Sáng 10/1, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận trực tuyến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.
Điều 5 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 4 Luật Điện lực theo hướng quy định nhà nước độc quyền trong “vận hành lưới điện truyền tải, trừ lưới điện do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng”; “Nhà nước thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải trừ các dự án lưới điện do nhà nước đầu tư được xác định trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia theo từng thời kỳ”.
Cần phân định rõ loại lưới điện truyền tải nào tư nhân được tham gia đầu tư xây dựng
Góp ý kiến về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực, đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng quy định như trên là chưa rõ về mặt nội dung, chưa phân định cụ thể giữa phạm vi độc quyền và không độc quyền, có thể dẫn đến tùy tiện trong áp dụng.
Đại biểu kiến nghị cần phân định rõ loại lưới điện truyền tải nào các thành phần kinh tế tư nhân được đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành, loại nào do nhà nước quy hoạch và chỉ giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện. Ngoài ra, cần quy định cụ thể về mặt thẩm quyền, quyết định lựa chọn nhà đầu tư, cũng như trách nhiệm của từng chủ thể trong quá trình vận hành, trách nhiệm quản lý của nhà nước, trách nhiệm của doanh nghiệp được phép đầu tư.
Theo đại biểu Mai, dự thảo Luật quy định sau khi xây dựng, đầu tư thì doanh nghiệp có thể chuyển giao cho nhà nước quản lý, vận hành. Tuy nhiên, cơ chế, phương pháp định giá chưa được quy định cụ thể trong dự thảo Luật. Hệ thống lưới điện truyền tải là một trong những loại tài sản, cần phải quy định cụ thể để có căn cứ thực hiện.
Về lựa chọn nhà đầu tư, đại biểu kiến nghị cần xây dựng cơ chế, tiêu chuẩn cụ thể để mọi doanh nghiệp có thể tham gia, nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch, cạnh tranh bình đẳng.
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Vũ Huy Khánh (Bình Dương) nêu rõ, theo quy định hiện hành, nhà nước độc quyền trong hoạt động truyền tải, điều độ hệ thống điện quốc gia. Sự độc quyền này dựa trên nhiều cơ sở, trong đó có yếu tố quan trọng là bảo đảm an ninh, an toàn, thông suốt của hệ thống truyền tải điện.
Đại biểu Khánh cho rằng, việc dự thảo Luật quy định nhà nước độc quyền trong “vận hành lưới điện truyền tải, trừ lưới điện do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng” là chưa chặt chẽ, chưa thể hiện được vai trò cần và đủ của nhà nước trong việc kiểm soát, bảo đảm an ninh, an toàn truyền tải điện trong mọi tình huống.
Đại biểu đề nghị điều chỉnh lại quy định này theo hướng nhà nước không độc quyền nhưng có kiểm soát và thực hiện quyền vận hành truyền tải điện trong những trường hợp có nguy cơ tác động, ảnh hưởng đến an ninh, an toàn hệ thống truyền tải điện, kể cả với các công trình do thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng.
Giao tư nhân đầu tư đường dây truyền tải và trạm biến áp từ 220kV trở xuống
Trong phiên thảo luận tại tổ ngày 6/1 về dự án Luật, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh việc sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 4 Luật Điện lực theo hướng thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải nhằm huy động nguồn lực, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để giải toả công suất cho các dự án điện, nhất là các dự án điện năng lượng tái tạo đã đi vào vận hành.
Theo Bộ trưởng, các thành phần kinh tế ngoài nhà nước sẽ được phép đầu tư vào hệ thống đường dây truyền tải và trạm biến áp 220kV trở xuống. Còn từ 220kV ở những vùng trọng điểm, trọng yếu về kinh tế, quốc phòng cho đến các hệ thống truyền tải của cao áp 500kV và siêu cao áp 800kV thì nhà nước sẽ đầu tư.
“Dù doanh nghiệp nhà nước hay tư nhân cũng đều phải tuân thủ các quy định về đầu tư, xây dựng, điều độ và vận hành hệ thống điện theo tiêu chuẩn an toàn. Giá truyền tải điện là giá áp dụng cho Tổng công ty truyền tải điện quốc gia”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Về vấn đề quyền đấu nối, các nhà đầu tư lưới điện thì phải đạt các tiêu chuẩn quy định của ngành điện, tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn về hệ thống thì được đấu nối. Với những doanh nghiệp đầu tư về nguồn được quyền đấu nối vào hệ thống, song phải trả phí cho doanh nghiệp đầu tư vào truyền tải và trạm.
Bộ trưởng khẳng định Nhà nước sẽ độc quyền trong điều độ hệ thống điện. Điều này sẽ bảo đảm cân đối giữa các vùng miền, bảo đảm an ninh năng lượng, thậm chí là an ninh quốc gia. Nhà nước còn quản lý về tiêu chuẩn, kỹ thuật, quy trình đầu tư theo Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Điện lực và các luật có liên quan. Vì thế nhà nước hay tư nhân đầu tư đều phải tuân thủ những quy định này.
