Cảm nhận Ninh Kiều

Ai cũng nhớ, cách đây hơn bảy tháng, ngày 24-4-2010, cầu Cần Thơ chính thức được đưa vào sử dụng. Sự kiện trọng đại này đồng nghĩa với việc kết thúc vai trò của phà Cần Thơ - bến Bắc Cần Thơ đã tạo lập và tồn tại hàng trăm năm qua. Và đây cũng tạo nên cho quận Ninh Kiều và thành phố Cần Thơ chỗ đứng mới, vị thế mới.

Tôi đã nhiều lần đứng trên bờ kè Cái Khế, địa phận bến phà Cần Thơ, nhìn ra sông Hậu. Tận hưởng những luồng gió mát lộng từ sông thổi vào. Những khi ấy, biết bao rối bận tâm tư dường như tan biến. Mát lòng. Thanh thản. Dễ chịu. Thiên nhiên thật hào phóng và đáng yêu biết bao. Cảnh sông nước mênh mang, mây trời soi bóng, cù lao xanh mát thật khó phai mờ trong lòng du khách khi đã đến nơi đây.

Vậy mà chiều cuối năm này, nhìn sông Hậu với chiếc cầu như dáng con rồng vắt qua sông, trong lòng tôi bỗng nảy sinh nhiều suy tưởng, chiêm nghiệm. Bỗng dưng, tôi có những cảm nhận về vị thế mới của quận Ninh Kiều. Nào là, có cầu Cần Thơ đi vào Hưng Phú, nơi đang mở hướng khu dân cư và thương mại, dịch vụ mới tiếp giáp Ninh Kiều với Cái Răng, quận Ninh Kiều không còn tấp nập đường xe lên xuống phà như trước tháng 4-2010. Nào là, cái cổng chào mới xây dựng được mấy năm, nay đứng chơ vơ, vắng buồn. Thành phố mở rộng quy hoạch lên Bình Thủy, Ô Môn, Thốt Nốt, rồi Cái Răng, Phong Ðiền, quận Ninh Kiều có còn là trung tâm? Lại nữa, trong những năm tới, và chiến lược dài hạn hơn, quận Ninh Kiều cần phát triển theo hướng nào - du lịch, thương mại, dịch vụ... hay chuyển đổi cung cách xây dựng đô thị, phát triển kinh tế - xã hội theo hướng nào?...

Chợt nghĩ, biết đâu mình đa đoan, lắm chuyện. Nhưng đã là người dân sống trên địa bàn quận Ninh Kiều, phải có tâm tư, tình cảm về phố phường nơi đây. Và rồi những dòng suy nghĩ không thể thoát ra một cách nhẹ nhàng. Có lần, tôi nói vui với ông Nguyễn Hữu Lợi, khi đó ông đang là Bí thư Quận ủy Ninh Kiều. 'Ông lo cho Ninh Kiều khối chuyện cũng ngon lành rồi đấy, nhưng cái rạch Tham Tướng ô nhiễm kéo dài, những ngõ phố đường 3-2 ngập nước, rồi thưa kiện đất đai ở cồn Cái Khế, ở khu tái định cư siêu thị Mê-trô, cả cái việc bồi hoàn giải tỏa ở nơi này nơi kia còn lình sình và phức tạp đến thế'?

Nghe vậy, ông Tư Lợi không tỏ ra khó chịu, lại nhìn tôi với 'cái nhìn thông cảm' và nói: 'Nói thật với anh, chúng tôi cũng đang đau đầu về những chuyện đó. Vất vả lắm mới làm khang trang được vỉa hè ở một số tuyến đường, rồi lo xây dựng mới chỗ này, quy hoạch đô thị nơi kia, thế mà nhìn ra thì quận Ninh Kiều vẫn bộn bề lắm'. Tôi cứ tâm đắc hai từ 'bộn bề' mà ông Tư Lợi đã nói. Tốc độ xây dựng, cải tạo, chỉnh trang đô thị của Ninh Kiều từ năm 2004 đến nay phải nói là khá nhanh, hiệu quả trông thấy. Nhưng đúng là còn nhiều bộn bề, và vẫn còn không ít khó khăn, ách tắc. Tôi đem chuyện này trao đổi với ông Bùi Hữu Nhơn, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều. Ông Tư Nhơn nói một câu muốn hiểu cách nào cũng có cái đúng: 'Lực bất tòng tâm, tâm lại phải tòng theo cơ chế, cơ chế lại phải tùy quy trình, rồi quy trình lại vướng quy hoạch, nhiều hạng mục công trình chậm trễ hoặc bị 'vỡ kế hoạch' cũng một phần do đấy mà ra'.

Ấy vậy, nhưng vào xuân Tân Mão 2011, quận Ninh Kiều đã có nhiều khởi sắc. Lộ Mậu Thân nối dài sẽ thông lên sân bay Trà Nóc, lộ 91B nối Bình Thủy đã thông, cầu Cần Thơ mở ra vùng đô thị mới phía nam sông Cần Thơ, nhiều công trình chỉnh trang đô thị mới đang được thi công khá sôi động. Dễ thấy hơn, văn minh đô thị cũng nhiều chuyển biến. Mới đây, ông Tư Nhơn băn khoăn nói với tôi 'Thật ra, nếu không có kế sách và nỗ lực lớn, tăng tốc nhanh, mạnh hơn, thì còn khối chuyện đáng bàn như nước ngập, ô nhiễm kênh rạch, vỉa hè chưa thông thoáng, chợ búa chưa nền nếp, thời giá leo thang làm cho người tiêu dùng khốn khó...' Những việc này, ngoài cái 'ông Cơ Chế' lúc thuận lúc tắc, còn phải xem đến việc phát huy cao độ nội lực của toàn Ðảng bộ và nhân dân trong quận.

