt và duy trì giao dịch trên ngưỡng 50 triệu đồng/lượng, cao nhất kể từ năm 2011.

Đến ngày 17-7, giá vàng trong nước bán ra tăng 7,9 triệu đồng/lượng so mức giá cuối năm 2019. Nhưng giá vàng tăng mạnh trong tuần cuối của tháng 7-2020 khi chính thức vượt qua đỉnh của năm 2011 (1.921 USD/ozt), đạt hơn 1.930 USD/ozt trong sáng 27-7. 

Giá vàng thế giới giao ngay sáng 3-8 tại thị trường châu Á có thời điểm lên mức 1.985 USD/ozt so giá đóng cửa ngày 2-8 ở mức 1.976,1 USD/ozt. Đặc biệt, giá vàng giao ngay trên sàn Kitco ngày 3-8 đã tăng vọt lên mốc 1.991 USD/ozt (giá vàng tương lai giao tháng 12-2020 đã đạt mức 1.994,6 USD/ozt), cao nhất mọi thời đại mà kim loại quý thế giới từng ghi nhận được.

Tuy nhiên, ngay sau đó giá quay đầu giảm nhanh về mốc 1.971,8 USD/ozt, thấp hơn giá cuối tuần trước 4 USD/ozt. Điều này cho tháy, mốc 2.000 USD/ozt vẫn là ngưỡng quan trọng mà vàng không dễ chinh phục dù đã tăng mạnh tám tuần gần nhất.

Giá vàng miếng trong nước ngày 3-8, Công ty Phú Quý niêm yết vàng miếng SJC ở mức giá 56,6 -57,6 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra). Mức giá này giữ nguyên ở chiều mua vào và giảm 100.000 đồng/lượng ở chiều bán ra so phiên giao dịch hôm trước. Cả mức giá trong nước và nước ngoài đều đạt đỉnh cao nhất trong gần một thập niên trở lại đây.

Tính chung sáu tháng đầu năm 2020, giá vàng thế giới đã tăng thêm khoảng 30% giá trị, mức nắm giữ tại các quỹ giao dịch trao đổi vàng cũng tăng lên mức kỷ lục, với những biên độ tăng và giảm đều mạnh, đã có thời điểm giảm từ 1.980 USD xuống dưới 1.910 USD chỉ trong một phiên.

Sự ảnh hưởng của dịch Covid-19 là nguyên nhân hàng đầu làm tăng giá vàng trong năm 2020. Dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng trên 215 quốc gia, vùng lãnh thổ, làm gần 19 triệu người nhiễm và hơn nửa triệu người tử vong, đã, đang và sẽ tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực lâu dài trực tiếp và mạnh mẽ đến toàn bộ các nền kinh tế.

Các biện pháp phong tỏa, cách ly và giãn cách xã hội để chống dịch dù ngắn hay dài, ở phạm vi quốc gia hay quốc tế đều làm tăng sự đứt gãy các chuỗi cung ứng, làm thu hẹp cả tổng cung và tổng cầu, giảm sút động lực tăng trưởng, nguồn thu ngân sách nhà nước (NSNN), tiền lương…

Đồng thời, dịch Covid-19 còn làm giảm tổng cầu thị trường dầu mỏ thế giới, làm tăng nạn thất nghiệp và đổ vỡ các hợp đồng kinh tế; thu hẹp hoặc làm mất đi cơ hội kinh doanh vi mô và vĩ mô, tăng rủi ro cho cổ phiếu và trái phiếu của cả các doanh nghiệp to, nhỏ ở cả nước phát triển hay nước đang phát triển, không phân biệt thể chế chính trị và mô hình kinh doanh.

Đặc biệt, các biện pháp chống đỡ dịch Covid-19 cũng làm gia tăng xu hướng nới lỏng tài chính, tiền tệ thông qua sự bùng nổ các gói hỗ trợ tài chính lên tới hàng nghìn tỷ USD và cắt giảm lãi suất tiền tệ… Nếu đạt hiệu quả, các gói hỗ trợ này sẽ giúp tăng sức chống chịu của nền kinh tế, tăng niềm tin của xã hội vào triển vọng cơ hội đầu tư và duy trì tăng trưởng kinh tế, kiểm soát thất nghiệp… từ đó giảm bớt sức hấp dẫn và dòng tiền trú ẩn vào vàng.

