Bảo đảm an toàn dòng vốn

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán được thành lập theo Quyết định số 189/2005/QĐ-TTg ngày 27-7-2005 của Thủ tướng Chính phủ, là đơn vị sự nghiệp có thu.

Ngày 18-12-2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 171/2008/QĐ-TTg về việc thành lập Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán và chuyển đổi mô hình tổ chức hoạt động sang mô hình Công ty TNHH Nhà nước một thành viên thuộc sở hữu Nhà nước.

Đã vận chuyển an toàn cho hơn 23 triệu tỷ đồng

Theo số liệu của VSD, trong vòng gần 15 năm thành lập, tổng giá trị thanh toán giao dịch chứng khoán, giao dịch phái sinh, giao dịch dịch vụ cho các quỹ mở và cho quỹ hoán đổi danh mục (ETF) qua VSD từ năm 2006 đến ngày 31-5-2020 đạt 23,64 triệu tỷ đồng (tương đương hơn 1.000 tỷ USD).

Trong đó giá trị thanh toán giao dịch chứng khoán cơ sở là 22 triệu tỷ đồng (tăng 355 lần so với năm 2006); giao dịch chứng khoán phái sinh đạt 6,4 nghìn tỷ đồng (tăng gấp 14,3 lần so với cuối năm 2017); giao dịch dịch vụ cho các quỹ mở đạt 88,7 nghìn tỷ đồng (tăng 89,64 lần); giao dịch dịch vụ cho ETF đạt 12,1 nghìn tỷ đồng (tăng 148 lần).
 
Tính đến ngày 31-5-2020, số dư mã chứng khoán đăng ký tại VSD là 2.353 mã, với tổng số dư chứng khoán đăng ký tại VSD đạt 164 tỷ chứng khoán, tăng gấp 7,7 lần về số mã chứng khoán và tăng gấp 51,1 lần về số lượng chứng khoán.

Cùng với hoạt động đăng ký, hoạt động lưu ký cũng có kết quả khả quan với tổng số dư chứng khoán lưu ký tại VSD đạt gần 94 tỷ chứng khoán, tăng 45 lần.

Số lượng thành viên lưu ký và tổ chức mở tài khoản trực tiếp của VSD là 121 thành viên và tổ chức (bao gồm 82 công ty chứng khoán, sáu ngân hàng lưu ký trong nước, tám ngân hàng lưu ký nước ngoài và 25 tổ chức mở tài khoản trực tiếp).

Số lượng tài khoản nhà đầu tư do VSD quản lý là 2,5 triệu tài khoản, tăng gấp 2,4 lần so với năm 2010. Tổng mã số giao dịch chứng khoán đã cấp cho nhà đầu tư nước ngoài là 34.052 mã số, trong đó, có 29.389 mã số cá nhân và 4.663 mã số tổ chức, lần lượt tăng 13,3 lần và gần 26 lần.

Chủ động cải tiến hệ thống, đổi mới hoạt động

Chia sẻ với báo chí, VSD cho biết giai đoạn 2006-2020, đã chủ động cải tiến hệ thống, đổi mới hoạt động đăng ký chứng khoán (ĐKCK), hoạt động lưu ký chứng khoán (LKCK) và bù trừ thanh toán (BTTT) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các thành viên thị trường.

Đáng chú ý, về hoạt động chứng khoán BTTT, VSD đã nỗ lực liên tục không ngừng cải thiện năng lực hệ thống cũng như áp dụng các thông lệ và chuẩn mực quốc tế, bảo đảm hoạt động BTTT cho các giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán được thực hiện an toàn, thông suốt, đúng thời gian, đáp ứng quy mô ngày càng mở rộng của thị trường. 

Thực hiện quản lý tập trung hoạt động BTTT giao dịch chứng khoán hoạt động nghiệp tại trụ sở chính; nhận kết quả giao dịch và thực hiện thanh toán bù trừ cho khoảng 100.000 giao dịch với thời gian xử lý dưới 10 phút; thực hiện bù trừ chung nghĩa vụ thanh toán tiền cho các giao dịch trên các thị trường có cùng ngày thanh toán và phương thức thanh toán, giúp hạn chế tình trạng mất khả năng thanh toán của các thành viên năm 2010.

