“ĐẮP CHIẾU” NHIỀU HẠNG MỤC QUAN TRỌNG
Công trình Đài kiểm soát không lưu Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (KSKL) được khởi công từ tháng 9-2008 do Tổng công ty quản lý bay Việt Nam làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư hơn 545 tỷ đồng (bao gồm một đài KSKL cao 90m; 1 nhà kỹ thuật 4 tầng). Đây được coi là đài KSKL cao nhất Việt Nam và là một trong ba đài KSKL cao nhất trong khu vực Đông-Nam Á. Dù đã đi vào hoạt động nhưng mục tiêu của dự án chưa đạt được.
Đơn thư cho biết, gói thầu quan trọng của dự án này là gói thầu số 16, có tên “Nâng cấp và mở rộng hệ thống RDP/FDP cho ACC/APP Hà Nội”, (nâng cấp và mở rộng hệ thống trung tâm xử lý dữ liệu Rada/xử lý kế hoạch bay). RDP/FDP là hệ thống trung tâm của bất cứ cơ sở quản lý không lưu nào, là công cụ điều hành bay, gồm hệ thống máy tính và phần mềm. Hệ thống RDP/FDP cũ đã có nhiều hạn chế phát sinh trong quá trình hoạt động nên lãnh đạo của Công ty quản lý bay Miền Bắc đã đề xuất thay thế, nâng cấp chất lượng hệ thống. Tuy nhiên, khi dự án được thực hiện xong, hệ thống cũ không hề được nâng cấp, thay vào đó là một hệ thống hoàn toàn mới. Điều đáng nói là hệ thống mới này chưa hoạt động được vì một số chức năng cơ bản không đáp ứng được yêu cầu của công tác điều hành bay như: Chức năng in băng phi diễn (in các thông tin giờ bay, điểm tàu bay đi qua, độ cao tàu bay …) với bố cục của băng không giống với form cũ nên nhân viên điều hành bay không dùng được; phân chia các phân khu điều hành bay của hệ thống mới không giống với hệ thống cũ nên kiểm soát viên không sử dụng được; không in ra được những bản in khổ lớn về thông tin điều hành bay nhằm phục vụ việc rút kinh nghiệm điều hành hay điều tra tai nạn tàu bay. “ Nếu nâng cấp hệ thống cũ thì tất cả chức năng nói trên đều bảo đảm hoạt động được. Hiện nay, hệ thống mới không sử dụng được nên vẫn phải sử dụng hệ thống cũ, gây lãng phí tiền của. Hơn thế, chúng tôi còn lo lắng cho an toàn bay vì sử dụng hệ thống cũ tiềm ẩn nhiều rủi ro”, đơn thư nêu.
Gói thầu 17 có tên là “Hệ thống Rada giám sát mặt đất” tức là lắp Rada để khắc phục tình trạng không nhìn thấy mặt đất khi có sương mù. Nhưng gói thầu này còn nhiều tồn tại, quan trọng nhất là kết nối trực tiếp luồng dữ liệu ( gọi là AIDC) với hệ thống RDP/FDP của gói thầu 16 nêu trên chưa được thực hiện. Ý nghĩa của kết nối trực tiếp này là trao đổi thông tin dữ liệu để nâng cao bảo đảm an toàn điều hành bay, việc Đài kiểm soát đã đi vào hoạt động nhưng chưa được kết nối luồng dữ liệu khiến nhiều người nghi ngờ gói thầu 17 đã không thể hoàn thành.
Ngoài ra, hệ thống điều hòa không khí cho Đài KSKL bị hư hỏng, ảnh hưởng đến việc bảo đảm nhiệt độ để duy trì hoạt động bình thường cho các thiết bị. Do điều hòa hỏng, Ban quản lý dự án đã cho lắp thêm một số điều hòa dân dụng, không thể bảo đảm hoạt động cho các thiết bị.
VÌ SAO CHẬM HOÀN THÀNH?
