Chuyện có gì đáng ầm ĩ?

"Chuyện thường ngày ở huyện"

Trong giới cầu thủ vẫn tồn tại một câu đùa: "Khi chết thì may ra mới biết được tuổi thật sự của mình". Trong khi đó, ở các giải bóng đá thiếu niên - nhi đồng, hầu như năm nào cũng có chuyện kiện cáo, sự cố gian lận tuổi. Tại giải bóng đá nhi đồng năm 2010, phát biểu trước báo giới, HLV Minh Dũng (đội U11 Viettel) đã phải cay đắng nói thẳng: "Tôi nghĩ giải đấu nên đổi tên thành giải Thanh niên Nhi đồng thì đúng hơn!".

Ở Việt Nam, những người hiểu chuyện bảo còn có cả một công nghệ "ăn gian" giấy khai sinh để tạo ra "thần đồng". Nhiều địa phương vì muốn có thành tích nên sẵn sàng bắt cầu thủ "cưa sừng làm nghé". Nhưng, cũng không phải không có những lý do khách quan. Ở "vùng sâu, vùng xa", chuyện một cậu bé sinh ra vài năm rồi mới được làm giấy khai sinh là chuyện... thường.

Xét ra, tiêu cực tuổi tác không phải là lỗi lầm của các "cầu thủ nhí". Nhưng, những điều ấy bám theo họ như một thói quen xấu, ngay cả khi lên thi đấu chuyên nghiệp. Rất nhiều cầu thủ nổi danh như Phan Thanh Bình hay Văn Quyến cũng đã từng bị đặt câu hỏi về chuyện tuổi thật. Ðáng chú ý, Thanh Bình tham dự tới bốn kỳ SEA Games (2003, 2005, 2007, 2009) mới hết tuổi 23, tức là cầu thủ này được gọi lên đội tuyển Olympic từ năm... 15 tuổi.

Ầm ĩ làm gì?

Nghi án Công Phượng gian lận tuổi ngày càng trở nên căng thẳng. Ðơn vị chủ quản của cầu thủ này là Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) quyết "làm tới cùng" để chứng minh Công Phượng sinh năm 1995, chứ không phải là 1993 như một tờ báo nói. Trong khi đó, đã có những lá đơn kiện cáo được gửi đi nhiều cơ quan có thẩm quyền, người trong cuộc đòi đối chất... Cũng trong những ngày qua, xuất hiện luồng ý kiến cho rằng cần phải xác định rõ độ tuổi thật của Công Phượng để trả lại sự trung thực cho thể thao, chấm dứt những hoài nghi. Thậm chí, phương án đo độ tuổi xương để xác định tuổi thật của tiền đạo số 10 này cũng được đề cập như một gợi ý.

Bản thân Công Phượng cho biết anh cảm thấy buồn cười khi ai đó cứ thích "xới" tung chuyện của mình lên. "Ai đó nói tôi ăn gian tuổi thì kệ họ thôi. Tôi chỉ quan tâm tới việc tập luyện mỗi ngày để thi đấu tốt hơn trong tương lai", Công Phượng lên tiếng.

Nói như "bầu" Ðức, ai muốn biết tuổi thật của Công Phượng "thì cứ về quê cầu thủ này, gặp Công an xã mà hỏi". Một câu nói có thể là "ngang tàng", nhưng dù sao nó cũng thể hiện những đặc điểm của một xã hội pháp quyền: Kết luận sự việc này thuộc về cơ quan chức năng; và HAGL đã nắm chắc những cơ sở hậu thuẫn cho sự trong sạch của họ - những người chỉ quản lý Công Phượng theo giấy khai sinh và chứng minh nhân dân. Nếu muốn kết tội, cần phải đưa ra được bằng chứng thật sự thuyết phục.

Trong khi đó, lại có những câu hỏi khác hiện lên: Tại sao Công Phượng lại trở thành mục tiêu của báo chí, và việc Công Phượng 21 hay 19 tuổi liệu có quá quan trọng?

Sự nổi tiếng, trong trường hợp này, đã trở thành con dao hai lưỡi. Nếu không nổi tiếng, Công Phượng có lẽ cũng như bao cầu thủ khác, dù có gian lận vài tuổi cũng chẳng ai quan tâm. Song, hiện tại thì Công Phượng nói riêng và U19 Việt Nam đang được xem là tâm điểm khai thác của giới truyền thông. Mọi chi tiết nhỏ nhất từ họ, nếu được "sử dụng" khéo léo, đều có thể gây tiếng vang. Và cũng như với thế hệ Văn Quyến ngày xưa, thế hệ Công Phượng hiện tại còn đang bị "xô đẩy" bởi những bài báo khi thắng thì sẵn lòng đưa họ "lên mây", còn khi thua thì vùi dập không thương tiếc. Cung cách đối xử ấy, cộng thêm những sự moi móc về đời tư, không thể xem là có "tính xây dựng".

Dẫu vẫn biết, nạn gian lận tuổi không chỉ có ở Việt Nam. Bản thân Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) cũng phải "bó tay" với nhiều nghi án, bởi công cụ quản lý cũng chỉ có thể căn cứ theo giấy tờ mà thôi. Ðương nhiên, không ai cổ vũ chuyện gian lận tuổi. Có điều, "đã mắc bệnh thì cần điều trị" và muốn vậy, bóng đá Việt Nam tự thân phải có những thay đổi mạnh mẽ, mang tính "thể chế hóa" từ thượng tầng, cùng sự giúp đỡ hiệu quả của cơ quan điều tra, nhằm đưa ra những kết luận chính xác tuyệt đối. Những yếu tố ấy, đến nay, vẫn chỉ là những phác thảo mơ hồ. Và cần phải nhắc lại, gian lận tuổi đầu tiên là chuyện của "người lớn", lỗi của "người lớn", và trách nhiệm của "người lớn".

Trong khi đó, ở riêng trường hợp này, bất cứ người hâm mộ công tâm nào cũng có thể đánh giá chính xác Công Phượng có miệt mài tập luyện, hết lòng cống hiến cho đam mê của mình, cũng như cho CLB và đội tuyển hay không? Có điều tiếng gì về cách đối nhân xử thế, gây ảnh hưởng xấu đến lứa đàn em hay không, hay vẫn luôn được đánh giá cao về tầm văn hoá, cách hành xử khiêm cung, lễ độ?

Và cuối cùng, vụ "lùm xùm" này xem như đã có thể khép lại, khi UBND xã Mỹ Sơn (Ðô Lương, Nghệ An) khẳng định: Công Phượng sinh ngày 21-1-1995, và mọi nghi vấn bắt nguồn từ những sai sót phát sinh khi nhân dân xã Mỹ Sơn làm lại hàng trăm bản khai nhân khẩu năm 2010. Một sự "minh oan" cần thiết. Có điều, theo lẽ "không có lửa làm sao có khói", khi nhìn về tương lai bóng đá nước nhà, những chuyện ầm ĩ như thế này không nên có thì vẫn hơn.

Tiếc rằng, dường như Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) không đủ sức đơn phương triệt hạ tận gốc cái "mầm gian lận" đó, tại các giải đấu trẻ của mình...