Cảnh báo ô nhiễm không khí tại miền bắc do đốt rơm rạ

Báo cáo của Tổng cụ Môi trường cho biết: Trong thời gian từ ngày 3-6 đến nay, chất lượng không khí tại một số tỉnh miền bắc có xu hướng suy giảm vào ban đêm, một trong những nguyên nhân chính là hiện tượng đốt rơm rạ đang diễn ra phổ biến. Thời gian này thời tiết khô ráo, có nắng mạnh vào ban ngày, rơm rạ ở tình trạng khô thuận lợi cho việc đốt. Tại khu vực nông thôn, sau một ngày phơi nắng, rơm rạ thường được đốt vào buổi tối, vì vậy các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn PM2.5 bắt đầu tăng từ khoảng 18 giờ và đạt giá trị cực đại vào 20–22 giờ hàng ngày. Tùy thuộc vào từng khu vực, mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 có sự khác nhau, tuy nhiên xu hướng chung là sự gia tăng hàm lượng PM2.5 vào ban đêm.

Trung bình bụi mịn PM2.5 trong một giờ tại một tại khu vực ngoại thành Hà Nội.

Trung bình bụi mịn PM2.5 trong một giờ tại một tại một số tỉnh miền bắc.

Tại khu vực nội thành Hà Nội, hoạt động đốt rơm rạ không diễn ra trực tiếp, tuy nhiên trong những ngày gần đây hàm lượng bụi mịn PM2.5 cũng tăng cao vào thời gian buổi tối. Thời gian hàm lượng PM2.5 cao nhất từ 23 giờ đến 1 giờ sáng hôm sau, trễ hơn so với các khu vực ngoại thành.

Do kết hợp với các nguồn thải sẵn có, hàm lượng bụi PM2.5 khu vực nội thành Hà Nội vào buổi tối cao hơn so với khu vực ngoại thành. Kết quả tính toán chỉ số AQI giờ cho thấy, vào buổi tối (từ 23 giờ đến 1 giờ) các ngày từ ngày 3 đến 7-6, chất lượng không khí ở mức xấu (AQI từ 151 – 200). Trong đêm 6-6, rạng sáng 7-6 chất lượng không khí đã ở ngưỡng rất xấu (AQI từ 201 – 300).

Giá trị AQI giờ một số trạm đo khu vực nội thành Hà Nội.

Mặc dù hàm lượng PM2.5 khá thấp vào thời gian ban ngày, nhưng nếu tính theo trung bình ngày (trung bình 24 giờ) thì tại một số trạm như: Minh Khai, Hàng Đậu, thông số PM2.5 trung bình 24 giờ đã vượt quá so với Quy chuẩn Việt Nam (QCVN). Trong khi đó một số trạm khác như Tân Mai, Tây Mỗ, Kim Liên thông số PM2.5 trung bình 24 giờ vẫn nằm trong giới hạn cho phép của QCVN.

Trung bình 24 giờ của PM2.5 tại khu vực nội thành Hà Nội.

Ngoài việc đốt rơm rạ là nguyên nhân phát sinh chất ô nhiễm, theo Tổng cục Môi trường, thì các yếu tố khí tượng cũng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí vào ban đêm. Trong tháng 6, mặt trời đi qua thiên đỉnh hai lần tại Hà Nội, cường độ bức xạ mặt trời là mạnh nhất trong năm. Ánh sáng chói chang rọi vuông góc xuống đất khiến mặt đất bị đốt nóng đến 400 W/m2, sau chập tối nguội đi vì phát ra bức xạ hồng ngoại, gây nghịch nhiệt sát mặt đất. Do đó, các chất ô nhiễm do đốt rơm rạ và các hoạt động khác không thể phát tán. Ngoài ra, cường độ bức xạ cao gây ra các phản ứng quang hóa giữa các chất ô nhiễm sơ cấp làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm.

Tổng cục Môi trường cảnh báo, để giảm bớt tình trạng ô nhiễm không khí, người dân không nên đốt rơm rạ. Tuy nhiên, hoạt động đốt rơm rạ còn có thể tiếp tục xảy ra trong những ngày tới, vì vậy mọi người cần giảm các hoạt động ngoài trời vào buổi tối.