Frances Haugen là ai?
Trong chương trình “60 Minutes” của kênh truyền hình CBS News, bà Frances Haugen cáo buộc rằng, Facebook đã biết các thông tin thù địch, bạo lực và sai lệch được đăng tải trên các nền tảng của họ, song vẫn che giấu việc này. Chương trình của CBS News được phát sóng trong bối cảnh những chỉ trích nhằm vào Facebook xuất hiện dày đặc trong vài tuần gần đây, sau khi bà Frances Haugen cung cấp hàng nghìn trang tài liệu nội bộ của mạng xã hội này cho các cơ quan quản lý và tờ Wall Street Journal.
Bà Frances Haugen, 37 tuổi, đến từ bang Iowa (Mỹ), là một nhà khoa học dữ liệu với bằng kỹ sư máy tính. Bà cũng có bằng thạc sĩ kinh doanh của Đại học Harvard. Trước khi được Facebook tuyển dụng, bà từng làm việc cho Google và Pinterest. Frances Haugen trở thành Giám đốc sản phẩm của Facebook năm 2019, song đã rời tập đoàn công nghệ này vào tháng 5 vừa qua.
Những cáo buộc nhằm Facebook
Theo tờ Wall Street Journal, tại phiên điều trần ở Thượng viện Mỹ, bà Frances Haugen cho rằng, mặc dù Facebook tuyên bố họ đã có những bước cải tiến đáng kể trong giải quyết các nội dung độc hại, song khi được lựa chọn, Facebook lại ưu tiên lợi nhuận thay vì sự an toàn của người dùng. Bà Frances Haugen nhận định, đây có thể là một phần của văn hoá doanh nghiệp tại tập đoàn này.
Liên quan cáo buộc về những ảnh hưởng độc hại của Facebook đối với người sử dụng, bà Frances Haugen tiết lộ, trong phạm vi nội bộ khi Facebook nói về khả năng “gây nghiện” của các sản phẩm, thuật ngữ “cách sử dụng có vấn đề” thường được sử dụng. Bà Haugen cũng khuyến nghị các thượng nghị sĩ tìm kiếm thêm tài liệu để chứng minh rằng, Facebook đã biết về sự thiếu hiểu biết của các bậc phụ huynh đối với nền tảng của mình.
Bà Haugen nói: Trong các tài liệu mà tôi đọc được, Facebook nêu rõ rằng, các bậc phụ huynh ngày nay không nhận thức được mức độ nguy hiểm của Instagram. Trong bối cảnh này, lẽ ra ít nhất Facebook cũng phải thông báo về những gì họ biết.
Bà Haugen cũng chính là người trước đó đã chia sẻ loạt tài liệu nội bộ của Facebook cho giới báo chí, nói về việc nền tảng Facebook và Instagram gây trầm cảm, lo âu ở nhiều trẻ vị thành niên.
Còn theo tờ The New York Times, tại phiên điều trần, khi được Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar của bang Minnesota hỏi về việc liệu Facebook có dành đủ nguồn lực để loại bỏ các thông tin sai lệch về virus gây Covid-19 hay không, bà Haugen nhấn mạnh: Tôi không tin rằng Facebook, với cấu trúc hiện tại, có khả năng ngăn chặn các thông tin sai lệch về vấn đề vaccine.
Bà Haugen tiết lộ thêm, Facebook đã từng thừa nhận rằng, họ chỉ có thể loại bỏ từ 10% đến 20% các nội dung chứa thông tin sai lệch.
Phản ứng của Facebook
Vài giờ sau buổi điều trần của cựu Giám đốc sản phẩm Haugen, nhà sáng lập và CEO của Facebook Mark Zuckerberg, trên trang Facebook chính thức của mình, đã chia sẻ một bài viết thể hiện suy nghĩ cá nhân về những cáo buộc mà mạng xã hội này đang phải đối mặt.
Ông Zuckerberg cho rằng, những lập luận được đưa ra không phản ánh đúng về công ty mà ông đang gây dựng. Nhà sáng lập Facebook đồng thời phản ứng gay gắt về những thông tin, cáo buộc liên quan mà ông cho là sai lệch về mục tiêu của Facebook. CEO của Facebook khẳng định: Chúng tôi quan tâm sâu sắc đến các vấn đề như an toàn, hạnh phúc và sức khỏe tinh thần (của người dùng).
