Là huyện nông thôn duy nhất của Ðà Nẵng, Hòa Vang trong thời gian qua đã nỗ lực triển khai hiệu quả các dịch vụ hỗ trợ, chính sách đào tạo nghề và cung cấp thông tin thị trường cho lao động địa phương, qua đó tạo việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân.
Cuộc cách mạng việc làm
Hòa Vang đang thay đổi từng ngày. Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn đã khiến người nông dân từ chỗ bó buộc mình với phương thức sản xuất truyền thống, đã thay đổi tư duy, mạnh dạn chuyển đổi sang các ngành nghề sản xuất hiện đại như: Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tiểu thủ công nghiệp, du lịch nông nghiệp và nông thôn.
Trước kia, tại hai thôn Tà Lang và Giàn Bí (xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang), đồng bào dân tộc Cơ Tu chủ yếu sống dựa vào rừng, công việc chính là nghề trồng và thu hoạch keo.
Rồi khi tuyến đường ÐT 601 hình thành, Tà Lang và Giàn Bí từ chỗ miền núi xa xôi, ít người biết đến đã bước sang một trang mới. Trong nhịp sống mới ấy, những người Cơ Tu như chị Hồ Thị Thanh Tỏa (thôn Tà Lang, xã Hòa Bắc) đã được kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa quý báu như: Ðan lát, điêu khắc, dệt thổ cẩm,... để những vốn nghề truyền thống đó trở thành sản phẩm du lịch, nâng cao đời sống, thu nhập.
Chị Tỏa kể rằng: "Hồi xưa mình chỉ biết lột keo, làm rừng, làm nông, thu nhập thì bấp bênh vì chỉ làm được mùa nắng, đến mùa mưa chỉ biết ở nhà. Còn bây giờ, chị em có thêm thu nhập từ việc khôi phục nghề dệt thổ cẩm và phục vụ du lịch, không còn quanh quẩn trên ruộng, rẫy nữa".
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hòa Bắc Hồ Phú Thanh cho biết, từ năm 2018, nhân dân hai thôn đã thành lập các nhóm phục vụ du lịch như: Nhóm cồng chiêng, nhóm văn nghệ, nhóm ẩm thực, nhóm đan lát, nhóm hát lý, nhóm dệt thổ cẩm,… Từ đó đến nay, chính quyền các cấp đã mở các lớp học nghề truyền thống, tập huấn kỹ năng và hỗ trợ công cụ, nâng cao năng lực làm du lịch cho cộng đồng người Cơ Tu.
"Với những kỹ năng đó, các nhóm đã phục vụ tốt hàng nghìn lượt khách tham quan, tạo thêm thu nhập cho các hộ từ 150.000 đồng/người/ngày lao động", ông Hồ Phú Thanh cho hay.
Sự phát triển của các mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện Hòa Vang thời gian qua cũng mang đến luồng sinh khí mới. Các mô hình du lịch sinh thái kết hợp sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp tại Hợp tác xã rau an toàn Túy Loan, vùng hoa Nhơn Thọ, làng nghề bánh tráng Túy Loan đã tạo ra các giá trị kinh tế gia tăng và mở ra nhiều việc làm mới.
Việc phát triển nông nghiệp gắn với du lịch cũng đòi hỏi nhu cầu nguồn nhân lực vừa có kỹ năng quản lý kinh doanh, khả năng nắm bắt xu hướng thị trường, vừa có kiến thức nông nghiệp để đảm đương vị trí "giám đốc nhà nông".
Nhu cầu này chính là "thỏi nam châm" thu hút những người lao động trẻ ở nông thôn như anh Nguyễn Văn Tân-Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất và Tiêu thụ rau an toàn Túy Loan, có thể tự tin làm giàu trên quê hương mình.
Là lao động thế hệ Gen Z, anh Nguyễn Văn Tân chia sẻ: "Trước khi ra trường, mình cũng mong muốn về quê hương làm nông nghiệp. Nhưng phải đến khi có chính sách hỗ trợ đưa lao động trẻ về các hợp tác xã, thì mới có cơ duyên gắn bó. Với việc hợp tác xã phát triển thêm du lịch trải nghiệm, mình cũng có thêm cơ hội để phát triển, nâng cao thu nhập".
Cùng với sự phát triển của các mô hình nông nghiệp "thời thượng" là sự chuyển dịch cơ cấu ngành nghề theo hướng công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp, thương mại-dịch vụ.
Theo đó, chương trình OCOP đã khuyến khích các chủ thể sản xuất, kinh doanh tại Hòa Vang không ngừng nâng cao giá trị sản phẩm, gia tăng thu nhập và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế-xã hội.
