Ngay trước giờ G, đi thực tế trên tuyến, chúng tôi nhận thấy, công việc chuẩn bị đã hoàn tất, mọi tình huống, sự cố có thể xảy ra đều được xây dựng kịch bản, phương án xử lý một cách tối ưu.
Lượng phương tiện dán thẻ tăng mạnh
Ngay trước trạm thu phí đầu tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thu phí tự động VETC (VETC) bố trí khoảng 15 nhân viên sẵn sàng trợ giúp khách hàng, chủ phương tiện dán thẻ ETC, tải và cài đặt ứng dụng (app) trên điện thoại, lập tài khoản và hướng dẫn khách hàng nạp tiền để thanh toán phí sử dụng đường bộ khi lưu thông trên tuyến.
Gần trưa trời nắng chang chang, các nhân viên của Công ty VETC vẫn thoăn thoắt thực hiện các thao tác hướng dẫn xe tạt vào lề bên phải dọc tuyến để dán thẻ ETC. Những trường hợp khách hàng có thể tự thao tác trên điện thoại, việc dán thẻ và sử dụng app chỉ mất khoảng 3 phút, nhưng có một số khách hàng lớn tuổi hoặc không thạo phần mềm, các nhân viên phải thực hiện các công đoạn cài đặt, nhiều xe mất tới 8-10 phút.
Khuôn mặt đỏ bừng, nhễ nhại mồ hôi vì nắng nóng, anh Ngô Thế Linh, Trưởng nhóm dán thẻ đầu tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng của Công ty VETC cho biết, trong vài tuần qua, đội dán thẻ của VETC luôn túc trực 24/7 để phục vụ các phương tiện có nhu cầu.
VETC đã bố trí 195 nhân sự tại 15 điểm trạm thu phí trên toàn tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng để dán thẻ ETC cho phương tiện. Những xe dán thẻ ETC lần đầu được Công ty dán miễn phí, mặc dù Chính phủ cho phép đơn vị được thu tiền thẻ từ đầu năm nay. Những phương tiện dán lần 2, nếu thẻ lỗi do đơn vị cung cấp dịch vụ cũng được dán miễn phí, trường hợp chủ xe bóc thẻ mới phải chịu chi phí dán lại thẻ 120 nghìn đồng.
“Trong một tuần qua, tỷ lệ phương tiện dán thẻ ETC tăng gấp hơn ba lần so trước đây, bình quân toàn tuyến mỗi ngày có khoảng 700-800 phương tiện có nhu cầu dán thẻ ETC,” anh Linh tiết lộ.
Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, một Việt kiều từ Canada về nước triển khai dự án tại thành phố Hải Phòng, chủ xe biển kiểm soát 30G-308.63 cho hay: “Tôi thấy thủ tục đăng ký mở thẻ của đơn vị thu phí khá đơn giản và nhanh gọn, các nhân viên hướng dẫn thái độ rất nhiệt tình và vui vẻ. Nhiều năm sống và làm việc ở nước ngoài, tôi biết đây là hình thức thu phí văn minh, hiện đại và là xu thế tất yếu của các quốc gia phát triển. Công nghệ thu phí ETC rất nhanh chóng, chính xác, thuận tiện cho việc di chuyển, không phải xếp hàng chờ lấy thẻ hay phải trả tiền mặt mất nhiều thời gian”.
Tổng cục trưởng Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Huyện cho biết, thời điểm hiện tại, đã đủ điều kiện pháp lý, kết cấu hạ tầng (biển báo, vạch sơn thông báo,…) đã tuân thủ đúng các quy chuẩn kỹ thuật. Việc thí điểm ETC sẽ thực hiện tại 32/62 làn thu phí trên 6/6 trạm thu phí ở tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng. Tại mỗi trạm sẽ duy trì 1 làn/chiều xe chạy để xử lý các phương tiện gặp sự cố trong quá trình thu phí.
“Phương tiện nếu chưa đủ điều kiện di chuyển vào tuyến, có thể yêu cầu được dán thẻ ngay trước trạm hoặc sau trạm. Còn nếu không muốn tham gia lưu thông trên đường cao tốc bằng hình thức thu phí ETC, chủ xe có thể quay lại lưu thông trên tuyến Quốc lộ 5 hoặc Quốc lộ 38, còn không muốn dán thẻ vẫn cố tình đi vào tuyến sẽ bị xử phạt”, ông Huyện nói.
Qua nghe thông tin trên các phương tiện truyền thông và hệ thống biển cảnh báo, băng rôn tuyên truyền cắm ở trước đầu tuyến cao tốc, anh Ngô Ngọc Thành, chủ xe biển kiểm soát 29C-593.38 vội vàng dán ngay thẻ ePass của Công ty Cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) - thành viên của Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel). Anh Thành cho biết, phần mềm thu phí có đầy đủ các thông tin cơ bản, số tiền trong tài khoản, mức phí từng trạm, đặc biệt còn liên kết trực tiếp với thẻ ngân hàng hoặc ví Viettel Money, tất cả đều miễn phí, chủ xe không cần lo việc phải duy trì một khoản tiền nhất định trong tài khoản thu phí tự động.
