Bầu cử Tổng thống Áo: Trút bớt mối lo

Với kết quả kiểm phiếu cuối giờ chiều 23-5, ứng cử viên thuộc Đảng Tự do (FPÖ - cực hữu) Norbert Hofer đã thừa nhận thất bại trước ứng cử viên độc lập, nguyên là lãnh đạo Đảng Xanh, Alexander Van der Bellen (với 50,3% phiếu bầu).

Trước đó, tại vòng một của cuộc bầu cử (24-4), ứng cử viên cực hữu Norbert Hofer đã dẫn đầu (với 35% phiếu bầu), vượt xa ứng cử viên cực tả Alexander Van der Bellen chỉ được 21% phiếu. Đáng chú ý, hai đảng chính trị truyền thống lớn nhất ở Áo là Đảng Xã hội-Dân chủ (SPÖ) và Đảng bảo thủ Thiên chúa giáo (ÖVP), đã từng thay phiên nhau cầm quyền tại Áo từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, đã bị loại từ vòng một.

Vòng hai của cuộc bầu cử (22-5) đã diễn ra căng thẳng với kết quả kiểm phiếu bầu trực tiếp: Ông Hofer được tới 51,9% phiếu bầu, trong khi ông Van der Bellen chỉ được 48,1% phiếu bầu. Tuy nhiên, kết quả kiểm phiếu cuối cùng đã phải đợi kiểm tra số phiếu bầu qua bưu điện (trong số 6 triệu cử tri Áo, có 900.000 người chọn cách bầu trước và phiếu bầu được gửi qua đường bưu điện).

Cho dù cánh cực hữu không giành được phần thắng trong vòng hai của cuộc bầu cử Tổng thống tại Áo, nhưng thắng lợi lớn của nhân vật Norbert Hofer ở vòng một cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ của cánh cực hữu. Đặc biệt, những diễn biến từ khi tranh cử cho tới bầu cử cho thấy chính trường và xã hội Áo ngày càng chia rẽ.

Thống kê còn cho biết, có tới 86% người lao động Áo đã bỏ phiếu ủng hộ ứng cử viên cực hữu Norbert Hofer và 80% cử tri Áo thuộc thành phần tri thức bỏ phiếu cho ứng cử viên độc lập Alexander Van der Bellen được Đảng Xanh hậu thuẫn. Đa số cử tri ở các vùng nông thôn Áo ủng hộ ông Norbert Hofer, còn ông Alexander Van der Bellen được đa số cử tri thành thị ủng hộ. Đáng lo ngại là có tới 60% giới trẻ Áo bỏ phiếu ủng hộ nhân vật cực hữu Norbert Hofer.

Lo ngại hơn, đó là sự thất bại ngay từ đầu của hai đảng chính trị truyền thống lớn nhất ở Áo (SPÖ và ÖVP). Thay vào đó là gia tăng vai trò, ảnh hưởng của phe cực hữu và cực tả trên chính trường cũng như trong xã hội Áo. Hai ứng cử viên Norbert Hofer và Alexander Van der Bellen đều đạt được số phiếu cao, gần ngang nhau, trong cuộc bầu cử vừa qua. Sự biến động trên chính trường Áo cho thấy một xu thế mới hình thành và sẽ có tác động tới không chỉ nước Áo, mà cả Liên hiệp châu Âu (EU).

Theo Hiến pháp Áo, Tổng thống nước này do người dân bầu trực tiếp, với nhiệm kỳ sáu năm. Tổng thống Áo là nguyên thủ quốc gia, đồng thời nắm giữ vị trí Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang quốc gia, có quyền bổ nhiệm hoặc bãi miễn Thủ tướng và nội các, giải tán Quốc hội.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại của nước Áo, Tổng thống đắc cử không thuộc hai Đảng chính trị lớn ở Áo, và cũng là lần đầu tiên Tổng thống không thuộc Đảng đang cầm quyền hay liên minh cầm quyền. Đặc biệt, tân Tổng thống Van der Bellen tuyên bố sẽ không chấp nhận một chính phủ liên hiệp có sự tham gia của Đảng Tự do cực hữu.

Như vậy, những quan điểm khác biệt và cứng rắn của ông Van der Bellen sẽ có thể dẫn tới những xu hướng mới trên chính trường nước Áo, chia rẽ, cực đoan, thái quá. Những biến động đó cũng có thể sẽ dẫn tới nguy cơ mất ổn định xã hội ngay tại nước Áo, và rộng hơn, sẽ ảnh hưởng tới cả khối EU.

Bởi thế, cho dù mối lo cực hữu phần nào bớt đi, song vẫn còn đó những biến động và nguy cơ tiềm ẩn trong lòng nước Áo.