Có hay không việc nâng khống khối lượng bùn thải để rút tiền ngân sách?

Sau bàn giao, khối lượng bùn thải giảm hơn 90%

Tháng 11-2018, sau khi có chủ trương tiếp nhận Nhà máy xử lý nước thải Rạch Bà (Nhà máy Rạch Bà), với mục tiêu bảo đảm cho nhà máy hoạt động liên tục, Trung tâm Quản lý các khu xử lý chất thải tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (thuộc Sở Xây dựng) đã tiến hành lập dự toán trên cơ sở căn cứ vào dự toán của Busadco đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và thực hiện từ những năm trước. Trung tâm tiến hành tạm ứng cho Busadco hai khoản với số tiền 4,394 tỷ đồng, đồng thời chờ biên bản xác nhận khối lượng sản phẩm thực tế để thực hiện thanh toán.

Nguyên Giám đốc Trung tâm Quản lý các khu xử lý chất thải tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Phan Quang Tuấn trình bày, sau khi tiếp nhận bàn giao, quản lý và ký hợp đồng vận hành Nhà máy Rạch Bà với Công ty Busadco, chúng tôi phát hiện khối lượng sản phẩm rất ít, không như những biên bản quyết toán trước đây. Khối lượng sản phẩm của nhà máy được định lượng bằng các thông số sau: Lượng nước đầu vào (đo bằng đồng hồ) và lượng bùn thải trong quá trình xử lý nước (xác nhận bằng biên bản). Trong dự toán hoạt động của Nhà máy Rạch Bà, khối lượng bùn thải ra trong quá trình vận hành rất quan trọng vì nó liên quan đến hầu hết các chi phí hoạt động khác. Thực tế kiểm tra bằng nhiều phương pháp khác nhau, Trung tâm phát hiện khối lượng bùn thải ra ít hơn rất nhiều so với dự toán được lập (chỉ khoảng 9%). Khác hoàn toàn so với những biên bản mà Sở Xây dựng đã xác nhận cho Busadco trước đây. Trung tâm đã bốn lần đề nghị Công ty Busadco xác nhận khối lượng thanh toán nhưng phía Công ty Busadco đều không thực hiện buộc Trung tâm phải yêu cầu phía công ty hoàn trả lại hồ sơ, đồng thời tạm dừng thanh toán các khoản chi khác.

Thực tế, việc phát hiện khối lượng bùn thải chỉ đạt khoảng 9% so với dự toán là vấn đề nghiêm trọng. Nó không đơn thuần tiết kiệm cho Nhà nước mỗi năm khoảng 5 tỷ đồng mà còn đặt ra những vấn đề sau: Đơn vị vận hành đã cố tình thực hiện không đúng quy trình dẫn đến việc nước thải sau xử lý không đạt tiêu chuẩn? Công nghệ áp dụng cho Nhà máy Rạch Bà không phù hợp dẫn đến việc xử lý nước thải không đạt yêu cầu?

Tất cả những vấn đề trên, Trung tâm đều đã có báo cáo lãnh đạo Sở Xây dựng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, Sở Xây dựng chưa có bất cứ một văn bản chính thức nào trả lời cho Trung tâm về vấn đề này(?).

Điều chuyển cán bộ phát hiện sai phạm

Nguyên Giám đốc Trung tâm Quản lý các khu xử lý chất thải tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, hiện là chuyên viên Sở Xây dựng, buồn bã chia sẻ: Nhà máy Rạch Bà là một dự án lớn, sử dụng vốn vay ODA, vốn ngân sách nhà nước, nên khi nhận bàn giao, chúng tôi rất bức xúc trước những hư hỏng hàng loạt mà nguyên nhân chính có thể khẳng định là do nhà máy không có kế hoạch bảo trì hằng năm. Chúng tôi đã đề nghị đánh giá lại chất lượng công trình trước khi nhận bàn giao nhưng Sở Xây dựng không đồng ý. Và trong quá trình giám sát việc vận hành nhà máy, cùng với việc nhà máy liên tục hư hỏng, chúng tôi bất ngờ hơn nữa khi khối lượng bùn thải trong quá trình xử lý nước lại thấp hơn dự toán đến hơn 90% nên chúng tôi không thể thanh quyết được cho phía Busadco như dự toán.

Thực tế, hoạt động giữa Trung tâm Quản lý các khu xử lý chất thải tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Công ty Busadco dựa trên các hợp đồng kinh tế đã được ký kết. Mọi tranh chấp phát sinh, nếu có, phải được xử lý tại cơ quan tòa án có thẩm quyền. Đây là việc làm hết sức bình thường giữa hai pháp nhân khi giao kết hợp đồng kinh tế. Tuy nhiên, Công ty Busadco lại không làm như vậy. Công ty có đơn khiếu nại gửi Sở Xây dựng và một số đồng chí lãnh đạo. Và Giám đốc Sở Xây dựng Tạ Quốc Trung không cần căn cứ vào các biên bản nghiệm thu khối lượng, nhanh chóng có văn bản khẳng định: Trung tâm nhận được hồ sơ đề nghị thanh toán chi phí vận hành quý I-2019 của Busadco từ tháng 5-2019 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện thanh toán là quá chậm, gây ảnh hưởng đến hoạt động của Busadco.

Ông Phan Quang Tuấn cho biết: Vì sao nhiều năm trước Sở Xây dựng vẫn có biên bản xác nhận khối lượng sản phẩm thực tế để thực hiện thanh toán cho Busadco? Những biên bản này phải chăng là biên bản khống để giúp Busadco hợp thức hóa hồ sơ thanh toán? Nếu điều này xảy ra thì trong 3 năm qua, Sở Xây dựng đã tiếp tay để Công ty Busadco nâng khống khối lượng sản phẩm thực tế thanh toán sai quy định hàng chục tỷ đồng.

Cương quyết không làm sai quy định, chỉ chấp nhận thanh toán cho Công ty Busadco theo khối lượng thực tế, hướng dẫn Công ty Busadco khởi kiện ra tòa nếu thấy quyền lợi của mình bị xâm phạm, Giám đốc Trung tâm Quản lý các khu xử lý chất thải tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã bị Sở Xây dựng và Sở Nội vụ tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tiến hành thanh tra công vụ, kỷ luật và điều chuyển về làm chuyên viên văn phòng Sở Xây dựng.

Được biết, Thanh tra tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu từng có văn bản yêu cầu Sở Xây dựng thu hồi và hoàn trả số tiền 1,2 tỷ đồng là tiền Công ty Busadco hỗ trợ Sở Xây dựng. Đồng thời kiến nghị Sở Xây dựng cần nghiên cứu thêm biện pháp nhằm tham mưu cho UBND tỉnh có cơ chế quản lý công tác duy trì nạo vét hệ thống thoát nước trên địa bàn tỉnh được toàn diện, chính xác và đúng với thực tế hơn. Bởi qua thanh tra hồ sơ quyết toán cho thấy, Busadco xác định khối lượng bùn nạo vét chủ yếu căn cứ vào khối lượng dự toán hằng năm mà không căn cứ vào khối lượng bùn nạo vét thực tế, từ đó có sự chênh lệch khối lượng khá lớn.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về vụ việc này.

• Dự án ODA hơn 1.100 tỷ đồng thường xuyên hư hỏng, vì sao?