Để bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất khu vực trung du và đồng bằng Bắc Bộ, sẽ có ba đợt lấy nước, trong đó đợt một từ 0 giờ ngày 4/1 đến 24 giờ ngày 6/1. Đợt hai từ 0 giờ ngày 15/1 đến 24 giờ ngày 22/1. Đợt ba từ 0 giờ ngày 13/2 đến 24 giờ ngày 17/2.
Tỷ lệ lấy nước đạt thấp
Tổng cục Thủy lợi cho biết, kết thúc lấy nước đợt một vừa qua đã có hơn 82 nghìn ha đã có nước, tương đương 16,4% diện tích gieo cấy. Trong đó, tỉnh Phú Thọ đạt 53%, Vĩnh Phúc 44%, Nam Định 35%, Ninh Bình 24%, Hải Phòng 16%, Thái Bình 7,3%, Hà Nam 7,1%, Hà Nội 1,7%, Bắc Ninh 1,4% và Hưng Yên 0,1%. So với đợt một lấy nước vụ đông xuân trước, diện tích có nước đạt thấp hơn gần 5%.
Lý giải về việc diện tích có nước đạt thấp trong đợt này, Tổng cục Thủy lợi cho rằng do số ngày lấy nước đợt một ít hơn một số năm gần đây (từ năm 2020 trở về trước thực hiện 4 ngày). Bên cạnh đó, một số hệ thống lớn như Bắc Hưng Hải, Bắc Đuống đang thực hiện lấy nước để thau rửa, tích trữ vào hệ thống công trình thủy lợi và chưa đưa nước lên ruộng. Ngoài ra, thời tiết hanh khô, không có mưa, đất phơi ải tương đối khô nên lượng nước đổ ải cần nhiều hơn các năm trước.
Cùng với đó, trong những ngày lấy nước đợt một, mực nước tại trạm thủy văn Hà Nội bị tác động mạnh của thủy triều nên việc duy trì mực nước tại trạm thủy văn này ở mức tối thiểu 1,7m không bảo đảm. Tuy nhiên, dòng chảy đã bảo đảm yêu cầu đẩy mặn và tạo điều kiện thuận lợi cho các công trình vận hành lấy nước, đặc biệt là các công trình ở khu vực ảnh hưởng triều và các trạm bơm dã chiến.
Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH một thành viên KTCTTL Bắc Hưng Hải Trịnh Thế Trường cho biết “kết thúc lấy nước đợt một, diện tích có nước trong hệ thống đạt 0.44%. Dự kiến kết thúc đợt hai, các diện tích trong hệ thống cơ bản hoàn thành lấy nước”.
Vì vậy, Công ty TNHH một thành viên KTCTTL Bắc Hưng Hải đề nghị các địa phương vận hành các cống dưới đê sông ngoài để tích cực lấy nước vào hệ thống nhưng chú ý kiểm tra độ mặn; tập trung bơm sớm, bơm rải tận dụng nước hồi quy giữa 2 đợt xả, giảm bớt căng thẳng cho giai đoạn đổ ải tập trung; các huyện ở khu vực hạ lưu Neo, Bá Thủy chú ý củng cố kín nước các cống dưới bờ kênh Bắc Hưng Hải, không để xảy ra tình trạng khi lấy nước ngược mạnh để rò rỉ gây úng cục bộ; tổ chức vận động, hướng dẫn người dân thực hiện sớm việc làm đất để giữ nước trên ruộng, tăng cường gia cố bờ vùng, bờ thửa, bảo đảm chống thất thoát nước cho các diện tích đã được cấp đủ nước…
Đến nay, toàn tỉnh Hải Dương đã lấy nước cho hơn 2,1 nghìn ha bằng 4% diện tích gieo cấy vụ đông xuân 2021-2022. Theo Phó Chi cục trưởng, Chi cục Thủy lợi Hải Dương Phạm Văn Điền, lần lấy nước đợt một trên địa bàn chủ yếu cho các vùng cao và thau rửa cũng như trữ nước ở các hệ thống. Tỉnh Hải Dương sẽ tập trung lấy nước vào ruộng trong đợt 2 để phục vụ gieo cấy.
