Điều dễ nhận thấy là những người lái xe truyền thống sẽ bị mất việc, nhưng lại có thể tạo việc làm mới cho nghề phát triển và bảo dưỡng công nghệ lái xe AI. Thời điểm hiện nay khó thấy hết các tác động to lớn của cuộc cách mạng AI đối với thị trường lao động, nhưng chắc chắn sẽ trải qua những biến động to lớn chưa từng thấy.
Với sự phát triển nhanh đến chóng mặt của công nghệ AI như hiện nay, chưa biết được số lượng người bị mất việc trên toàn thế giới sẽ lớn đến mức nào.
Theo ChatGPT 3.5, nhiều ngành nghề sẽ bị AI thay thế. Điển hình là robot và hệ thống tự động có khả năng thay thế nhiều công việc trong công nghiệp sản xuất và chế tạo; tài xế xe tải và taxi có thể chịu ảnh hưởng từ công nghệ tự động hóa xe. Tự động hóa trong việc giao hàng, cửa hàng tự động và các công nghệ mua sắm trực tuyến có thể tác động đến các công việc bán hàng truyền thống; máy tính thông minh và hệ thống AI có thể thực hiện nhiều tác vụ ngân hàng và tài chính truyền thống. Một số công việc y tế, công việc quản lý có thể được tối ưu hóa hoặc tự động hóa bằng cách sử dụng công nghệ AI; chatbot và hệ thống tự động trả lời có thể giảm việc cần người tham gia trực tiếp.
Cần lưu ý rằng việc làm bị mất còn vì năng suất của những cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp biết sử dụng AI trong công việc sẽ tăng lên rất cao: giám đốc không nhất thiết phải thuê thêm thư ký hành chính; công ty không nhất thiết phải có nhiều nhân viên. Nhiều doanh nghiệp start-up ở nước ta đã trả phí 125 USD/tháng để mở tài khoản ChatGPT 4 thay vì tuyển thêm nhân viên cho hàng loạt công việc của mình.
Nhưng công nghệ AI cũng tạo rất nhiều việc làm mới, theo ChatGPT 3.5 đó là:
Chuyên viên và nhà phát triển AI có chuyên môn tạo ra và triển khai các hệ thống trí tuệ nhân tạo, bao gồm các kỹ sư học máy, nhà nghiên cứu dữ liệu và các nhà nghiên cứu AI; chuyên gia bảo mật mạng để bảo vệ khỏi các mối đe dọa và vi phạm bảo mật, các chuyên gia thiết kế, phát triển và duy trì các trợ lý ảo và chatbot cho dịch vụ khách hàng, y tế và các ngành công nghiệp khác.
Với việc sử dụng ngày càng gia tăng của AI trong việc ra quyết định, sẽ có nhu cầu về các chuyên gia đạo đức và kiểm tra tính độc lập khách quan bảo đảm rằng các hệ thống AI được thiết kế công bằng, không chứa thiên kiến và đáng tin cậy đồng thời sẽ có nhu cầu về các nhà phân tích, nhà khoa học có khả năng phân tích và rút ra những thông tin quan trọng từ dữ liệu này.
Các kỹ thuật viên và kỹ sư có khả năng thiết kế, duy trì và sửa chữa các hệ thống robot khi sử dụng robot trong nhiều ngành công nghiệp tăng cao; các chuyên gia hướng dẫn doanh nghiệp và tổ chức về cách tích hợp các công nghệ AI vào hoạt động và quy trình công việc của họ hiệu quả. Nhà huấn luyện và giáo viên dạy về AI có thể đào tạo các mô hình và thuật toán AI và giảng dạy người khác cách sử dụng và tương tác với các công nghệ AI một cách hiệu quả. Với sự phát triển của công nghệ AR (thực tế ảo tăng cường) và VR (thực tế ảo) sẽ có nhu cầu về các chuyên gia có khả năng tạo ra trải nghiệm sống động cho nhiều ứng dụng khác nhau.
Ngoài ra còn có các chuyên viên tạo ra và sắp xếp nội dung được sử dụng để huấn luyện và cải thiện các mô hình AI, bao gồm những người gán nhãn dữ liệu và chiến lược viên nội dung; các chuyên gia thiết kế giao diện và trải nghiệm để cho phép con người hợp tác và tương tác hiệu quả với các hệ thống AI; các chuyên gia chuyên biệt tích hợp công nghệ AI vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe như liên quan đến y tế từ xa, sức khỏe kỹ thuật số và ứng dụng AI trong y học; trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng và công nghệ bền vững.
Những việc làm nêu trên cơ bản rất mới lạ đối với đa số người Việt. Nhiều việc làm truyền thống sẽ không còn, nhưng nhiều việc làm mới thì chúng ta không có kỹ năng đảm nhận là rủi ro rất lớn hiện nay. Phải chăng chúng ta cần phải cải cách ngay và mạnh mẽ hệ thống giáo dục-đào tạo của mình để vượt qua. Và định hướng cải cách phải là những việc làm sẽ được tạo ra trong thời đại AI. Thông tin của ChatGPT 3.5 là một nguồn rất đáng được tham khảo ở đây.
