Những “tân binh” đầy hứa hẹn
Gần hai tháng trước, công chúng yêu phim vô cùng háo hức, khi HIFF - “sự kiện điện ảnh được kỳ vọng lớn nhất khu vực Đông Nam Á trong năm 2024” đã ấn định thời điểm diễn ra từ 6-13/4 năm sau, với hàng loạt hoạt động đa dạng và hấp dẫn. Ngoài năm hạng mục tranh giải chính, trong khuôn khổ HIFF 2024 còn diễn ra các hội thảo chuyên đề, triển lãm công nghiệp điện ảnh, cine tour và cine show - Đây cũng là Liên hoan phim quốc tế (LHPQT) tại Việt Nam đầu tiên có màn ra mắt ấn tượng tại nước ngoài. Trong chương trình Đêm Việt Nam (Vietnam Night) nằm trong khuôn khổ LHPQT Busan (Hàn Quốc) với sự tham dự của hơn 600 khách mời quốc tế, Ban Tổ chức đã long trọng công bố, vị trí Chủ tịch danh dự HIFF thuộc về một gương mặt điện ảnh vô cùng uy tín, nhà sáng lập - cựu Chủ tịch LHPQT Busan Kim Dong-ho.
Trước đó, DANAFF lần thứ Nhất (từ 9-13/5/2023) đã để lại những ấn tượng tích cực cho đông đảo người dân Đà Nẵng, khi trở thành sự kiện quốc tế kế tiếp chung tay định vị thương hiệu “điểm đến sự kiện và lễ hội hàng đầu châu Á” từng hai lần được Giải thưởng Du lịch thế giới (World Travel Awards) vinh danh vào các năm 2016 và 2022. Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng ra mắt lần đầu tiên, nhưng tiệm cận được với mô hình của nhiều LHP quốc tế trên thế giới về các chương trình và tính chất, quy mô với hai hạng mục dự thi: phim châu Á và phim Việt Nam.
 |
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trao giải Phim châu Á xuất sắc nhất trong LHP châu Á Đà Nẵng 2023 cho bộ phim Những đứa trẻ trong sương của đạo diễn Hà Lệ Diễm. Ảnh | Anh Vũ |
Ngoài sự chủ động kết hợp giữa địa phương và tổ chức nghề nghiệp, các LHPQT còn có sự góp mặt nhiệt tình của các đơn vị tư nhân. DANAFF (Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Đà Nẵng) bắt tay với đơn vị UniMedia. HIFF (Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh phối hợp Hội Điện ảnh TP) lựa chọn Công ty VietFest là đơn vị tư vấn tổ chức. Cái bắt tay giữa ba bên đầy hiệu quả này giúp cho các hoạt động trong LHPQT đa dạng, hài hòa hơn giữa mặt chuyên môn, nghệ thuật và kinh tế, thương mại.
Sự ra đời của HIFF tại thị trường điện ảnh sôi động nhất cả nước được kỳ vọng sẽ định vị TP Hồ Chí Minh như một điểm đến hấp dẫn hàng đầu về văn hóa và đầu tư, đưa nơi đây trở thành một “thành phố điện ảnh”, gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Do đó, ngày hội này hướng đến việc khuyến khích sự đa dạng của nhiều nền điện ảnh, là sự kết hợp, chắt lọc giữa các hoạt động chuyên môn (như LHPQT Busan) cùng không khí lễ hội sôi động (như LHPQT Toronto hay sự kiện thường niên South by Southwest).
Còn DANAFF chính là nhịp cầu “mang Đà Nẵng đến châu Á và mang châu Á tới Đà Nẵng”, như chủ đề xuyên suốt Lễ khai mạc. Lựa chọn và vinh danh các tác phẩm điện ảnh xuất sắc, giàu giá trị nhân văn, có khám phá mới mẻ, nghệ thuật thể hiện độc đáo; khích lệ những tài năng mới của điện ảnh Việt Nam và khu vực châu Á-Thái Bình Dương; giới thiệu rộng rãi đến công chúng những tác phẩm điện ảnh mới, có giá trị cao về nội dung và nghệ thuật của các nền điện ảnh châu Á, Việt Nam và các bộ phim chọn lọc của điện ảnh thế giới là những mục tiêu mà ngày hội này đề ra. Để hướng tới cái đích, “Liên hoan phim sẽ xây dựng nơi đây trở thành thành phố sự kiện, một điểm đến hiện đại và giàu sức sống”, như Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Trung Chính khẳng định.
 |
Đoàn phim Nhà bà Nữ nhận giải Phim Việt Nam xuất sắc nhất tại DANAFF 2023 - Ảnh: ANH VŨ |
Từ bước đi ban đầu
Mỗi năm, trên thế giới có tới hàng trăm LHPQT. Tính trung bình cứ vài ngày lại có một sự kiện gắn với cụm từ IFF được diễn ra tại một địa danh cố định nào đó. Chẳng nói đâu xa, chỉ ngó sang các “hàng xóm” ASEAN, Việt Nam có HANIFF - LHPQT đầu tiên ra đời vào thời điểm 2010 cũng đã là tương đối muộn. Ở thời điểm đó, Singapore sở hữu tới 6 LHPQT, dành cho đủ loại đối tượng từ môi trường, phim ngắn cho tới dòng phim độc lập. Xứ sở Chùa Vàng Thái Lan, đất nước Philipines nhỏ bé cũng có tới bốn ngày hội điện ảnh. Ngay cả Campuchia cũng đã kịp làm chủ nhà của ba LHPQT. Sẽ càng khiêm tốn hơn, khi nhìn sang những người khổng lồ điện ảnh cùng châu lục, như Trung Quốc (7), Hàn Quốc (8), Nhật Bản (17) và Ấn Độ (39). Không thể phủ nhận, những sự kiện điện ảnh này đã góp phần không nhỏ quảng bá, nâng cao vị thế của nước chủ nhà với bè bạn năm châu. Và mỗi thành phố sở hữu sự kiện luôn cố gắng tạo ra một sân chơi thực sự đẳng cấp để có thể tự hào với năm châu, như LHPQT Pusan (Hàn Quốc), LHPQT Tokyo (Nhật Bản) hay LHPQT Bangkok (Thái Lan), LHPQT Thượng Hải (Trung Quốc).
