Bắc Ninh là một trong những tỉnh có số lao động đề nghị hưởng hỗ trợ theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg lớn nhất trong cả nước, nhưng đến giữa tháng 8, tỷ lệ giải ngân tiền hỗ trợ thuê trọ cho người lao động ở Bắc Ninh là thấp nhất cả nước. Đến hết ngày 24/8, tỉnh mới giải ngân hơn 32 tỷ đồng (đạt 16,2% tổng kinh phí phê duyệt) hỗ trợ cho 32.104 lao động.
Tương tự như vậy, tính đến ngày 25/8, tỉnh Hải Dương mới giải ngân được khoảng 12 tỷ đồng, chiếm 30% tổng số tiền được phê duyệt hỗ trợ. Tỉnh Nam Định có 39 hồ sơ đề nghị hỗ trợ người lao động đang làm việc trong doanh nghiệp với 3.869 lượt người, tổng kinh phí 1,93 tỷ đồng; 16 hồ sơ đề nghị hỗ trợ người lao động quay trở lại thị trường lao động được UBND phê duyệt với 448 lượt người, tổng kinh phí 448 triệu đồng.
Nhưng trong thời gian dài việc giải ngân tiền hỗ trợ thuê nhà cho người lao động của Nam Định chỉ dừng ở mức hơn 3%. Các tỉnh Phú Thọ, Bình Định đến giữa tháng 8 cũng nằm trong số những tỉnh có tiến độ giải ngân tiền hỗ trợ thuê nhà cho người lao động chậm hơn so với các tỉnh, thành phố trong cả nước.
Sở dĩ có tình trạng giải ngân chậm tiền hỗ trợ thuê nhà cho người lao động trước hết là do một số doanh nghiệp muốn bảo đảm hỗ trợ đúng đối tượng, tránh việc các đối tượng lợi dụng kẽ hở để trục lợi chính sách, cho nên yêu cầu người lao động phải có các giấy tờ chứng minh phát sinh so với quy định.
Phó Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Bắc Ninh Nguyễn Kim Triều cho biết, theo hướng dẫn thực hiện Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg thì đơn đề nghị hỗ trợ của người lao động chỉ cần chủ nhà trọ xác nhận, không yêu cầu xác nhận của cơ quan chức năng hay chính quyền cơ sở. Nhưng trên thực tế đã xuất hiện một số trường hợp người lao động không ở thuê, ở trọ vẫn làm đơn đề nghị để trục lợi chính sách.
Sau khi phát hiện những trường hợp nêu trên, cùng với việc thẩm định hồ sơ, các huyện, thành phố đã chỉ đạo các cơ quan chức năng thẩm định trực tiếp điều kiện ở thuê, ở trọ của người lao động. Nhưng việc thẩm định trực tiếp gặp nhiều khó khăn do người lao động ở trọ không đăng ký tạm trú, chủ nhà trọ đi vắng, do vậy, quá trình xác minh thẩm định không bảo đảm thời gian theo quy định, dẫn đến việc phê duyệt danh sách và giải ngân kinh phí chậm.
Mặt khác, theo quy định, việc đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà thực hiện theo từng tháng, tuy nhiên nhiều doanh nghiệp gộp đề nghị ba tháng cùng một lúc và chủ yếu tập trung gửi hồ sơ đề nghị trong thời điểm từ ngày 5 đến 15/8 (thời gian quy định kết thúc nhận hồ sơ), gây quá tải và áp lực rất lớn cho công chức cơ quan trong quá trình thẩm định, xét duyệt hồ sơ.
Bà Nguyễn Thị Lan, Trưởng phòng Lao động-Thương binh và Xã hội thành phố Quy Nhơn (tỉnh Bình Định) cho biết: Nhiều doanh nghiệp chưa hiểu rõ một số quy định để xác định đối tượng thụ hưởng, chưa làm đúng theo hướng dẫn, cho nên phải điều chỉnh nhiều lần. Các doanh nghiệp lớn nằm trong khu công nghiệp, khu kinh tế không nắm chắc lực lượng lao động của doanh nghiệp mình có nhà ở hay thuê nhà; có rất nhiều người lao động chưa có tạm trú, tạm vắng; người lao động không thuê ở ổn định, do đó các doanh nghiệp cũng rất cân nhắc trong việc xác nhận cho người lao động.
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân tiền hỗ trợ thuê nhà cho người lao động, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã tổ chức các đoàn công tác đến làm việc tại các tỉnh có kết quả giải ngân thấp, giúp các địa phương tháo gỡ các vướng mắc.
