Văn hóa Dân tộc

Đặc sắc phong tục cưới của người Dao Thanh Y

Quảng Đức là xã biên giới, miền núi của huyện Hải Hà (Quảng Ninh) có hơn 3.000 nhân khẩu, trong đó người Dao Thanh Y chiếm phần lớn. Một trong những nét văn hóa đặc sắc được người Dao Thanh Y lưu truyền và bảo tồn từ đời này sang đời khác đó là phong tục cưới truyền thống.

Một nghi lễ trong đám cưới của người Dao Thanh Y.
Một nghi lễ trong đám cưới của người Dao Thanh Y.

Trước khi tổ chức đám cưới, hai gia đình sẽ làm lễ dạm ngõ và lễ hỏi. Nhà trai sẽ chuẩn bị sính lễ với 1,2 triệu đồng tiền mặt, 25 kg gạo, 25 kg thịt lợn, 20 lít rượu trắng. Nhà gái sắm chăn, màn, chiếu… cho con gái đi xây dựng gia đình. Sau khi trao sính lễ, đôi nam nữ đã được công nhận để hai bên gia đình giao ước và quyết định ngày cưới. Đặc biệt, trong đám cưới người Dao Thanh Y phải có ông mối là người được “tín nhiệm” cùng với chú rể, cô dâu thực hiện các nghi lễ và sau này, cô dâu sẽ nhận ông mối là bố suốt đời.

Trong ngày cưới, sau khi chú rể xin phép gia tiên, đoàn nhà trai sẽ mang đôi gà, thịt lợn đến nhà gái. Đám cưới được tiến hành từ tối hôm trước đến hết ngày hôm sau, liên tiếp từ nhà gái sang nhà trai, gồm rất nhiều nghi thức như: hát đối đáp giữa đoàn đón dâu nhà trai với nhà gái, lễ se duyên, lễ tiếp nhận lễ vật do nhà trai mang đến, nghi thức níu giữ cô dâu. Cô dâu, chú rể che kín mặt bằng một chiếc khăn và được ông mối và thầy cúng làm lễ tại bếp nhà cô dâu. Sau khi làm lễ, cô dâu, chú rể mới được bỏ khăn che mặt nhìn nhau. Trong ngày cưới, cô dâu mặc trang phục của dân tộc mình, do cô dâu tự thêu hoặc do mẹ, chị, cô, dì hay bác của cô dâu thêu cho. Chú rể cũng mặc trang phục đẹp, đội mũ và mang chiếc ô mầu đen.

Đoàn rước dâu về đến gần nhà, bên nhà trai sẽ đốt một bát dầu hỏa. Trước khi vào nhà, cô dâu, chú rể phải bước qua bát lửa và bước qua một dải dây lưng được chăng ở cửa ra vào, với dụng ý là để ngăn chặn những điều xấu theo cô dâu vào nhà. Sau đó, cả cô dâu, chú rể đứng lên chiếc chiếu, cũng đồng nghĩa là nghi lễ kết duyên bắt đầu. Đây là nghi lễ quan trọng nhất trong đám cưới của người Dao Thanh Y, có ý nghĩa quyết định việc kết duyên. Trưởng đoàn cùng họ nhà gái dặn dò đôi vợ chồng trẻ phải một lòng yêu thương nhau đến trọn đời, cùng nhau xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Sau lễ kết duyên, hai gia đình tổ chức ăn uống. Trước khi nhà gái ra về, họ nhà trai sẽ cử một người hát một bài để chúc họ nhà gái đi về bình an và mong một ngày gặp lại trong hoan hỷ.

Cùng với những phong tục, tập quán khác trong đời sống sinh hoạt hằng ngày, phong tục cưới truyền thống đặc sắc được giữ gìn từ bao đời nay của người Dao Thanh Y ở xã Quảng Đức đang trở thành một sản phẩm du lịch văn hóa, được đông đảo du khách đón nhận và tìm hiểu.