Mỗi tuần gặp một người

Đề tài người lính và chiến tranh cách mạng luôn được Điện ảnh Quân đội nhân dân (ĐAQĐND) quan tâm kỹ lưỡng. Phim truyện điện ảnh “Mưa đỏ” sẽ là dự án có quy mô lớn nhất của đơn vị trong 10 năm trở lại đây. Thời Nay có cuộc trò chuyện cùng Thượng tá, nhà biên kịch Nguyễn Thu Dung, Giám đốc ĐAQĐND.

Tập bút ký “Những vì sao biên giới” của Trung tá - nhà văn Nguyễn Xuân Thủy (công tác tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội) vừa được NXB Quân đội nhân dân ấn hành. Đó là kết quả của hành trình biên giới xứ Thanh nơi nhà văn chứng kiến những câu chuyện đẹp, những cuộc đời vì người khác của những người lính với nhiều chân dung, số phận đặc biệt. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng tác giả.

Trước thềm kỷ niệm 100 năm ngày sinh họa sĩ Dương Bích Liên (17/7/1924-12/12/1988), chúng tôi có cuộc trò chuyện với họa sĩ Đặng Thị Khuê (ảnh nhỏ) để tái nhìn nhận và mặc định tôn vinh những giá trị tinh thần từ đời sống và tác phẩm mà họa sĩ Dương Bích Liên dành lại cho đời sau. Từ năm 1978 đến 1989, họa sĩ Đặng Thị Khuê là Ủy viên Thường vụ - thường trực khóa 1 của Hội Mỹ thuật Việt Nam (tên khi đó là Hội Nghệ sĩ tạo hình Việt Nam).

Sân khấu Lệ Ngọc vừa tái hiện hành trình tìm kiếm thiên lương ẩn sâu trong cái ác. Qua đó làm sáng lên bản chất hướng về cái đẹp và sự lương thiện ở đời người. Vở kịch “Vang bóng một thời” đã được đưa lên sân khấu từ kịch bản của cố nhà văn Nguyễn Hiếu, do đạo diễn NSƯT Bùi Như Lai dàn dựng. Thời Nay có cuộc phỏng vấn NSƯT Nguyễn Văn Hải, Giám đốc sản xuất và chỉ đạo nghệ thuật của vở kịch.

Có tiếng trong lĩnh vực điện tử, tin học, máy tính ở tỉnh Nam Định, ông Nguyễn Phi Dũng còn là nhà sưu tầm báo chí hàng đầu Việt Nam với kho tàng lên đến hàng chục tấn. Thời Nay trò chuyện cùng ông về niềm đam mê đặc biệt này.

Hơn nửa thế kỷ, trong căn nhà nhỏ tại phố Hàng Nón (Hà Nội), nghệ nhân - NSƯT Phạm Chí Khánh hằng ngày bền bỉ chế tác và sưu tầm hàng trăm nhạc cụ từ 54 dân tộc. Chia sẻ với Thời Nay, ông Khánh bày tỏ nỗi băn khoăn với việc gìn giữ và lan tỏa giá trị nhạc cụ truyền thống.

Vóc dáng thư sinh, nụ cười hiền lành, đạo diễn truyền hình Ninh Quang Trường trẻ hơn nhiều so tuổi. Sáng tạo ra Cờ Mặt Trời, trò chơi mới thuần Việt, Ninh Quang Trường muốn gửi gắm mong muốn lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống tới cộng đồng, nhất là giới trẻ. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng anh.

7 lần ra với Trường Sa, khi hỏi “Phương Thanh có bị bớt cảm xúc” khi ra nhiều lần như vậy không? Nữ ca sĩ mỉm cười, bởi nếu như trước đây, khi còn trẻ, người nghệ sĩ khi hát cũng như đứng trước mọi người, cái tôi luôn muốn được thể hiện nhiều hơn, thì giờ đây, chị lại lên đường với tâm thế muốn được lắng nghe, được sẻ chia và lan tỏa tình cảm đến các cán bộ, chiến sĩ trên đảo.

