Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIII

Phòng, chống rửa tiền - đòi hỏi tất yếu thời hội nhập

Phòng, chống rửa tiền (PCRT) là yêu cầu cấp bách và cũng là thách thức với nước ta, nhất là khi hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Bởi vậy, điều trăn trở của nhiều đại biểu quốc hội (ÐBQH) là làm sao để Luật thật sự đi vào cuộc sống và phù hợp điều kiện thực tiễn nước nhà.

Sau hơn một năm tích cực xây dựng, dự thảo Luật PCRT đã hoàn thành với năm chương và 53 điều. Luật này ra đời không chỉ đáp ứng yêu cầu thực tiễn mà còn có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi nước ta gia nhập WTO, là thành viên của Nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền và là quan sát viên của Nhóm các đơn vị tình báo tài chính; luồng vốn đầu tư nước ngoài vào nước ta ngày càng nhiều, mức độ kiểm soát đối với các giao dịch chuyển tiền quốc tế nới lỏng hơn. Nếu hệ thống pháp luật về PCRT chưa hoàn thiện có thể dẫn tới nguy cơ Việt Nam trở thành nơi tội phạm lựa chọn để rửa tiền thông qua hệ thống tài chính. Bên cạnh đó, hoạt động khủng bố đã và đang đe dọa tới an ninh, chính trị các quốc gia, nên chống tài trợ khủng bố (TTKB) được đặc biệt quan tâm.

Không chỉ Ủy ban Kinh tế mà nhiều ÐBQH cho rằng, PCRT là vấn đề cấp bách trong bối cảnh hoạt động tài chính có độ mở, nhất là hoạt động xuất nhập khẩu. Bên cạnh đó là nguy cơ rửa tiền trong các lĩnh vực đầu tư chứng khoán, bất động sản, thương mại... Ðồng thời, việc ban hành luật còn có ý nghĩa quan trọng trong phòng, chống tham nhũng. Một số đại biểu còn lo ngại, rằng trên thực tế, từ khi Nghị định số 74/2005/NÐ-CP của Chính phủ về PCRT có hiệu lực đến nay, ta chưa phát hiện thấy vụ rửa tiền nào, nhưng điều đó không có nghĩa nước ta không có "tiền bẩn"! "Tiền bẩn" của bọn buôn lậu, buôn ma túy trở thành "tiền sạch" quá dễ vì chỉ cần mang đi mua nhà đất rồi bán là thành tiền sạch, không cần phải "rửa" qua ngân hàng.

Một khía cạnh khác, liệu có nên mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm cả lĩnh vực chống TTKB hay không? Lập luận bảo vệ quan điểm này cho rằng, ngay cả khi đưa nội dung về chống TTKB để bảo đảm việc thực thi cam kết quốc tế của Việt Nam nhưng chỉ nên khu trú trong phạm vi liên quan đến rửa tiền chứ không mở rộng các nội dung khác. Ngược lại, một số ý kiến tán thành với Ủy ban Kinh tế, cho rằng, TTKB thường gắn với rửa tiền, Luật cần điều chỉnh cả lĩnh vực chống TTKB nhưng cần định nghĩa cụ thể thế nào là hành vi khủng bố, tài trợ khủng bố.

Không ít đại biểu vẫn băn khoăn, trong dự thảo luật, một số khái niệm, thuật ngữ chưa rõ ràng, nhiều nội dung còn chung chung, khó hiểu, chủ yếu tập trung quy định về "phòng ngừa" còn nội dung "chống rửa tiền" chưa tương xứng nên đề nghị cần quy định rõ, liệt kê cụ thể các hành vi rửa tiền, cách thức quản lý Nhà nước về chống rửa tiền, các hình thức xử lý hành chính để bảo đảm tính chặt chẽ của dự án Luật.

Ở nước ta, thị phần của khu vực ngân hàng chiếm phần lớn trên thị trường tài chính. Hoạt động rửa tiền chủ yếu được thực hiện thông qua các giao dịch ngân hàng nên việc đặt cơ quan PCRT thuộc NHNN có chức năng làm đầu mối thu thập, xử lý và chuyển giao các thông tin liên quan đến rửa tiền là phù hợp. Song, không ít đại biểu lại cho rằng cơ quan này phải trực thuộc Bộ Công an mới có đủ điều kiện PCRT, vì hành vi rửa tiền không chỉ liên quan các giao dịch ngân hàng. Ðiều này cũng phù hợp kinh nghiệm thực tế các nước. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị cơ quan này nên trực thuộc Chính phủ...

 Hiện vấn đề đang tiếp tục được trao đổi, tìm phương án tối ưu cho đến khi dự thảo luật PCRT được thông qua.

Có thể bạn quan tâm