Sau khi nhận được phản ánh nêu trên, chúng tôi đã có cuộc làm việc vào ngày 18-7-212 với ông Đỗ Quang Việt, Tổng Giám đốc Tổng công ty quản lý bay Việt Nam. Thời điểm này, ông Việt cho biết, Đài KSKL sẽ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 19-7-2012 dù một số hạng mục chưa xong. Tuy nhiên, những hạng mục còn chưa xong đó sẽ hoàn thành ngay trong tháng 8-2012. Ông Việt cho biết, mẫu băng phi diễn nhà thầu đã hứa viết lại phần mềm để khắc phục trước 31-8. Kết nối trực tiếp luồng dữ liệu AIDC với hệ thống RDP/FDP cũng sẽ sử khắc phục xong trong tháng 8. Về hệ thống điều hòa, ông Trịnh Như Long, Trưởng ban QLDA thừa nhận đã có hai trong số ba bình giãn nở bị hỏng và đã được nhà thầu khắc phục sửa chữa vì vẫn trong thời gian bảo hành. Bốn điều hòa của nhà thầu lắp để “chữa cháy” sẽ được dỡ đi khi hệ thống điều hòa hoạt động bình thường. Nói chung, tất cả những tồn tại sẽ được khắc phục hoàn thành trong tháng 8-2012.
Tuy nhiên, sau thời hạn trên, các hạng mục quan trọng vẫn chưa hề được khắc phục. Đơn thư tố cáo còn tiếp tục cho biết, đã có thêm những sự cố mới như sau khi Đài đi vào hoạt động: Đài kiểm soát bị dột mỗi khi mưa; kính lắp chung quanh đài kiểm soát không thể quan sát được vì bị mờ do hơi nước đọng…
Ngày 27-9-2012 phóng viên chúng tôi trở lại làm việc với ông Trịnh Như Long. Ông Long thừa nhận những tồn tại như đơn thư phản ánh hiện tại chưa xong. Tuy nhiên, mẫu băng phi diễn hiện nhà thầu nước ngoài đã sửa lại và trong vài ngày tới họ sẽ gửi phần mềm để cài đặt và chạy thử. “Chúng tôi đã gửi thư thúc giục rất nhiều và Cục Hàng không cũng thúc giục nhanh để Đài chuyển hoạt động sang giai đoạn 2. Nhưng nhà thầu trả lời không thể giải quyết trong tháng 8 vì họ có kỳ nghỉ, đóng cửa nhà máy đến tận 31-8-2012”.
Về việc kết nối AIDC, ông Long cho biết, chuyên gia đã sửa và có nghiệm thu nhưng khi kết nối vào hệ thống trung tâm xử lý dữ liệu Rada/xử lý kế hoạch bay của gói thầu 16 lại báo lỗi. “Tổng công ty quản lý bay Việt Nam đang muốn họp ba nhà thầu cung cấp các thiết bị lại để cùng tìm xem nguyên nhân ở đâu. Dự kiến, trong tháng 10 sẽ có cuộc gặp, hiện tại hai nhà thầu đã đồng ý, còn một nhà thầu chưa có trả lời. Tuy nhiên, các nhà thầu sẵn sàng chịu phạt hợp đồng nếu lỗi thuộc về họ. Dù đã bàn giao cho đơn vị sử dụng là Công ty quản lý bay Miền Bắc nhưng ban Quản lý dự án vẫn chịu trách nhiệm bảo hành, sửa chữa trong hai năm tới”, ông Long khẳng định.
Về việc dột tại Đài kiểm soát, ông Long thừa nhận việc dột có xảy ra và hiện đã khắc phục nhưng chưa thể kết luận có dột nữa hay không vì chưa có trận mưa nào lớn để kiểm chứng. Còn việc cửa kính bị mờ phía đơn vị sử dụng không phản ánh nhưng khi có thông tin từ báo chí, ông Long đã kiểm tra nhưng chưa ghi nhận được hiện tượng này.
Như vậy, những tồn tại như nội dung đơn thư nêu là có. Việc chậm khắc phục chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu của dự án, ảnh hưởng đến việc bảo đảm an toàn, hiện đại cho hoạt động điều hành bay. Thiết nghĩ, Cục Hàng không và Tổng công ty quản lý bay Việt Nam cần nhanh chóng có biện pháp khắc phục, tạo yên tâm cho những người sử dụng, điều hành Đài kiểm soát.
* Trước tình hình chậm hoàn thành các hạng mục quan trọng của dự án này, ngày 5/10/2012 vừa qua, Tổng Giám đốc Tổng công ty quản lý bay Việt Nam, ông Đỗ Quang Việt đã giao Công ty quản lý bay Miền Bắc xây dựng phương án dự phòng cho hệ thống RDP/ FDP cũ trong thời gian chưa khắc phục được băng phi diễn của hệ thống RDP/FDP mới. Đồng thời, giao Phó Tổng giám đốc Nguyễn Văn Thăng tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện việc kết nối AIDC.