Theo nhận định của cơ quan chuyên môn sau đợt một lấy nước, một số địa phương sẽ tiếp tục đưa nước lên ruộng từ nguồn nước trữ trong hệ thống kênh mương, sông suối nội địa… Dự kiến diện tích có nước sẽ tăng thêm ít nhất từ 3 đến 5%, như vậy sẽ cơ bản bảo đảm kế hoạch dự kiến hết đợt một đạt từ 20 đến 25%.
Bảo đảm đủ nguồn nước gieo cấy
Vụ đông xuân 2021-2022, tỉnh Hải Dương có kế hoạch gieo cấy khoảng 55 nghìn ha lúa, phấn đấu năng suất đạt 65 tạ/ha, sản lượng 357 nghìn tấn. Nhằm bảo đảm nguồn nước cho sản xuất vụ đông xuân này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đề nghị các địa phương chuẩn bị về nhân lực và hệ thống máy bơm, khơi thông dòng chảy, tận dụng các đợt thủy triều ở những vùng lấy nước tự chảy.
Đặc biệt, tập trung cao độ lấy nước nhằm đạt hiệu quả tốt theo lịch đổ ải của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Toàn tỉnh phấn đấu lấy nước đổ ải cho toàn bộ diện tích nhằm bảo đảm thời vụ gieo cấy lúa từ ngày 1 đến 28/2/2022. Đối với những vùng có nguy cơ thiếu nước cần chủ động các phương án để bảo đảm cấp nước đủ cho đổ ải; chuẩn bị tốt các nguồn giống lúa dự phòng trong điều kiện thời tiết có rét đậm, rét hại bất thường xảy ra.
Vụ đông xuân này, gia đình chị Tạ Thị Hiền, xã Tiền Tiến, thành phố Hải Dương (Hải Dương) gieo cấy hơn ba sào lúa. Đến nay, gia đình chị đã gieo mạ và đang tập trung thu hoạch cây vụ đông để lấy đất gieo cấy lúa trong khung thời vụ tốt nhất. Theo chị Hiền, do thời tiết thuận lợi nên mạ phát triển tốt, do vậy bảo đảm đủ lượng mạ cho gieo cấy lúa trong vụ sắp tới.
Theo kế hoạch, đợt hai lấy nước sẽ bắt đầu từ 0 giờ ngày 15 đến 24 giờ ngày 22/1. Thời gian này, Tập đoàn Điện lực Việt Nam tăng cường vận hành phát điện tối đa công suất các tổ máy trước khoảng 2 đến 3 ngày, dòng chảy được duy trì ở mức cao. Mực nước tại Trạm Thủy văn Hà Nội dự kiến đạt trung bình khoảng 1,9 m nên các công trình thủy lợi sẽ có điều kiện thuận lợi lấy nước.
Để bảo đảm nguồn nước phục vụ gieo cấy và tiết kiệm lượng nước xả, Tổng cục Thủy lợi đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các địa phương khu vực trung du và đồng bằng Bắc Bộ tiếp tục vận hành công trình đưa nước lên ruộng trong thời gian trước đợt hai nếu điều kiện nguồn nước cho phép.
Đồng thời, tổ chức vận động, hướng dẫn người dân thực hiện sớm việc làm đất để giữ nước trên ruộng, tăng cường gia cố bờ vùng, bờ thửa, bảo đảm chống thất thoát nước cho các diện tích đã được cấp đủ nước. Các địa phương tập trung phương tiện để lấy nước bảo đảm cơ bản hoàn thành kế hoạch sau khi kết thúc đợt hai. Các địa phương đang có diện tích lấy nước thấp và nhiều diện tích khó cấp nước như: Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên cần rà soát các diện tích gieo cấy khả năng bị thiếu nước, lắp đặt các trạm bơm dã chiến và thực hiện các phương án bổ sung nguồn nước.