Thực hiện áp dụng cơ chế lùi thời hạn thanh toán đối với các giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ tạm thời mất khả năng thanh toán tiền/chứng khoán nhằm cho phép thành viên có thêm thời gian để khắc phục, hạn chế tối đa để xảy ra các trường hợp phải loại bỏ không thanh toán năm 2015.

Triển khai thành công việc rút ngắn quy trình thanh toán giao dịch chứng khoán cho cổ phiếu, chứng chỉ quỹ về 16 giờ 30 phút ngày T+2 vào năm 2016.

Triển khai thành công hoạt động chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại sang Ngân hàng Nhà nước từ 1-8-2017.

Triển khai thành công hoạt động bù trừ thanh toán giao chứng khoán cho thị trường chứng khoán phái sinh từ ngày 10-8-2017 với sản phẩm đầu tiên là HĐTL chỉ số VN30; ngày 4-7-2019 với sản phẩm thứ hai là HĐTL TPCP có tài sản cơ sở là TPCP kỳ hạn 5 năm. 

Hướng tới nâng tầm vị thế

Với mong muốn nâng tầm vị thế và trên cơ sở kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được trên chặng đường vừa qua, lãnh đạo VSD cho biết sẽ quyết tâm hơn nữa để trở thành một trong những trung tâm bù trừ và lưu ký hàng đầu khu vực.

Hiện VSD đang chuẩn bị các công tác cho việc chuyển đổi sang mô hình Tổng công ty theo Luật Chứng khoán năm 2019 sau khi có quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ. Đây sẽ là dấu ấn trong chặng đường phát triển của VSD nhằm hướng đến mục tiêu trở thành một trong những tổ chức lưu ký bù trừ hàng đầu khu vực.

Hơn nữa, VSD cũng tham gia xây dựng/góp ý hoàn thiện cho các dự thảo văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán năm 2019; phối hợp chủ đầu tư triển khai kịp thời các công việc liên quan đến gói thầu 04 về “Thiết kế, giải pháp, cung cấp lắp đặt và chuyển giao hệ thống công nghệ thông tin – Sở GDCK TP Hồ Chí Minh” nhằm xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thống nhất cho toàn thị trường.

Đáng chú ý, VSD cho biết sẽ nghiên cứu triển khai một số sản phẩm/dịch vụ mới để sẵn sàng triển khai khi được sự chấp thuận của cơ quan quản lý như: nghiệp vụ giao dịch trong ngày (T+0) và thanh toán chứng khoán chờ về; mô hình đối tác bù trừ thanh toán trung tâm (CCP) cho TTCK cơ sở; tiếp tục nghiên cứu và triển khai hợp đồng tương lai trên bộ chỉ số mới và triển khai cung cấp dịch vụ cho sản phẩm Quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện...

Ngoài ra, VSD cũng sẽ tiếp tục tập trung vào nâng cao đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động nghiệp vụ như đầu tư xây dựng hệ thống cổng giao tiếp điện tử cho tổ chức phát hành, nghiên cứu ứng dụng công nghệ Blockchain, Big data, e-passbook... tạo nền tảng để VSD nâng cao hiệu quả hoạt động nghiệp vụ, tiếp tục đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế.

Hơn nữa, VSD sẽ nghiên cứu để mở rộng và phát triển các dịch vụ hỗ trợ cho các giao dịch xuyên biên giới, hướng tới các liên kết quốc tế để vòng tuần hoàn tiền và tài sản không chỉ luân chuyển nhịp nhàng, thông suốt an toàn trên thị trường chứng khoán trong nước mà còn lan tỏa ra các thị trường khu vực và quốc tế, đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu phát triển của thị trường.