Đối với lái xe và những người cùng đi trên xe ô-tô, thao tác thắt dây an toàn (TDAT) chỉ mất vài giây, tuy nhiên không được nhiều người quan tâm và có phần xem thường, thậm chí khó chịu vì cảm thấy vướng víu bởi chưa nhận thức được tầm quan trọng của nó trong việc giữ tính mạng, nếu có sự cố xảy ra khi tham gia giao thông.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, người ngồi trên ô-tô có TDAT sẽ giảm được 50% nguy cơ tử vong đối với người ngồi ghế trước, giảm 45% nguy cơ bị thương nghiêm trọng, giảm 75% nguy cơ tử vong và bị thương ở ghế sau nếu xảy ra tai nạn. Người ngồi trên ô-tô không TDAT có nguy cơ bật khỏi xe cao gấp 30 lần trong va chạm và hơn 75% trường hợp bị bật khỏi xe trong va chạm nghiêm trọng đều có khả năng tử vong.
Dây đai an toàn trên ô-tô là một trong những trang bị bắt buộc, khi tham gia giao thông TDAT sẽ bảo đảm cho người ngồi trên xe ở các vị trí không bị di chuyển khỏi vị trí ngồi trong trường hợp ô-tô thay đổi tốc độ đột ngột. Do đó, quy định bắt buộc TDAT là điều mà người ngồi, nằm trên xe cần tuân thủ nhằm bảo đảm an toàn cho chính mình khi xe di chuyển. Vụ tai nạn giao thông xảy ra đầu tháng 7 vừa qua trên cao tốc Nội Bài-Lào Cai, đoạn qua thành phố Việt Trì (Phú Thọ) giữa ô-tô con và xe tải khiến anh H (lái xe ô-tô con) tử vong tại chỗ do người lái xe không TDAT dù lưu thông trên cao tốc.
Trên thực tế, nhiều người vẫn cho rằng xe di chuyển ở tốc độ thấp thì việc TDAT hay không cũng không quan trọng và thường chủ quan không sử dụng. Hiện nay người điểu khiển ô-tô cơ bản đã chấp hành nghiêm quy định nhưng còn một bộ phận không nhỏ người lái xe dịch vụ như xe ta-xi, xe khách, xe hợp đồng, xe tải thường cài sẵn chốt rồi chui đầu qua dây khi điều khiển xe, chỉ có phần dây chéo qua ngực, còn phần dây thắt qua trước bụng thì không, nhằm đối phó với lực lượng chức năng. Hành khách thì gần như không được nhắc TDAT, hoặc nếu có thì chỉ cài chốt chứ không quàng qua người. Tại Việt Nam, tỷ lệ TDAT trên xe ô tô con chỉ đạt dưới 20%. Với xe khách, xe chạy trong đô thị, tỷ lệ này còn thấp hơn nhiều.
Phần lớn các quốc gia trên thế giới đều bắt buộc người lái và hành khách phải TDAT. Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ 1/1/2025 nêu rõ: Người lái xe và người được chở trên xe ô-tô phải TDAT tại những chỗ có trang bị dây đai an toàn khi tham gia giao thông. Quy định này bắt buộc người ngồi, nằm trên xe ô-tô tham gia giao thông phải TDAT, nếu không chấp hành đều bị xử phạt với mức phạt lên tới 1 triệu đồng (được quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP).
Chuyên gia giao thông, TS Phan Lê Bình cho rằng, nếu quy định được thực thi nghiêm túc chắc chắn sẽ tránh được nhiều trường hợp bị thương tích nặng hoặc tử vong đáng tiếc sau va chạm, tai nạn.
Sau nhiều vụ tai nạn xe khách có con số thương vong lớn, các chuyên gia cho rằng đã tới lúc hành khách cần ý thức hơn về dây đai an toàn gắn theo ghế xe. Thượng tá Phạm Việt Công, Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia khẳng định: “Trong nhiều vụ tai nạn xe khách, thương vong lớn xảy ra thường do hành khách chưa thực hiện nghiêm quy định thắt dây bảo hiểm”. Trong vụ tai nạn khiến 5 người tử vong tại Lạng Sơn cuối tháng 10/2023, một nhân chứng trên xe cho biết chỉ những người ngồi ở hàng ghế đầu (gồm cả tài xế) có TDAT. Hành khách tại các hàng ghế sau đều không thực hiện.
Hiện nay, nhiều loại ô-tô con đã được trang bị đủ túi khí tại từng ghế ngồi. Tuy nhiên, thiết bị này không được trang bị cho xe khách. Chính vì vậy, mỗi người đi xe, nhất là xe khách, xe hợp đồng... nên lựa chọn phương tiện bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, có trang bị đầy đủ dây bảo hiểm tại ghế ngồi, giường nằm, đồng thời chấp hành đủ các quy định. Bởi sợi dây an toàn cài ngang bụng là “bùa hộ mệnh” duy nhất cho hành khách trong tình huống xảy ra va chạm trên đường.
