Trên quê hương... Thầy Phó

“Đất dậy lên hố bom thù sâu quắm…”

Đi dọc tỉnh lộ 907 những ngày này đã có thể cảm nhận rõ không khí chộn rộn của mùa xuân sớm về trên quê hương Thầy Phó. Hai bên đường những luống hoa đủ sắc màu thênh thang đón ánh nắng ban mai. Tiết đầu xuân miền Tây Nam Bộ chỉ se lạnh nhẹ nhàng, muôn hoa đâm chồi nảy lộc. Đem thắc mắc về địa danh “Thầy Phó” gặp mấy bậc cao niên, hiểu ra càng thấy mến yêu vùng đất này.

Cái tên Thầy Phó là gọi theo chức vụ của ông Nguyễn Hữu Tình, làm thầy chữa bệnh bằng thuốc Nam. Mặc dù xuất thân từ một gia tộc giàu có, nhưng tánh ông rất gần gũi, yêu thương người khác. Vì là người có uy tín và được nhân dân yêu quý nên ông được giữ chức Phó Cai tổng của Tổng Thành Trị. Chợ Thầy Phó cũng do ông đứng ra tập họp người dân xây dựng. Thầy Phó rất khẳng khái, thanh liêm nên được dân kính trọng, danh tiếng lưu truyền đến tận bây giờ.

Địa danh Thầy Phó tuy không còn hiện hữu trên bản đồ địa giới hành chánh tỉnh Vĩnh Long, bây giờ. Nhưng trong trái tim người dân Hựu Thành luôn khắc cốt ghi tâm để tự hào về tình đất, tình người ở mảnh đất anh hùng làm nên những chiến thắng vẻ vang cho lịch sử đấu tranh cách mạng. Hỏi về chuyện tết nhứt sắp cận kề, ông Bảy Huấn (Huỳnh Văn Huấn, 80 tuổi, nguyên Bí thư xã Hựu Thành, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long) sôi nổi hẳn lên. Ông bảo, bây cứ lại ngay trung tâm xã, ngó qua chợ Thầy Phó thì khắc biết. “Sung túc hết sức nói nổi. Người mua kẻ bán tấp nập suốt từ hừng đông tới chạng vạng. Cái cảnh trên bến dưới thuyền, kinh tế sầm uất như vầy, bốn chục năm trước, ai có dám mơ”, ông Bảy Huấn nói.

Dẫu tuổi cao, sức khỏe có phần hạn chế, nhưng khi nói về cuộc chiến đấu làm nên chiến thắng lịch sử của Yếu khu Thầy Phó, ông Bảy Huấn như khoẻ hẳn ra. Ông đưa tôi ngược dòng ký ức bằng câu chuyện của chính ông, người từng sống, chiến đấu vì mảnh đất quê hương này, bốn chục năm về trước… Đế quốc Mỹ ra sức phá hoại Hiệp định Giơ-ne-vơ và biến miền nam Việt Nam thành nơi thí điểm các loại hình chiến lược, chiến thuật và vũ khí tối tân để đàn áp phong trào cách mạng. “Yếu khu Thầy Phó (xã Hựu Thành) là cứ điểm chiến lược của địch, âm mưu làm bàn đạp phát hành quân của Tiểu khu Vĩnh Long tiến đánh phá các vùng giải phóng của ta như các huyện Vũng Liêm, Trà Ôn (tỉnh Vĩnh Long), Cầu Kè, Càng Long (tỉnh Trà Vinh). Địch dùng nhiều chính sách lập “ấp chiến lược”, “bình định cấp tốc” nhưng đều bị thất bại, không thể khuất phục được nhân dân Hựu Thành nên kêu gọi người dân về cất nhà ở gần các đồn bót của địch. Chúng dùng bom, pháo bắn phá ngoài đồng ruộng để buộc người dân phải trở về các khu vườn sinh sống”, ông Huấn kể.

Ông Nguyễn Văn Bô, 54 tuổi, Bí thư chi bộ ấp Trà Sơn, xã Hựu Thành góp chuyện với chúng tôi bằng một ký ức hãi hùng, tàn ác của đế quốc Mỹ. Khoảng đầu tháng 5-1969, địch sử dụng máy bay B52 thả bom rải thảm từ xã Thuận Thới tới Hựu Thành qua kênh Trà Ngoa và Thới Hoà. “Cứ độ 100m là một trái bom, nổ bình địa ruộng đồng, vườn tược tan hoang. Lúc đó, rất nhiều bà con đang mò cua bắt cá trên kênh Trà Ngoa bị bom nổ chết, sau này nghe đâu tới sáu chục người, được làm đám giỗ hội vì cùng ngày. Còn tui vừa chui tới miệng hầm chảng sê thì bị bom nổ dội ra cả chục thước, may mà sống sót”. Tiếng nhạc xập xình từ buổi tiệc ở căn nhà bênh cạnh, ai đó đang cất cao giọng hát với bài “Trên những tuyến đường quan họ” của nhạc sĩ Nguyên Nhung: “…Đất dậy lên hố bom thù sâu quắm, mảnh đạn găm cả trong lòng đất…”.

