Thư viện ở làng Thống Nhất, xã Dương Hòa (Hà Nội) được thành lập từ năm 2013 bởi hai chàng trai còn rất trẻ, là Phùng Bá Hưng và Nguyễn Bá Dương. Ban đầu, anh Hưng chỉ muốn duy trì thói quen đọc sách cho các em nhỏ trong xã, nên đã bàn với anh Dương lập một tủ sách. Sau đó, nhờ sự góp sức của bà con, thư viện phát triển nhanh chóng, đến nay thu hút được hơn 10.000 đầu sách, mỗi buổi đón 40-50 bạn đọc. Điều đáng nói, khi anh Hưng đi du học nước ngoài về quản trị thư viện, nhiều người trong làng xắn tay cùng trông coi và đón tiếp bạn đọc đến thư viện. Khi trở về, anh Hưng tiếp tục lập thư viện thứ hai, có tên Thư viện Dương Liễu - EnjoHub tại thôn Me Táo - vùng ngoài đê xã Dương Hòa. Thư viện có không gian rộng rãi, hiện đại, giúp người đọc sách có thể tham gia thêm các hoạt động trải nghiệm thú vị.
“Trong thời gian em đi học xa nhà có nhiều tình nguyện viên vận hành thư viện thay. Đó cũng là động lực giúp em càng quyết tâm tạo dựng một sân chơi nữa cho các em nhỏ”, anh Hưng tâm sự.
Những năm qua, nhờ có thư viện, đời sống văn hóa, tinh thần của người dân xã Dương Hòa được nâng lên. Nhiều nông dân, công nhân, lao động sau giờ làm việc, đã tìm đến thư viện.
Ở phía nam Hà Nội, làng Bình Vọng (xã Thượng Phúc) nổi tiếng là “đất học” và có nhiều người đỗ đạt cao. Noi gương người xưa, đến nay người dân vẫn giữ thói quen đọc và lan tỏa tình yêu sách đến các thế hệ trẻ. Năm 1999, cụ Dương Văn Phi đề xuất xây dựng tủ sách trong đình làng Bình Vọng. Sau đó không lâu, một thư viện được xây dựng ngay bên bờ hồ của làng. Bà Ngô Thị Hằng, Phó Chủ nhiệm thư viện, chia sẻ: “Từ hiệu quả của thư viện làng đã truyền cảm hứng cho nhiều địa phương khác noi theo. Cũng nhờ đó, nhiều thế hệ học trò trong làng và khu vực tiếp tục đỗ đạt”.
Suốt 25 năm qua, thư viện làng Bình Vọng được “giữ lửa” bởi các nhà giáo về hưu, cựu chiến binh. Điều đáng nói, Ban Chủ nhiệm luôn xác định: Thư viện không chỉ là nơi trưng bày sách, mà phải thu hút được đông đảo bạn đọc. “Chúng tôi rất chịu khó kết nối với các trường học trên địa bàn để thu hút người đọc, đồng thời kết hợp với các thư viện để đổi/đảo sách liên tục, tạo sự mới mẻ, sinh động về chủng loại sách”, bà Hằng thổ lộ.
Ngoại ô thành phố còn hơn chục tủ sách, thư viện đang hoạt động tích cực. Mới đây nhất, chị Khuất Thị Mai Hương ở xã Tích Lộc, đã thành lập thư viện Tích Lộc, với mong ước góp phần gieo mầm yêu sách, khuyến đọc trong cộng đồng, nhất là với các em học sinh. Những thư viện cộng đồng, tủ sách gia đình, dòng họ đang trở thành “bồ” tri thức. Ở đó, người già có thể thư thái đọc sách, ngẫm sự đời, người trẻ tìm kiếm kiến thức trong cuộc sống, phục vụ cho việc học văn hóa và dần dần hoàn thiện bản thân.
Nhà nước khuyến khích việc thành lập thư viện tư nhân, phục vụ rộng rãi công chúng. Song, do phần lớn thư viện tư nhân hoạt động tự phát, nên để hoàn thiện, phát triển... cần có sự hỗ trợ của cơ quan chức năng.
