Hiện thực hóa Nghị quyết về cơ chế đặc thù: Tăng tốc đầu tư hạ tầng giao thông

Những cơ chế thuận lợi chưa từng có

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh, có ba điểm đặc sắc trong Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh trong lĩnh vực đầu tư, quản lý đô thị. Theo đó, Nghị quyết cho phép Hội đồng nhân dân thành phố quyết định sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt đô thị, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường vành đai 3 thuộc địa phận để thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư tại chỗ, tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị.

Đối với vùng phụ cận các nhà ga, các nút giao thông thì Ủy ban nhân dân thành phố được quyết định điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô thị và các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc.

Theo cơ chế này, thành phố vừa tạo được quỹ đất để thực hiện tái định cư tại chỗ cho người có đất bị thu hồi, vừa tạo được quỹ đất để thực hiện đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án phát triển kinh tế-xã hội, trong đó có các dự án thuộc lĩnh vực văn hóa, thể dục thể thao, y tế, giáo dục, mà người dân và khách vãng lai là người được thụ hưởng các tiện ích và dịch vụ đô thị này.

Ngoài ra, Nghị quyết cũng cho phép thành phố triển khai thí điểm các dự án BOT (xây dựng-kinh doanh-chuyển giao) trên một số tuyến đường bộ hiện hữu mà trước đó bị đình trệ do vướng mắc pháp lý và kêu gọi đầu tư dự án theo hợp đồng BT (xây dựng-chuyển giao) thanh toán bằng tiền ngân sách (trả chậm) cho nhà đầu tư, điều mà trước đây thanh toán bằng quỹ đất.

Khi triển khai cơ chế này theo nghị quyết mới, Hội đồng nhân dân thành phố được chủ động quyết định sử dụng vốn ngân sách thành phố và bố trí vốn chuẩn bị đầu tư, dự toán ngân sách hằng năm để thanh toán cho nhà đầu tư sau khi công trình hoặc hạng mục công trình vận hành độc lập được hoàn thành nghiệm thu, kiểm toán và căn cứ giá trị, tiến độ quy định trong hợp đồng BT. Chính phủ quy định lãi vay, lợi nhuận hợp lý, phương thức thanh toán, quyết toán thực hiện dự án BT.

Không phụ lòng tin của cả nước

Để hiện thực hóa nghị quyết mới, theo ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh, ngay từ nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54 chưa được thông qua, Sở Giao thông vận tải đã chủ động bám sát kế hoạch của Ủy ban nhân dân thành phố để xây dựng kế hoạch triển khai. Dự kiến, trong giai đoạn 2021-2025, thành phố sẽ huy động mọi nguồn lực để có số vốn khoảng 266.000 tỷ đồng (vốn ngân sách khoảng 92.000 tỷ đồng và vốn đầu tư theo hình thức đối tác công tư 174.000 tỷ đồng) để đầu tư vào 20 dự án giao thông trọng điểm, liên kết vùng.

Trước mắt, Sở Giao thông vận tải đã tổ chức thực hiện việc áp dụng hợp đồng BOT đối với hệ thống đường bộ hiện hữu. Thực hiện rà soát, đánh giá và tham mưu, đề xuất quy định tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật, tài chính và danh sách các dự án áp dụng hợp đồng BOT đối với đầu tư, xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ đang có…

Tiến sĩ Trần Du Lịch, nguyên Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, cơ chế đặc thù sẽ giúp Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết được điểm nghẽn về hạ tầng giao thông hiện nay. Cụ thể như, Quốc lộ 13 nối Thành phố Hồ Chí Minh với tỉnh Bình Dương; phía Bình Dương đã mở rộng đến tám làn xe, còn phía Thành phố Hồ Chí Minh chưa được bốn làn xe.

Với cơ chế mới, thành phố có thể kêu gọi nhà đầu tư theo hình thức BOT tham gia mở rộng, nâng cấp tuyến đường. Việc mở rộng, xây mới các dự án giao thông có tính cấp bách, liên kết vùng như: Quốc lộ 13, Quốc lộ 1, Quốc lộ 22 sẽ tạo không gian phát triển đô thị cũng như xung lực mới cho Thành phố Hồ Chí Minh và vùng kinh tế trọng điểm phía nam.

Riêng nhóm cầu Cần Giờ, cầu Thủ Thiêm 4, cầu đường Bình Tiên... khi xây dựng sẽ mở ra không gian phát triển đô thị mới, kết nối ngoại thành và nội thành. Trong tương lai, những trục đường này sẽ nối kết với cao tốc Bến Lức-Long Thành, vành đai 4 không chỉ tăng năng lực giao thông từ đông sang tây mà còn thúc đẩy phát triển hệ thống cảng biển, logistics cho thành phố.

Còn theo Tiến sĩ Trần Đình Thiên, nghị quyết mới được ban hành không chỉ là thành công cho Thành phố Hồ Chí Minh mà còn là thành công của cả nước, tạo sự đột phá cho một hình mẫu phát triển mới, mở ra một hình mẫu của cả nước về đổi mới. Để triển khai hiệu quả, ngoài những cố gắng nội tại, Thành phố Hồ Chí Minh cần phải phối hợp nhịp nhàng với các cơ quan trung ương, với các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm như Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An... Các địa phương này đã liên kết trên nhiều lĩnh vực, giờ nếu được liên kết thể chế thì sẽ tạo ra sức mạnh rất lớn, tạo đà cho sự phát triển cho cả vùng.