Là một trong 11 chủ thể sản phẩm OCOP 4 sao của huyện Hòa Vang, ông Nguyễn Khoa Chương, Giám đốc Công ty Peco Food chia sẻ: "Giá trị cốt lõi của doanh nghiệp chúng tôi là tạo dựng một giá trị bền vững cho cộng đồng chăn nuôi từ sản phẩm sạch, tạo được công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho lao động địa phương, các hộ chăn nuôi liên kết".
Đáp ứng nhu cầu đào tạo nghề của lao động nông thôn
Theo Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang, các chỉ tiêu phát triển công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp, thương mại-dịch vụ trên địa bàn huyện thời gian qua có tốc độ tăng trưởng duy trì ở mức khá, giá trị sản xuất của ngành năm sau cao hơn năm trước, tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu kinh tế. Do đó, giải quyết tốt việc đào tạo nghề cho lao động nông thôn hiện nay là vấn đề mang tính chiến lược, đòi hỏi vừa lâu dài, vừa cấp thiết.
Theo đó, nguồn lực đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Hòa Vang thời gian qua cơ bản đã được duy trì và mở rộng qua các chương trình mục tiêu quốc gia và các chính sách hỗ trợ học nghề đối với lao động thuộc diện chính sách, xã hội trên địa bàn thành phố Ðà Nẵng.
Từ năm 2021 đến nay, tổng cộng có 286 lao động có nhu cầu học nghề, trong đó có 232 lao động nằm trong danh mục nghề theo quy định hỗ trợ học nghề đối với lao động thuộc diện chính sách, xã hội của Ủy ban nhân dân thành phố Ðà Nẵng.
Qua đó, các địa phương hằng năm đã phối hợp với các trung tâm đào tạo nghề, trường cao đẳng nghề, Hội Nông dân thành phố, Hội Phụ nữ thành phố Ðà Nẵng tổ chức các lớp đào tạo nghề ngắn hạn như: Pha chế, cắm hoa, nuôi trồng thủy sản, trồng nấm, chăn nuôi,... dành cho lao động nông thôn, lao động bị thu hồi đất phục vụ các dự án,...
Ðồng thời, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Ðà Nẵng đã hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghề và kiến thức cơ bản về ngoại ngữ cho lao động trước khi tham gia lao động nước ngoài, nhất là lao động tu nghiệp sinh tại Hàn Quốc.
Nhờ đó, đến nay có hơn 5.000 lao động địa phương đã được các doanh nghiệp phỏng vấn, 105 lao động tham gia tuyển dụng được ký hợp đồng tại Ngày hội việc làm huyện Hòa Vang; 998 lượt lao động tham gia làm việc theo hợp đồng thời vụ tại Hàn Quốc, bình quân mỗi lao động thu nhập 80-200 triệu đồng mỗi đợt.
Công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Hòa Vang thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, nhất là nhóm lao động yếu thế trên địa bàn. Song, đào tạo nghề chưa thật sự đáp ứng với yêu cầu phát triển của địa phương, vẫn còn tình trạng thừa mà thiếu trong cơ cấu ngành nghề hiện nay và "cơn khát" lao động trẻ trong bối cảnh lao động di cư đến các đô thị lớn.
Theo đánh giá của Ðoàn giám sát Hội đồng nhân dân thành phố Ðà Nẵng, các lớp đào tạo, tập huấn ngắn hạn cho lao động huyện Hòa Vang còn chất lượng thấp, tỷ lệ bình quân mỗi lớp sau đào tạo đạt 10-20% lao động có việc làm; các lớp đào tạo nghề nông thôn quy mô còn nhỏ lẻ chưa được nhân rộng nhiều; đồng thời, việc liên kết giữa địa phương, các trường đào tạo, các doanh nghiệp chưa chặt chẽ.
Thực tế cũng cho thấy, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chủ yếu tập trung ở khu vực trung tâm thành phố, gây khó khăn cho con em ở khu vực xa trung tâm đi học nghề; các nghề phục vụ cho sự phát triển của vùng cũng chưa được đầu tư đúng mức. Thêm vào đó, một bộ phận lớn người dân, lao động trẻ còn thờ ơ với việc tìm kiếm việc làm ổn định, lâu dài tại các đơn vị, doanh nghiệp.
Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang Nguyễn Thúc Dũng cho biết, công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm trên địa bàn huyện luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của cấp ủy đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị các cấp. Vừa qua huyện đã thành lập Câu lạc bộ Hướng nghiệp Hòa Vang với sự tham gia của doanh nghiệp, nhà trường và nhà quản lý, nhằm định hướng nghề nghiệp cho các em học sinh phù hợp với năng lực cá nhân và nhu cầu lao động xã hội trong bối cảnh huyện Hòa Vang đang chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế, nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí để được công nhận đạt chuẩn đô thị loại IV và trở thành thị xã.