Những mùa cam sành nối tiếp làm nên những tỷ phú chân đất trên quê hương Thầy Phó. Ảnh: LÊ HOÀNG VŨ

Giấc mơ… có thật

Ông Bảy Huấn kể rằng, chiến thắng của Yếu khu Thầy Phó đã giúp Hựu Thành được giải phóng sớm nhất (17-3-1975) góp phần vào thắng lợi chung của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước. Chiến tranh đã đi qua nhưng nhân dân xã Hựu Thành phải gánh chịu hậu quả hết sức nặng nề. Ruộng vườn hoang hoá, nhà cửa đổ nát, phố chợ điêu tàn. Trật tự an ninh còn nhiều phức tạp, một số tên nguỵ quân, nguỵ quyền vẫn ngoan cố tìm cách chống phá cách mạng. “Số đảng viên trong chi bộ xã còn rất ít, lúc bấy giờ. Cán bộ các ban ngành, đoàn thể còn thiếu. Lực lượng du kích không quá một tiểu đội. Huyện phải tăng cường tiểu đội du kích tập trung làm lực lượng nòng cốt trong xây dựng Đảng, chính quyền và đoàn thể xã.

Chi bộ xã Hựu Thành lúc bấy giờ tập trung lãnh đạo nhân dân chăm lo sản xuất, ổn định đời sống. Những vết thương chiến tranh dần được hàn gắn bằng các chính sách xã hội cho những người có công; đồng thời vận động quần chúng xây dựng đời sống mới, hướng tới tương lai tươi đẹp, sau này”, ông Bảy Huấn chia sẻ.

Tôi làm chuyến đi thực tế một vòng quê hương Thầy Phó, càng hiểu vì sao dù là một xã vùng sâu vùng xa của huyện Trà Ôn, thuở trước, giờ lại là một trong những khu vực bán buôn sầm uất sánh ngang trung tâm huyện. Lợi thế của Hựu Thành là có các tuyến đường tỉnh 901, 906, 907 đi qua và nối hai đầu với hai tuyến quốc lộ 53 và 54 khiến việc giao thông hết sức thông thương. Cảnh trên bến dưới thuyền tấp nập của chợ Thầy Phó được anh Huỳnh Thanh Tiến, Chủ tịch UBND xã Hựu Thành tự tin: “Có hơn 2.000 lượt người mua bán mỗi ngày, ở chợ”. Chỉ cho chúng tôi những căn nhà tường, mái ngói đỏ tươi trải dọc đường quê, anh Tiến khoe đó là thành quả của chương trình xây dựng nông thôn mới đạt chuẩn đúng dịp kỷ niệm 40 năm chiến thắng Yếu khu Thầy Phó, hồi năm ngoái. “Sau gần bốn năm triển khai (từ 2010), tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 12,3% xuống còn 4,4% (2014), đời sống vật chất tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. Điểm sáng nhứt là nâng cao thu nhập mỗi người dân lên tới 28 triệu đồng/năm”, anh Tiến khẳng định.

Minh chứng cho con số thu nhập cao của người dân trên quê hương Thầy Phó là hiệu quả từ chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa sang cam sành. Chỉ trong vòng ba năm trở lại đây, hàng loạt tỷ phú chân đất đổi đời nhờ trúng mùa, trúng giá cam sành. Ven hai bên đường ra tận ngoài đồng ruộng, mùa này là những tấm thảm xanh bạt ngàn của cam sành sắp đến mùa thu hoạch. Ước tính đã có gần 300 héc-ta đất lúa được nông dân chuyển đổi sang trồng cam và đều thắng lợi.

Nông dân Nguyễn Văn Bé, ở ấp Trà Sơn, xã Hựu Thành không chút giấu giếm về vụ cam giúp ông sau một “đêm” trở thành tỷ phú, hồi năm ngoái. “Bỏ hết chi phí tui lời gần một tỷ rưỡi đồng. Với một héc-ta cam sành năm nay bỏ túi vài tỷ đồng nữa là cái chắc. Nói thiệt, có nằm mơ cũng hổng dám mơ có cái ngày mình làm giàu ngay trên mảnh đất hứng chịu mưa bom bão đạn, ngày nào”, ông Bé thổ lộ.

Kề bên là vườn cam sành rộng hơn năm công đất của tỷ phú trẻ Nguyễn Văn Một. Hai năm nay, mỗi năm anh Một thu lời từ trồng cam sành trên đất lúa cỡ 1,1 tỷ đồng. Và còn nhiều lắm những tỷ phú nông dân trên quê hương Thầy Phó… “Hãy cứ tin vào những điều tốt đẹp ở cuộc sống, tương lai. Hãy cứ mơ giấc mơ làm giàu chân chính ngay trên quê hương mình. Và hãy cứ tin, giấc mơ ấy… có thật. Đất không phụ tình người, tui tin vậy!” Bí thư chi bộ ấp Trà Sơn, Nguyễn Văn Bô trải lòng.