Ra bến Ninh Kiều, nhìn cảnh du khách thập phương đông đúc trên bến dưới thuyền, thấy mừng. Nhưng cũng nhận ra cơ sở hạ tầng, bến bãi, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ, kinh doanh du lịch cũng chưa thật nền nếp, hiệu quả. Bến Ninh Kiều nằm ngay trên một ngã ba sông, nơi vàm Cần Thơ tiếp giáp với sông Hậu. Ngoài vẻ đẹp quyến rũ của thiên nhiên: Trời bao la, nước mênh mông với bờ Hưng Phú và Cồn Ấu xanh vườn thắm bãi bồi, tương phản với những công trình kiến trúc hiện đại phía sau, nó còn có tác dụng như một cửa sổ mở ra trường giang bao la, để ngôi nhà chung thành phố Cần Thơ giải nhiệt, đón gió. Xuống đây, đi dọc theo hàng dương sát bờ sông, từ nhà hàng Du thuyền về phía tượng đài Bác Hồ, du khách sẽ cảm nhận được  sự hào phóng mà thiên nhiên đã ưu ái dành cho thành phố đồng bằng này.

Bến Ninh Kiều hơn sáu năm trước chỉ kéo dài tới tượng đài Bác Hồ, nay đã được nới rộng phạm vi và ấn tượng hơn xưa bội phần. Cả một khu vực chợ cá và hàng tươi sống tồn tại gần trăm năm được di dời để xây bờ kè. Một khu vực công viên mới, nối dài bến Ninh Kiều đẹp và sang trọng đang từng ngày được hoàn chỉnh.

Có bạn  trẻ sinh viên Ðại học Cần Thơ đã đưa ra cảm nhận trên bolg: 'Từ khi đưa khu Nhà lồng chợ cổ Cần Thơ và chợ đêm với tuyến đường du lịch bộ hành đi vào hoạt động, bến Ninh Kiều khởi sắc hẳn lên, lôi cuốn được nhiều khách du lịch nước ngoài. Ðêm đêm khách Tây và khách ta thỏa sức thả bộ dọc theo bến Ninh Kiều dài gần nửa cây số. Người Việt Nam đa phần là các em tuổi sinh viên, học sinh, trong khi những khách nước ngoài thường là những người lớn tuổi. Hình như những người ngoại quốc mê con sông và mê khu nhà lồng chợ cổ lắm nên cứ đưa máy ảnh bấm hoài. Bến Ninh Kiều không chỉ thuần đẹp ở phong cảnh mà còn đẹp ở sức sống, ở cái hồn. Ðứng trên bến Ninh Kiều nhìn xuống dòng sông, ta như thấy được sự giao thoa của nhiều thời kỳ, nhiều cảnh đời trong cùng một khung cảnh thơ mộng của phố phường, sông nước nơi đây'.

Kể ra những đổi thay mấy năm gần đây của Ninh Kiều cũng thấy vui lòng, yên dạ. Ninh Kiều có hệ thống giao thông đường thủy, đường bộ quốc gia đi qua, là nơi hội tụ của nhiều tuyến giao thông thủy, bộ quan trọng của vùng nên rất thuận tiện cho việc vận chuyển và lưu thông nguyên liệu và sản phẩm hàng hóa, tạo ra các trục phát triển từ thành phố Cần Thơ đến các thị xã, thành phố của nhiều tỉnh trong vùng. Là quận trung tâm du lịch, thương mại, dịch vụ của thành phố với hàng loạt chợ và trung tâm mua sắm cao cấp như: Chợ cổ Cần Thơ, chợ Tân An, chợ Hưng Lợi, chợ An Bình, chợ An Hòa, chợ Xuân Khánh đang được xây mới, siêu thị Co.op Mart, siêu thị CitiMart, siêu thị Metro Cash Hưng Lợi, siêu thị MaxiMart, siêu thị Vinatex, trung tâm thương mại Cái Khế. Ðại học Cần Thơ, Ðại học Y dược Cần Thơ và nhiều trường cao đẳng hàng đầu thành phố như: Cao đẳng Cần Thơ, cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật, cao đẳng Y tế... Các trường này là địa chỉ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ cho riêng thành phố Cần Thơ mà cho cả khu vực đồng bằng sông Cửu Long với quy mô hàng nghìn sinh viên/năm.

Ðại hội Ðảng bộ quận mới rồi đã đưa vào Nghị quyết: Phấn đấu đến năm 2015, quận Ninh Kiều thật sự trở thành một trung tâm kinh tế trọng điểm của thành phố Cần Thơ. Hoạt động thương mại - dịch vụ tập trung thu hút và chi phối được hơn 70% các mối liên kết kinh tế trong thành phố, tham gia mạnh vào các mối quan hệ kinh tế giữa thành phố Cần Thơ với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và các khu vực kinh tế trong cả nước, nhất là thành phố Hồ Chí Minh. Thực hiện được giao lưu kinh tế giữa các nước trong khu vực, nhất là với các nước lưu vực sông Mê Công.

Chiều rạng soi những vạt nắng vàng ấm khắp phố phường. Qua đường Nguyễn Văn Linh nối quốc lộ 91B ra cầu Hưng Lợi để vào cầu Cần Thơ, những dòng người và xe tấp nập, hối hả xuôi ngược. Ðây cũng là nét mới của Ninh Kiều, một quận trung tâm của thành phố có bề dày dựng xây đô thị đang khởi sắc vào xuân mới.