Ngược lại, chúng cũng sẽ kéo theo nguy cơ giảm giá các đồng tiền và gia tăng sức ép nợ cộng và lạm phát tiền tệ trên cả phạm vi quốc gia và toàn cầu… Tất cả điều đó tạo cộng hưởng động lực biến vàng thành công cụ lựa chọn bảo toàn giá trị được tin cậy và ưa chuộng nhất hiện nay, cho cả người dân và nhà nước.

Thực tế thế giới còn cho thấy, bán khống vàng cũng là nguyên nhân đẩy giá vàng lên cao. Từ đầu tháng 6-2020, khi vàng vượt qua mốc 1.750 USD/ozt, các quỹ đầu tư bán khống vàng cũng ở mức độ khá cao, tới hơn 10% tổng khối lượng giao dịch và vượt qua mốc 15% vào đầu tháng 7-2020. Những người đặt cược vào vàng giảm giá đã bị thua đậm và phải đóng vị thế, góp phần làm tăng lực mua vàng.

Theo số liệu của Lippers, trong tháng 6-2020, có hơn 130 tỷ USD đã rời khỏi quỹ thị trường tiền tệ và bắt đầu mua tài sản có rủi ro. Nhưng đa số các quỹ này vẫn đang tập trung vào trái phiếu và mua vàng để đa dạng hóa danh mục (quỹ ETF về vàng đã ghi nhận tuần giao dịch tăng thứ 18 liên tiếp, là chuỗi tăng dài nhất kể từ năm 2006).

Từ giữa tháng 7-2020, USD mất giá so nhiều đồng tiền chính như euro và bảng Anh. Thường khi USD mất giá, vàng sẽ lên giá. Các quỹ này, vì vậy, sẽ nương theo chiều hướng yếu đi của USD mà hưởng lợi từ vàng.

Về triển vọng ngắn hạn, thị trường vàng khó có động lực giảm giá mạnh trước khi vaccine chống Covid-19 đầu tiên chính thức được tung ra thị trường.

Đáng chú ý, cuộc khảo sát về giá vàng tuần từ ngày 3 đến 9-8 của Kitco News cho thấy 59% chuyên gia và 66% nhà đầu tư vẫn kỳ vọng vàng sẽ có tuần tăng thứ 9 liên tiếp và vượt mốc 2.000 USD/ozt.

Tuy nhiên, kỳ vọng giá tăng đã giảm xuống mức thấp nhất trong hai tháng qua, so kỳ vọng tăng giá vàng đã đạt mức cao kỷ lục vào đầu tháng 7.

Là nơi trú ẩn an toàn nhất cho nhà đầu tư khi giá trị tiền tệ suy giảm, giá vàng sẽ xác lập mức mặt bằng giá mới, khó quay trở  lại mức dưới 40 triệu/lượng và tùy thuộc vào kết quả hai mặt của các gói hỗ trợ kinh tế thế giới mới tung ra do dịch Covid-19, cũng như  triển vọng hạ nhiệt căng thẳng quan hệ Mỹ - Trung Quốc.

Điều đáng mừng, sau khi tăng vọt từ vùng giá 50 triệu lên hơn 57 triệu/lượng hồi cuối tháng 7, giá vàng miếng trong nước đang giữ xu hướng đi ngang tại vùng giá 57,7 đến 57,9 triệu đồng trong sáu phiên gần nhất.

Hơn nữa, dù giá vàng trong nước và thế giới có nhiều biến động, song các động thái tăng giảm thường cùng chiều và trật tự thị trường vàng trong nước vẫn được bảo đảm, không xuất hiện tình trạng đầu cơ, tình trạng "vàng hóa" trong nền kinh tế từng bước được ngăn chặn, việc sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán đã được kiểm soát tốt. 

Hơn nữa, bất chấp giá vàng cao, thị trường tiền tệ khá ổn định, sáng 3-8, Ngân hàng Nhà nước niêm yết tỷ giá trung tâm USD ở mức 23.207 VND, giảm 6 đồng/USD so phiên giao dịch hôm trước. Tại các ngân hàng thương mại, giá giao dịch USD có xu hướng chững lại so với các phiên giao dịch trước đó.

Đây là minh chứng thuyết phục và cũng là thông điệp mới khẳng địnhh tính đúng đắn của tinh thần Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3-4-2012 của Chính phủ về Quản lý hoạt động kinh doanh vàng.