Có một người lính trở về từ chiến trường với đôi mắt bị thương, không nhìn thấy, vẫn miệt mài vẽ bằng niềm tin, ánh sáng trong mình… Nhà riêng cũng là không gian trưng bày tác phẩm của Đại tá - họa sĩ Lê Duy Ứng, đâu đâu cũng có tranh, tượng chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và bên cạnh là các chân dung: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những người lính, người mẹ, người chị… trong hai cuộc kháng chiến cứu nước. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng ông.

Nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha (ảnh nhỏ) được biết đến là tác giả của nhiều tác phẩm thơ và nhạc được công chúng mến mộ. Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, ông có những chia sẻ tâm huyết về trường ca “Lòng chảo” và hợp xướng “Điện Biên”, hai tác phẩm ông viết để tri ân những chiến sĩ trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Nhiều ý kiến chuyên môn cho rằng, ở nước ta chưa có thị trường nghệ thuật đúng nghĩa. Nhiều trào lưu nghệ thuật du nhập, các nghệ sĩ thực hành nghệ thuật theo nhiều hướng song công tác phê bình và thẩm định nghệ thuật còn nhiều khoảng trống. Trong đó, rất thiếu những giám tuyển có tài năng, học vấn, kinh nghiệm và tầm nhìn. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc nghệ thuật Heritage Space (Hà Nội) chia sẻ về vấn đề này.

Tập truyện dài “Cánh diều hình nốt nhạc” của nhà văn Niê Thanh Mai là một trong 5 tác phẩm dự Giải thưởng Văn học Kim Đồng vừa được xuất bản và giới thiệu tới bạn đọc. Luôn nhiệt huyết, năng động với nhiều đề tài, thể loại, song, nữ nhà văn người dân tộc Ê Đê luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho thiếu nhi. Thời Nay đã có cuộc trò chuyện với nhà văn Niê Thanh Mai - Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Đắk Lắk.

Họa sĩ Mai Đại Lưu tham gia nhiều hoạt động nghệ thuật vì cộng đồng và nhiều triển lãm cá nhân, nhóm, trại sáng tác quốc tế trong và ngoài nước. Theo đuổi phong cách Tân biểu hiện, sáng tác của anh hướng về những chủ đề lớn như tôn giáo, hòa bình, sắc tộc, trẻ em... Giữa tháng 4 này, anh sẽ giới thiệu triển lãm cá nhân thứ 4 mang tên “Vườn mộng ảo”.

Nhân dịp họa sĩ Phan Ngọc Khuê giới thiệu tới công chúng bộ tranh truyện Hàng Trống gần trăm năm tuổi. Thời Nay có dịp nghe những chia sẻ về sự nghiệp sưu tầm tranh dân gian của ông cũng như về dòng tranh độc đáo mà ít người biết đến này.

Nhà văn Nguyễn Xuân Thủy vừa giành giải nhất cuộc thi viết ký “Biên cương một dải vững bền” do Tạp chí Văn nghệ Xứ Thanh phối hợp Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Thanh Hóa tổ chức. Tập bút ký “Tôi kể em nghe chuyện Trường Sa” của anh cũng vừa được NXB Kim Đồng tiếp tục tái bản. Đam mê, nhiệt huyết… dường như ở giai đoạn nào anh cũng thể hiện sự ưa khám phá và đặt ra thử thách. Thời Nay đã cuộc trò chuyện cùng Trung tá - nhà văn đang công tác tại Tạp chí Văn nghệ quân đội.

