Sức mạnh tình người
Một ngày cuối năm, khi ấy cô giáo Nguyễn Thị Xuân còn trẻ lắm. Trên đường từ trường mầm non trở về nhà (Quế Võ, Bắc Ninh), cô gặp một đám tang, không kèn, không trống, không cả tiếng hờ khóc của người thân. Đưa đám chỉ thấy mấy người đồng bệnh, chân tay co quắp, lầm lũi dưới cơn mưa chiều mau hạt. Cô giáo Xuân níu tay một bà cụ gầy guộc. Cô chợt giật mình bởi cả hai bàn tay của cụ đã không còn ngón đốt, đang rỉ máu:
- Ai mất vậy cụ, sao chỉ có mấy người già ốm đi đưa?
- Chúng tôi ở Trại phong Quả Cảm. Cụ ông mới mất kia đến đây đã nhiều năm mà nào thấy có ai thăm nom đâu.
- Ai chăm sóc cụ ở đây?
- Chỉ có vài ba bác sĩ lo thuốc men thôi. Tôi một mình lên đây, nào dám cho ai biết, sợ liên lụy đến con cháu.
Trên đường về, cô giáo Xuân lặng lẽ khóc, thầm nhủ, nhất định sẽ quay lại đây thăm các cụ.
"Vậy mà lấn lúi công việc, một tuần sau tôi trở lại thì cụ bà ấy đã mất rồi. Tôi quẳng xe đạp vệ đường, chạy bộ lên mé đồi, cứ thế nức nở bên mộ cụ" - Giọng bà mỗi khi nhớ lại ký ức buồn thương ấy lại nặng trĩu như người có lỗi.
Sau đận ấy, cô giáo Xuân thường xuyên lui tới Trại phong Quả Cảm ở xã Hòa Long (Yên Phong, Bắc Ninh), không ngần ngại, xắn tay tắm rửa, bôi thuốc, xoa bóp cho những người bị phong. Cảm kích trước tấm lòng nhân hậu của cô gái trẻ, ông bác sĩ già, trưởng trại phong khi ấy, động viên: "Cô muốn ở đây thì hãy đi học làm y tá. Chăm sóc người bệnh nào thì cũng phải có chuyên môn mới được".
Hình ảnh những người bị bệnh phong cứ ngày đêm day dứt tâm can cô giáo Xuân. Cô quyết định xin nghỉ dạy học, một mình khăn gói vào tận Trại phong Quy Hòa (Quy Nhơn, Bình Định) để học cách chăm sóc người bị phong. Suốt thời gian học tập ở đây, tận mắt thấy việc làm của các bác sĩ, y tá và trực tiếp chăm sóc bệnh nhân - bà càng thấu hiểu hơn nỗi khổ ải của những người nghèo cùi cụt. Cũng đã không ít lần bà nản chí. "Những lúc ấy, các thầy ở đây lại lấy lời dạy của Bác Hồ "Lương y phải như từ mẫu" để động viên, tiếp thêm sức mạnh cho tôi" -Bà nhớ lại và thủ thỉ kể tiếp cho chúng tôi nghe rất nhiều câu chuyện cám cảnh của người bị phong.
Giữ ấm vòng tay
Học xong lớp y tá, bà trở về Trại phong Quả Cảm. Lúc này nữ y tá Nguyễn Thị Xuân mới ngoài ba mươi tuổi, nhưng cô quyết sẽ ở vậy gắn bó với những người phong."Rất khó để có người chia sẻ công việc này với mình, kể cả những người ruột thịt khi ấy đã không hiểu, cho rằng tôi thân làm tội đời.Nhưng không. Tôi trả lời mọi người là tôi hạnh phúc khi được làm y tá.Tôi đã học có chuyên môn và những người bị phong đang cần tôi". Kể đến đây, bà bụm miệng cười: "Cũng không ít lời bảo tôi là hâm đấy!".
Trại phong Quả Cảm trước kia bây giờ là Bệnh viện Phong và Da liễu tỉnh Bắc Ninh hiện đang điều trị cho hơn chín mươi người bệnh. Bệnh nhân ở đây đến từ khắp nơi, già có, trẻ có, có người mới đến, lại có người xin nương tựa vào trại đến hết cuộc đời. Cùng với các bác sĩ, đồng nghiệp, y tá Nguyễn Thị Xuân không chỉ lo lắng thuốc men, ăn ngủ cho các bệnh nhân mà luôn lắng nghe, chia sẻ những tâm sự, những vui buồn với họ. Hơn thế, cả khi họ qua đời, bà lại là người đứng ra lo tang lễ chu đáo như với người ruột thịt. Phải chịu cảnh mồ côi cả cha lẫn mẹ từ tấm bé, bà càng cảm thương hơn nỗi khổ của những người mắc phong bị gia đình xa lánh.
Bệnh nhân phong khi được phát hiện sớm, thuốc thang, chăm sóc chu đáo sẽ có rất nhiều cơ hội bình phục. Nhưng nếu gia đình, người thân thiếu quan tâm, thậm chí ruồng bỏ thì di chứng mà bệnh tật để lại rất nặng nề, nhiều khi dẫn đến tàn phế. Những người đã tìm đến Trại phong Quả Cảm thường đã rất nặng. Trăn trở làm sao để giúp bệnh nhân có thể đi lại, vận động khi tay chân chẳng còn vẹn nguyên - y tá Xuân mày mò ngày đêm sáng chế những chiếc dép, chiếc giày dành riêng cho bệnh nhân phong. Đến nay bà đã làm được hàng nghìn chiếc dép không chỉ cho người phong ở trại Quả Cảm mà bà còn đi hướng dẫn cho nhiều trại phong các tỉnh khác làm theo. Cụ Nguyễn Xuân Phước - năm nay 82 tuổi, bị cụt hai chân tới gần đầu gối, tâm sự: "Không chỉ dép, giày đâu, cô Xuân còn làm được cả chân giả đấy. Cô ấy phải làm đi làm lại mới được đôi chân vừa vặn với tôi thế này. Thật may, nhờ có cô, tôi đã không phải dùng hai tay lết nữa, cực khổ lắm". Nói xong, cụ Phước chỉ đôi chân giả, cười móm mém.
Một chiếc giường đơn, một căn phòng nhỏ - là nơi đã gắn bó với bà suốt gần ba mươi năm qua, giữa những bệnh nhân khốn khổ. Khuôn mặt phúc hậu, giọng nói trầm ấm, khi được hỏi về nguyện vọng cuối đời, bà chỉ một điều: "Tôi đã sống và sẽ sống cùng những bệnh nhân ở đây. Sau này tuổi cao sức yếu tôi cũng chỉ mong được chết bên cạnh những người phong. Họ rất đáng thương, rất nghị lực và họ cũng có quyền được hạnh phúc. Đừng ai nỡ xa lánh, hắt hủi họ!".
Giờ đây, khi đã ở tuổi xế chiều, được nghỉ hưu, song bà Nguyễn Thị Xuân tự nguyện ở lại Bệnh viện Phong và Da liễu tỉnh Bắc Ninh để được "hạnh phúc bên những người bệnh của mình".