Tại tỉnh Bắc Ninh, sau buổi làm việc với đoàn công tác của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội về vấn đề này, tỉnh đã tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng đôn đốc thực hiện việc thẩm định phải thật nhanh, theo đúng tinh thần của Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg, nhưng bảo đảm thận trọng, hạn chế sai sót. Đến ngày 31/8, tỉnh đã phê duyệt và giải ngân hết cho hơn 161 nghìn lao động với số tiền hơn 196 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 100%.
Trong năm ngày cuối tháng 8/2022, tỉnh Hải Dương đã quyết liệt chỉ đạo và thực hiện đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chi trả tiền hỗ trợ thuê nhà cho người lao động. Trong ngày 25/8, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương ra Quyết định số 2311/QĐ-UBND về việc phân bổ kinh phí (đợt 1) trích hơn 22,6 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương có mục tiêu cho ngân sách tỉnh để thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
Đến cuối ngày 26/8, các địa phương trong tỉnh đã chi trả tiền hỗ trợ cho hơn 18.000 người với tổng số tiền gần 28 tỷ đồng, đạt gần 70% số tiền quyết định phê duyệt. Thời điểm này, 10 huyện, thị xã, thành phố của Hải Dương đã cơ bản hoàn thành chi trả cho người lao động, chỉ còn lại hai huyện Cẩm Giàng và Kim Thành chưa hoàn thành. UBND tỉnh đề nghị hai huyện này tích cực chỉ đạo đôn đốc thực hiện nhanh việc hỗ trợ.
Sở Tài chính cân đối, chuyển tiền cho địa phương đúng thời gian quy định. Việc tiếp nhận và phê duyệt hồ sơ hỗ trợ tiền thuê nhà cũng được thực hiện nhanh, rút ngắn các thủ tục không cần thiết để bảo đảm người lao động được nhận tiền hỗ trợ đúng, đủ, kịp thời. Với sự quyết tâm vào cuộc của các cấp, ngành, đến ngày 29/8, tỉnh Hải Dương đã hoàn thành việc hỗ trợ 26.040 người lao động (theo danh sách được phê duyệt) với tổng số tiền gần 40 tỷ đồng.
Để tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, kịp thời triển khai Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Nam Định đã cử cán bộ đến các doanh nghiệp hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ; tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tạm ứng ngân sách hỗ trợ người lao động.
Kết quả, chỉ trong khoảng 10 ngày cuối tháng 8/2022, toàn bộ hồ sơ đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động đã được phê duyệt, giải ngân theo đúng quy định. Đồng chí Nguyễn Thu Hiền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Việt Trì (tỉnh Phú Thọ) cho biết, trong quá trình tiếp nhận và thẩm định hồ sơ của gần 2.700 lao động với số tiền hỗ trợ gần 4 tỷ đồng, UBND thành phố đã chỉ đạo Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội kiểm tra chặt chẽ các hồ sơ của đối tượng khi thực hiện thu nộp, đối soát trực tiếp với cán bộ phụ trách nhân sự của các doanh nghiệp.
Cùng với đó, UBND thành phố phối hợp Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh thành lập hai đoàn kiểm tra công tác chi trả tiền hỗ trợ, tránh việc trục lợi khi thực hiện chính sách. Nhờ đó, công việc được hoàn thành đúng thời hạn, giúp tỉnh Phú Thọ hoàn thành công việc này vào ngày 31/8.
Đến ngày 30/8, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố của tỉnh Bình Định đã thực hiện giải ngân cho 133 đơn vị, với 1.423 lao động, kinh phí 2,078 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 100% đối với nhóm đối tượng là lao động đang làm việc trong doanh nghiệp; phê duyệt danh sách và kinh phí hỗ trợ cho 24 đơn vị, với 75 lao động, kinh phí 119 triệu đồng cho người lao động quay trở lại thị trường lao động.
Hiện nay, giá thuê phòng trọ một số khu vực ở gần các khu công nghiệp ở các tỉnh phổ biến ở mức từ 1,8 - 2 triệu đồng/phòng/tháng. Để tiết kiệm chi phí, công nhân thường ở ghép từ hai, ba người/phòng. Năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, cũng như việc làm, thu nhập của người lao động.
Vì vậy, hầu hết công nhân đều rất vui mừng khi được hưởng chính sách hỗ trợ kịp thời của Chính phủ. Anh Trần Quốc Huy, công nhân Khu công nghiệp Thụy Vân (thành phố Việt Trì, Phú Thọ) xúc động cho biết: "Số tiền không lớn nhưng trong thời điểm này cũng giúp cho người lao động vơi bớt khó khăn. Đây thật sự là chủ trương đúng, mang tính nhân văn của Đảng, Nhà nước ta"