Hơn 10 năm qua, Kiều Maily - nữ nhà thơ, nghệ nhân người dân tộc Chăm được biết đến như một gương mặt nổi bật trong hành trình nghiên cứu, lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc mình đến với cộng đồng và thế giới. Sinh ra và lớn lên trong nghèo khó, từ một cô bé làng Chăm Pabblap (Phước Nhơn, Ninh Thuận), chị ngày thêm nỗ lực, vững vàng trước hoài bão lớn. Thời Nay có cuộc trò chuyện với chị về chặng đường rộng mở…

Lấy bằng TS Đại học Harvard khi mới 23 tuổi, được phong học hàm GS năm 2020 ở tuổi 37, trở thành GS trẻ nhất Việt Nam, trong nhiều năm qua, GS, TS Lê Anh Vinh đã dành nhiều tâm huyết cho các dự án giáo dục, đặc biệt là giáo dục toán tư duy cho trẻ em. Có thể kể đến CLB Học toán cùng Jenny, tác giả và đồng tác giả ấn phẩm “Giải đố giải ngố cùng truyện ngụ ngôn toán học” (4 cuốn), “Học toán cùng Jenny - Sách dành cho học sinh chuẩn bị vào lớp 1” (8 cuốn), “Cuộc phiêu lưu của Jenny ở Vương quốc Ham chơi”... Bất ngờ khi thời gian qua anh chủ biên, cùng cộng sự thực hiện bộ sách “Những đứa trẻ hạnh phúc” (10 cuốn) với các chủ đề văn hóa, giáo dục dành cho trẻ em.

Làm việc trong ngành tài chính ngân hàng tại Anh, mấy năm trở lại đây, Mark Vũ (Bách Vũ, sinh năm 1993) đã trở về Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực khác hẳn: Làm giám tuyển, mở không gian nghệ thuật (M Space Gallery), và thực hành nghệ thuật (vẽ tranh, sản xuất âm nhạc điện tử). Anh đã tham gia tổ chức nhiều triển lãm nghệ thuật có khuynh hướng mới mẻ, được dư luận quan tâm. Anh chia sẻ với Thời Nay.

“Tuyệt không dấu vết” là tiểu thuyết được nhà văn Nguyễn Việt Hà viết trong vòng 5 năm, với thể loại “tiểu thuyết trinh thám kiếm hiệp”. Tiểu thuyết “Tuyệt không dấu vết” là một trong ba tác phẩm văn xuôi được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2023.

Nhà văn trẻ Vũ Đức Anh vừa đạt giải thưởng tác giả trẻ, Hội Nhà văn Việt Nam. Chia sẻ với Thời Nay, anh cho biết, văn chương trẻ đang bứt phá. Với cá nhân, anh luôn nỗ lực để viết ra các tác phẩm chất lượng, tác phẩm sau phải khác tác phẩm trước.

TS Nguyễn Tiến Dũng (Giảng viên cao cấp Trường đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh) vừa nhận liền hai giải của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam năm 2023. Đó là Giải nhì A (không có giải nhất) cho công trình sưu tầm giới thiệu sử thi Ba Na “Giông thử tài” (Giông long) và Giải nhì B cho công trình sử thi Ba Na “Chàng Hơ Dang làm vòng” (Dăm Hơ Dang weng kong). Cả hai công trình đều song ngữ Việt - Ba Na, do nghệ nhân A Lưu (80 tuổi) diễn xướng, nghệ nhân A Jar phiên âm và dịch nghĩa.

Nghệ sĩ Tú Quyên là bà bầu của gánh cải lương Thiên Lý. Cô từng được biết đến với vai diễn Thùy Vân trong bộ phim “Song lang” của đạo diễn Leon Quang Lê. Từ sau bộ phim này, gánh cải lương Thiên Lý được lập ra với mong muốn có một sân khấu nhỏ biểu diễn hằng tuần, để khán giả được tiếp cận cải lương “mộc - thật và đẹp” một cách gần gũi nhất. Bà bầu Tú Quyên chia sẻ với Thời Nay.