Nhớ ngày HANIFF ra đời, TS Ngô Phương Lan, Cục trưởng Cục điện ảnh từng chia sẻ: “Chúng tôi hiểu rằng, giữa một rừng LHPQT khoe sắc, việc xác định được nét riêng cho một ngày hội điện ảnh tuổi đời non trẻ như HANIFF không đơn giản, việc xây dựng và phát triển thương hiệu của nó càng khó khăn hơn”.
 |
Đạo diễn Phạm Thành Đạt nhận giải Phim ngắn xuất sắc nhất tại HANIFF lần thứ VI - Nguồn: toquoc.vn |
Rất mừng là HANIFF đã chinh phục được quãng đường dài, từ những bỡ ngỡ buổi ban đầu. Từ 67 phim mang 25 quốc tịch trong lần đầu tiên, HANIFF lần thứ 6 đã đón tiếp hơn 800 đại biểu Việt Nam và quốc tế tham dự, thu hút 123 bộ phim của 56 quốc gia và vùng lãnh thổ tranh giải tại Hà Nội. Nhìn lại những gì đã làm được, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh khẳng định: “HANIFF lần thứ 6 tiếp tục khẳng định là một Liên hoan phim trẻ, tràn đầy sức sống, năng động, đã có những kinh nghiệm ban đầu để tổ chức ngày càng chuyên nghiệp, góp phần quảng bá điện ảnh Việt Nam và đưa điện ảnh thế giới đến với khán giả nội địa. Qua mỗi kỳ tổ chức, HANIFF đã dần khẳng định được vị trí vững chắc, quy mô và hình thức dần hoàn thiện, đồng thời tạo được dấu ấn riêng đậm nét”.
Thêm một cánh cửa bước ra thế giới
Đã thành quy luật, chất lượng luôn làm nên sức hấp dẫn và uy tín cho mỗi LHPQT. Và nó được đo đếm bằng bốn đại lượng cụ thể: Giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn sâu sắc được chuyển tải trong những tác phẩm tham dự, tên tuổi khách mời sáng giá, các ban giám khảo uy tín và công tác tổ chức chuyên nghiệp. Những kinh nghiệm rút ra từ lịch sử 13 năm hình thành và phát triển của HANIFF đang được các “đàn em” tham khảo và học hỏi, để đi nhanh và đi xa hơn.
Trong suốt một tuần dự kiến diễn ra sự kiện, HIFF 2024 hứa hẹn sẽ mang lại bầu không khí điện ảnh ngập tràn cho cư dân thành phố mang tên Bác, với rất nhiều hoạt động hấp dẫn và đa dạng. Không chỉ hướng tới vinh danh những tác phẩm xuất sắc trong 5 hạng mục giải thưởng chính và hệ thống các giải thưởng phụ, theo dự kiến, thảm đỏ HIFF 2024 sẽ thu hút đông đảo nhà làm phim, đạo diễn, diễn viên Việt Nam cũng như nhiều tên tuổi của giới làm phim quốc tế đến từ Mỹ, Pháp, Hàn Quốc, Thái Lan...
Là nơi tạo dựng kết nối, là diễn đàn thảo luận, học hỏi, nâng tầm trải nghiệm của khán giả đồng thời giúp nhà làm phim nhận được phản hồi trong môi trường trao đổi bình đẳng, LHPQT là cầu nối văn hóa giữa các thành tố liên quan và tạo nên một “hệ sinh thái nghệ thuật” giúp thúc đẩy điện ảnh phát triển.
Đặc biệt, trong khi “Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh” - dù đã bắt đầu xuất hiện trong Luật Điện ảnh 2006 và chính thức được xác lập “hình hài” cụ thể trong mục 2, chương VI của Luật Điện ảnh sửa đổi năm 2022 nhưng sau bao năm vẫn chỉ nằm trên giấy thì Quỹ điện ảnh APSA (từng hỗ trợ hơn 1,3 triệu USD cho 53 dự án đến từ 27 quốc gia) đã nhanh chóng ra mắt tại DANAFF 2023 và thông báo về 4 khoản hỗ trợ mỗi năm (mỗi khoản 25.000 USD) khiến các nhà làm phim trẻ nức lòng. Và theo thông tin từ bà Dương Cẩm Thúy - Chủ tịch Hội Điện ảnh TP Hồ Chí Minh, “HIFF 2024 sẽ tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư vào lĩnh vực điện ảnh để kêu gọi nhiều nguồn lực trong và ngoài nước cùng tham gia. Đó là tiền đề để HIFF phát triển quỹ hợp tác công tư nhằm hỗ trợ hiệu quả các nhà làm phim”.
Là nơi tạo dựng kết nối, là diễn đàn thảo luận, học hỏi, nâng tầm trải nghiệm của khán giả đồng thời giúp nhà làm phim nhận được phản hồi trong môi trường trao đổi bình đẳng, LHPQT là cầu nối văn hóa giữa các thành tố liên quan và tạo nên một “hệ sinh thái nghệ thuật” giúp thúc đẩy điện ảnh phát triển. Đó cũng là điều mà công chúng yêu điện ảnh kỳ vọng, từ những ngày hội điện ảnh tương lai.