Đối với sự cố trục trặc thẻ ETC như không được nhận diện, hoặc tình huống phương tiện dán thẻ của cả hai nhà cung cấp mới đây, Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Huyện khẳng định, Tổng cục đã có văn bản chỉ đạo kiểm tra, qua đó, phát hiện một vài cá nhân ở điểm bán vé vì muốn tăng doanh số dán thẻ đã dẫn đến việc dán 2 thẻ cho cùng một phương tiện.
“Đây là hành vi của cá nhân không nằm trong chỉ đạo của hai nhà cung cấp. Phương tiện dán cả hai thẻ sẽ gây ra lỗi nhận diện tại trạm thu phí, một vài trường hợp để xảy ra lỗi này đã được chấn chỉnh ngay và yêu cầu tất cả các điểm dán thẻ không để tiếp tục tái diễn”, ông Huyện quả quyết.
Sẵn sàng thí điểm
Ông Đặng Văn Nghị, phụ trách Phòng Quản lý thu phí thuộc Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng (Tổng Công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam-VIDIFI) khẳng định, đến nay công tác chuẩn bị cho thu phí ETC của tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng từ ngày 1/6 đã sẵn sàng.
Theo ông Nghị, việc thí điểm thu phí ETC được thực hiện tại 32/62 làn thu phí ở 6/6 trạm thu phí trên tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng. Khi đó, chỉ các xe đủ điều kiện như có dán thẻ và đủ tiền trong tài khoản giao thông mới được phép đi trên tuyến cao tốc này. “VIDIFI đã xây dựng các phương án khi có sự cố tại trạm thu phí và cách thức giải quyết để cán bộ, nhân viên theo quy trình thực hiện khi sự cố xảy ra, đồng thời có phương án tổ chức giao thông bảo đảm an toàn, thuận tiện cho phương tiện”, ông Nghị quả quyết.
Theo thống kê của VIDIFI, hiện nay, bình quân tuyến có khoảng 48 nghìn phương tiện lưu thông ngày/đêm, trong đó 27-28 nghìn xe sử dụng ETC, chiếm tỷ lệ khoảng 70%. Từ khi có chủ trương thí điểm cao tốc Hà Nội-Hải Phòng chỉ áp dụng ETC, tỷ lệ dán thẻ và nạp tiền tăng lên rất nhanh. Tuy nhiên, một số xe dán thẻ ETC vẫn bị lỗi như không đọc được thẻ (chiếm tỷ lệ dưới 2%). Xe gặp lỗi này sẽ di chuyển vào làn xử lý sự cố để nhân viên thu phí tạo giao dịch offline ghi nhận các thông tin của phương tiện lên hệ thống, lấy số tài khoản khách hàng và mở barrier, sau đó vài ngày phương tiện sẽ bị trừ tiền.
“Trường hợp xảy ra sự cố hệ thống, mất điện, đứt cáp quang ở trạm thu phí hay dọc tuyến, VIDIFI sẽ triển khai hệ thống 2 đường truyền dự phòng và lập tức kích hoạt các làn MTC còn lại để thu phí offline. Ngoài ra, VIDIFI còn có hệ thống lưu điện UBS lưu điện và máy phát điện dự phòng tại trạm, có thể xử lý sự cố mất điện. Bên cạnh đường truyền chính, tuyến cao tốc này sẽ có thêm 2 đường truyền dự phòng để khi đường truyền chính gặp sự cố sẽ có phương án dự phòng, bảo đảm đường truyền thông suốt”, ông Đỗ Văn Thuần, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng (VIDIFI) khẳng định.
Trên thực tế, hệ thống thu phí ETC trên cao tốc Hà Nội-Hải Phòng đã vận hành được hai năm, các tình huống nêu ra hầu hết đã từng xảy ra và đã được VIDIFI xử lý nhanh gọn, chuyên nghiệp. VIDIFI đã chọn những tình huống phức tạp nhất, thậm chí khó có khả năng xảy ra để tiến hành diễn tập.
Theo Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) khẳng định, những xe không chấp hành sẽ bị xử phạt vi phạm qua hình ảnh và được cập nhật lên hệ thống, gửi thông báo xử phạt về nơi ở và ra cảnh báo trên đăng kiểm. Việc phạt nguội sẽ giúp lực lượng chức năng kiểm soát toàn diện hơn việc tuần tra kiểm soát trực tiếp trên tuyến bởi không đủ người tuần tra, giám sát trên các tuyến cao tốc, đồng thời tạo thuận lợi cho người dân, góp phần bảo đảm an toàn giao thông trên tuyến. Hơn nữa, khi việc thí điểm thu phí ETC trên tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng được thực hiện, sẽ tiến tới bỏ barrier tại các làn và việc xử lý vi phạm thông qua hệ thống camera giám sát sẽ thuận lợi, dễ dàng và hiệu quả hơn.