Cho rằng trọng tâm của phiên điều trần là cáo buộc Facebook ưu tiên lợi nhuận hơn sự an toàn và thịnh vượng của xã hội, ông Zuckerberg nhấn mạnh, điều này là hoàn toàn không đúng. Ông lấy ví dụ việc Facebook đã chủ động ưu tiên đưa những hoạt động của bạn bè và người thân người dùng lên bảng tin cá nhân của người dùng nhiều hơn là những video phổ biến. Qua đó, Facebook hướng đến việc gắn kết mọi người với nhau.
Liên quan cáo buộc trong phiên điều trần của Thượng viện cho rằng Facebook cố tình thúc đẩy nội dung mang tính kích động để trục lợi, CEO Zuckerberg phản bác rằng, Facebook kiếm tiền từ quảng cáo và các nhà quảng cáo không muốn sản phẩm quảng cáo của mình bị đặt cạnh những nội dung có hại hoặc gây phẫn nộ.
Nhà sáng lập Facebook chia sẻ, mạng xã hội mà ông gây dựng hướng đến những trải nghiệm trên mạng an toàn và tích cực cho mọi người. Thay mặt Facebook, CEO Zuckerberg khẳng định, mạng xã hội này vẫn tiếp tục thúc đẩy những nghiên cứu hàng đầu để cải thiện trải nghiệm của người dùng trong tương lai. Song, ông kêu gọi các nhà lập pháp xây dựng bộ quy tắc quan trọng liên quan thông tin bầu cử, nội dung có hại, quyền riêng tư và cạnh tranh…
Sóng gió tức thì
Ngay sau những cáo buộc của bà Frances Haugen được phát trên chương trình của CBS News, “gã khổng lồ công nghệ” đã phải đối mặt sự cố kỹ thuật nghiêm trọng. Ngày 4/10, trang mạng xã hội Facebook và các nền tảng liên quan là Instagram và WhatsApp gặp sự cố tạm ngừng hoạt động trên diện rộng trong gần 6 giờ đồng hồ, ảnh hưởng tới 3,5 tỷ người dùng trên toàn thế giới.
Tuy đã kịp thời khôi phục các dịch vụ vào sáng 5/10, Facebook vẫn phải gửi lời xin lỗi tới tất cả những người dùng và doanh nghiệp trên toàn thế giới. Ngay sau đó, Facebook cũng đã ra thông báo chính thức về nguyên nhân khiến các dịch vụ và ứng dụng bị tạm ngừng hoạt động.
Không dễ dàng như khắc phục các vấn đề kỹ thuật, Facebook đang phải tìm cách xoa dịu quan ngại của các nhà lập pháp Mỹ. Trong phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Richard Blumenthal phê phán Facebook và cho rằng, Facebook biết các nền tảng của mình có thể “gây nghiện” như thuốc lá, nhưng vẫn phớt lờ vì lợi nhuận.
Theo Reuters, vị Thượng nghị sĩ kêu gọi “ông chủ Facebook” Mark Zuckerberg ra làm chứng trong cuộc điều tra của Ủy ban Thương mại của Thượng viện, cũng như trước các cơ quan khác như Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán, Ủy ban Thương mại liên bang. Ông Richard Blumenthal cũng muốn biết tại sao Mark Zuckerberg lại từ chối áp dụng các khuyến nghị để những nền tảng của Facebook an toàn hơn với người dùng.
Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Edward Markey cũng gửi thông điệp tới ông Mark Zuckerberg, trong đó nhấn mạnh, Quốc hội Mỹ sẽ hành động. Trong khi đó, Thượng Nghị sĩ đảng Cộng hòa Dan Sullivan bày tỏ lo ngại về việc Facebook đã ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe tinh thần của trẻ em trong nhiều năm qua.
Chưa thể ước tính mức độ thiệt hại mà Facebook phải gánh chịu do các cáo buộc của cựu nhân viên Frances Haugen. Bởi điều này còn phụ thuộc vào những động thái liên quan của nhà chức trách Mỹ trong thời gian tới.