Hơn hai năm qua, cuốn tiểu thuyết Armenia đầu tiên được dịch và vừa được NXB Văn học ấn hành ở Việt Nam, kỷ niệm hơn 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước Armenia - Việt Nam. Đó là tiểu thuyết lịch sử “Tiếng gọi của dân cày” (tác giả Khachik Dashtents, 1910-1974), được TS ngữ văn Nguyễn Văn Chiến cùng nhóm dịch giả Nguyễn Ngọc Hùng, Lê Đức Mẫn, Trần Bích Thư chuyển ngữ. TS Nguyễn Văn Chiến chia sẻ với Thời Nay.

Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững, không chỉ cần tập trung vào công nghệ, sản phẩm mà còn phải đầu tư vào văn hóa phát triển doanh nghiệp. Đây là vấn đề được quan tâm thời gian qua. Thời Nay đã có cuộc phỏng vấn ông Hồ Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Phát triển văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

NSND Hồng Lựu, nguyên Giám đốc Trung tâm nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An đã dành nhiều năm thổi lửa cho dân ca ví, dặm xứ Nghệ. Bà chia sẻ với Thời Nay, từ sau khi được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, ví, dặm đã ngày càng nhiều người biết đến.

Là cây bút viết văn nghệ kỳ cựu, Nguyễn Mạnh Hà (ảnh) những năm gần đây lấn sân sang thơ và nhạc. Ngay sau đại dịch Covid-19, anh xuất bản tập thơ “Sự tích Chúa” làm ngạc nhiên người đọc về sự mới lạ, nhiều triết lý về thân phận con người. Riêng với âm nhạc, Nguyễn Mạnh Hà (nghệ danh Khôi Minh) dành một tình yêu rất đặc biệt. Anh từng theo học khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam. Trong năm 2023, Khôi Minh phát hành album riêng và ra mắt các MV ca khúc anh tự sáng tác và biểu diễn.

Triển lãm sắp đặt hội họa với chủ đề “Tiếng gọi” của họa sĩ Trần Thị Thu (Thu Trần) sẽ diễn ra tại Nhà máy xe lửa Gia Lâm từ ngày 18 đến 26/11, trong khuôn khổ Lễ hội thiết kế sáng tạo 2023. Đó là “Tiếng gọi” từ trong tâm thức sáng tạo của người nghệ sĩ khi mong muốn được “trở về” cùng “mẹ thiên nhiên”.

Thời gian qua, nhà văn Niê Thanh Mai - Chủ tịch Hội Văn học, Nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk và các cộng sự có nhiều nỗ lực kiến tạo các sự kiện, hoạt động nghề nghiệp, kết nối văn nghệ sĩ trên các địa bàn tỉnh, thành phố. Thời Nay có cuộc trao đổi với chị về việc đổi mới, sáng tạo trong công tác văn nghệ ở địa phương.

“Nỗi buồn ốc sên” là cuốn tranh truyện nổi tiếng được nhắc đến trong cuốn sách “Bắc Cầu” của Thượng Hoàng hậu Nhật Bản Michiko. Một câu chuyện về những nỗi buồn được che đậy trong vỏ bọc của mỗi người qua nét vẽ tài hoa của họa sĩ nổi tiếng Yasumasa Suzuki. Phóng viên Thời Nay có dịp trò truyện với lão họa sĩ khi ông qua thăm Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 50 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.

Bối cảnh xã hội hiện đại đang khiến cho vị thế của văn hóa làng có phần ẩn khuất, chìm lấp trong sự phát triển sôi động của đời sống. Vậy nhưng, ẩn sau vẻ ngoài có phần khiêm nhường ấy, văn hóa làng vẫn là một mạch ngầm hiện hữu với đầy đủ yếu tố truyền thống cả vật thể và phi vật thể. Và bởi vậy, việc nhận diện chính xác những giá trị vô cùng đặc sắc ấy, từ đó xác lập phương thức ứng xử phù hợp là điều có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình phát triển của văn hóa dân tộc. Quanh nội dung này, chúng tôi có cuộc trao đổi với PGS, TS Bùi Xuân Đính.