Ai là Đội trưởng Đội công binh M83 tham gia đào hầm đặt thuốc nổ đồi A1?

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ta thực hiện mở đường, sửa đường bảo đảm hành quân, vận chuyển cho nhiều phương tiện. Bên cạnh đội công binh phá đá, mở đường, còn xuất hiện những đơn vị rà phá bom mìn, vô hiệu hóa những loại bom mà máy bay Pháp thả xuống nhằm ngăn chặn công việc của quân ta. Đó là Đội công binh do đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung - Đội trưởng đội nghiên cứu phá và tháo bom nổ chậm chỉ huy.

Với thành tích vượt trội trong công tác phá bom, mở đường, trong đó có nhiều quả bom nguy hiểm, phức tạp hoặc trong những hoàn cảnh gian khổ, có thể hy sinh bất cứ lúc nào nhưng đồng chí vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cấp trên giao phó. Đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung đã được Trung đoàn 151 tặng thưởng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua” (6/1953) và được Bác Hồ tặng cho chiếc áo lụa.

Trong trận đồi A1, việc đào đường hầm tốn khá nhiều thời gian và công sức của các chiến sĩ ta. 25 cán bộ, chiến sĩ dưới sự chỉ huy của đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung đã tiến hành công việc ngay trước mũi súng quân địch, trong tầm kiểm soát của lựu đạn.

Đất đồi A1 rất rắn, cứng, ngay việc đào cửa hầm ta mất ba đêm và đổ máu vì đạn địch. Trong quá trình đào các chiến sĩ ta liên tiếp nối nhau, đầu người này nối chân người kia lấy quạt nan tự đan quạt không khí vào bên trong mới tiếp tục được công việc.

Việc đào đường hầm kéo dài hơn dự kiến. Đến gần ngày quyết định cũng là lúc ta chạm phải đá cứng nghi là hầm ngầm, việc đào đường hầm được lệnh dừng lại, lúc này đường hầm ngầm dưới đất dài 33m, ta đào thêm một ngách ở cuối đường hầm mỗi chiều 1,5m để chứa thuốc nổ.

Khi mọi việc đã xong, quyết định cho nổ khối bộc phá vào 20 giờ 30 phút ngày 6/5/1954 do đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung, Nguyễn Điệt và Nguyễn Văn Bạch điểm hỏa. Ta cũng quyết định lấy tiếng nổ của khối bộc phá làm hiệu lệnh tổng công kích trên toàn mặt trận.

Đúng thời điểm quyết định, khối bộc phá được điểm hỏa gần đỉnh đồi. Một tiếng nổ trầm không được như mong đợi phát ra từ phía A1. Một cột khói lớn bốc lên cao cách hầm ngầm không xa. Khối bộc phá tiêu diệt được một đại đội địch và làm nhiều lính Pháp bị thương. Ta đã tạo ra được một lợi thế trên tuyến ngang đồi, tạo thời cơ cho các chiến sĩ Trung đoàn 174 tiến lên đánh chiếm hầm chỉ huy cứ điểm. Tại đây cuộc chiến diễn ra bằng tất cả những gì hai bên có: bằng lưỡi lê, lựu đạn, tiểu liên trên từng chiến hào, ụ súng.

Cuộc chiến ở đây kéo dài thêm 3 giờ đồng hồ nữa, trước khi địch có những hành động tiếp theo lúc trời sáng, ta đã hoàn toàn làm chủ cứ điểm A1. Đến lúc này ta đã tiến công, phòng ngự trên đồi A1 39 ngày đêm, loại 4 tiểu đoàn, đánh thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn cơ động của địch, diệt 825 tên địch.

Ghi nhận công lao, thành tích to lớn của đồng chí, ngày 21/10/2014, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung.