"Bả" tiền ảo !

Kỳ II - Nhận diện thủ đoạn

Thủ đoạn của những nhà môi giới, trong số đó có không ít kẻ lừa đảo, vô cùng tinh vi. Tuy những bi kịch vẫn luôn được báo trước, các cơ quan chức năng liên tục cảnh báo, nhưng số người tham gia đầu tư, mua bán (trader) vẫn không ngừng tăng. Những chiêu trò của các sàn cũng biến ảo khôn lường. Sau một thời gian tìm hiểu, phóng viên Nhân Dân cuối tuần đã có cuộc làm việc với Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao-A05 (Bộ Công an), từ đó chân dung những "kẻ giấu mặt" đã dần lộ diện.

0:00 / 0:00
0:00
Tài khoản của một người "đầu tư" tiền ảo trên app MT5 bị "cháy" sạch.
Tài khoản của một người "đầu tư" tiền ảo trên app MT5 bị "cháy" sạch.

Những "chuyên gia" giấu mặt

Được tư vấn nhiệt tình nhưng "ân nhân" của những con mồi thường không xuất hiện giữa đời thật, chỉ liên hệ được trên Zalo, Telegram với tung tích đầy bí ẩn.

Chị N.T.Ng-một nạn nhân đã mất sạch số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng khi tham gia một sàn tiền ảo, mà đến giờ Ng. cũng không nhớ ra là sàn gì, chỉ mang máng tên nước ngoài và đuôi trang web là … market gì đó.

Số phận của Tài, K., Ng. tuy ở những thời điểm khác nhau nhưng sai lầm lặp lại không khác nhau là mấy. Tâm lý muốn giàu nhanh, "việc nhẹ lương cao", ham lãi suất lớn trong khi kiến thức về thị trường chứng khoán lại rất lơ mơ, tin lời chuyên gia rởm khiến nhiều người mất sạch số tiền đầu tư mà vẫn phải "ngậm bồ hòn làm ngọt".

Đánh vào tâm lý, lòng tham của người chơi, các đối tượng lừa đảo thường hứa hẹn sẽ trả lợi nhuận cực cao, 20-30%, có khi lên đến 50% số tiền đầu tư trong một thời gian ngắn. Chưa hết, các "chuyên gia" trá hình ấy rất khéo xây dựng hình ảnh của người thành đạt, giàu có… lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin, kêu gọi các nhà đầu tư rủ rê bạn bè, người thân, đồng nghiệp… cùng tham gia đầu tư và nhận hoa hồng. Đến một thời điểm, khi các trader đã đủ đông, bọn chúng sẽ tự đánh sập tài khoản, sàn bốc hơi và "lặn mất tăm" cùng số tiền khủng đã huy động được.

Cũng theo các cán bộ điều tra, không chỉ lừa đảo bằng thủ đoạn vẽ ra vô số dự án ma, các thông tin về chứng khoán, thương vụ mang danh nghĩa nhiều công ty đa quốc gia như thật để dụ dỗ nhà đầu tư, kẻ lừa đảo còn thông qua hoặc dựa vào sàn giao dịch chứng khoán quốc tế, sàn giao dịch quyền chọn nhị phân để hành động. Ở thủ đoạn này, kẻ lừa đảo thường tạo ra các website sàn giao dịch đầu tư tài chính nhưng không đăng ký kinh doanh và cũng không có trụ sở tại Việt Nam. Đồng thời, các thông tin khác như người đứng đầu, địa chỉ… cũng là một "bí ẩn".

Theo thống kê của cơ quan an ninh, hiện có khoảng hơn 500 sàn giao dịch tiền mã hóa, thủ tục đăng ký mở tài khoản nhanh gọn; lợi nhuận kỳ vọng khi tham gia đầu tư cao mà không phải đóng thuế thu nhập; các sàn không đăng ký kinh doanh tại Việt Nam, không nộp thuế, không chịu sự kiểm soát của bất kỳ cơ quan quản lý nhà nước nào của Việt Nam.

Qua đấu tranh, triệt phá nhiều đường dây, tổ chức tội phạm sử dụng công nghệ cao, trong đó có các đối tượng lừa đảo thông qua sàn tiền ảo, chứng khoán quốc tế hay các app, trang web đánh bạc online, lãnh đạo A05 đã đưa ra nhiều khuyến cáo về cách thức hoạt động của các tổ chức tự xưng là sàn giao dịch chứng khoán quốc tế trái phép tại Việt Nam.

Theo đó, các đối tượng thu thập thông tin khách hàng thông qua các hoạt động mua bán dữ liệu cá nhân trên không gian mạng, lôi kéo khách hàng tham gia. Khi khách hàng đồng ý tham gia, các đối tượng xin thông tin cá nhân (họ tên, số điện thoại, số CCCD, email…) để đăng ký tài khoản và gửi link (đường dẫn) tải phần mềm MT4 (mới đây là MT5)- là phần mềm quốc tế để giao dịch các chỉ số về chứng khoán, tiền tệ, hàng hóa…, để khách hàng cài đặt trên điện thoại thông minh hoặc máy tính. Tuy nhiên đây là hoạt động không được cấp phép tại Việt Nam.

Thủ đoạn thường thấy được các cán bộ A05 nhận diện là, trong quá trình đặt lệnh, thường các đối tượng hướng dẫn khách hàng đặt lệnh để thắng một vài lệnh đầu với số tiền nhỏ. Sau đó sẽ hướng dẫn người chơi đặt lệnh lớn để tài khoản tăng nhanh nhưng các lệnh này sẽ bị thua. Tiếp đó, các đối tượng đề nghị khách hàng nạp thêm tiền vào tài khoản để gỡ hoặc đầu tư thêm một tài khoản ở lĩnh vực khác rất có tiềm năng để gỡ lại. Khi người chơi đồng ý tham gia sẽ bị các đối tượng thường xuyên gọi điện tư vấn, thúc giục khiến cho khả năng làm chủ suy nghĩ, tự đánh giá vấn đề giảm, chỉ làm theo lời các đối tượng đưa ra, và "sập bẫy lừa" của chúng.

Hãy là nhà đầu tư thông thái

Thời gian gần đây, trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội, đầu tư tiền ảo, chứng khoán quốc tế, ngoại hối (Forex-viết tắt là FX) đang được quảng cáo rầm rộ, kèm theo là những tin tức tuyển dụng nhân viên tư vấn tài chính, thực chất là tìm môi giới FX. FX từng ngày xâm nhập vào thị trường trong nước, dần trở nên quen thuộc, nhất là với các bạn trẻ, sinh viên.

Thị trường FX cũng làm thỏa mãn khát vọng giàu có, đổi đời của không ít người bởi hình thức đòn bẩy vô cùng lớn. 1:100 (1USD được vay 100USD), 1:200; 1:500, 1:1.000, thậm chí có cả 1:2.000 và những viễn cảnh do môi giới vẽ ra. Hay các dịp tặng bonus (khoản thêm) 50%, 100% cho số tiền đầu tư.

Bộ Công an cho biết, hoạt động của các sàn giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa tại Việt Nam diễn ra sôi động đã trở thành điểm nóng, vấn đề phức tạp khi ngày càng nhiều đối tượng sử dụng làm công cụ rửa tiền. Riêng đối với các sàn giao dịch tiền mã hóa cho phép giao dịch bằng VND (như Binance, Bybit, Mexc, Bitmart, Huobi, Remitano, Kucoin, Okex…), việc mua bán, trao đổi được thực hiện với khối lượng đặc biệt lớn. Hiện nay, các sàn giao dịch này không có văn phòng, người đại diện tại Việt Nam nên không có số liệu thống kê chính xác. Tuy nhiên, theo ước tính, đơn cử giao dịch thông qua VND trên sàn Binance đạt khoảng 54.000 tỷ đồng/tháng, sàn Remitano đạt khoảng 46.000 tỷ đồng/tháng, sàn ONUS khoảng 1.300 tỷ đồng/tháng… Đáng chú ý, sàn Remitano còn thuê, mượn tài khoản ngân hàng của tổ chức, cá nhân tại Việt Nam để thực hiện giao dịch, thanh toán.

Qua đấu tranh, xử lý nhiều vụ việc trong thời gian qua, A05 phát hiện phần lớn các sàn giao dịch này được các đối tượng giới thiệu là các sản phẩm của nước ngoài, được cấp phép tại nước ngoài, nhưng thực chất đây là sàn do các đối tượng người Việt Nam hoặc câu kết với các đối tượng người nước ngoài thiết lập và điều hành, sử dụng giấy phép thành lập của một số quốc đảo, như: Belize, St. Vincent and Grenadines, British Virgin Islands, Marshall để gắn mác quốc tế cho sàn.

Rõ ràng, hoạt động của các sàn giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa tiềm ẩn những nguy cơ đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Đáng lưu ý, việc xác thực để mở tài khoản giao dịch trên các sàn tiền ảo còn rất lỏng lẻo, thao tác giao dịch nhanh gọn, ẩn danh cao, không bị giới hạn bởi khung thời gian nên các sàn giao dịch tiền ảo được nhiều loại tội phạm, trong đó đặc biệt là một số loại tội phạm nguy hiểm, có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia sử dụng như một kênh thanh toán an toàn, tiện lợi cho các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền, chuyển tiền, thanh toán xuyên biên giới.

Nhiều chuyên gia, nhà kinh tế phân tích, vấn đề của các sàn tiền ảo, và cách đánh MT5 thực chất không phải là một phương pháp đầu tư. Các trader sử dụng nó gần như là một cách chơi đỏ/đen, hoàn toàn thụ động vào may rủi. FX không dành cho số đông. Nó là một nghề nguy hiểm, rủi ro rình rập. Nhưng, đang khiến không ít người bỏ bê công việc và cuộc sống đời thực để đắm chìm trong thị trường ảo, may mắn mong manh.

Vỡ mộng làm giàu sau một đêm, mất nhà, mất xe, giờ trên nhiều diễn đàn, Tài, K., Ng… trở lại mưu sinh mỗi người mỗi việc, song còn dành thời gian lên Facebook, lên các diễn đàn chia sẻ "bài học kinh nghiệm", cảnh báo cho cộng đồng về cái "bả tiền ảo", về sự tai hại của máu cờ bạc. Họ đã điềm tĩnh hơn. Ấy thế nhưng, trong khi các nạn nhân mất nhà, mất xe, thậm chí sống "không gia đình" thì các "chuyên gia" của họ đã kiếm được kha khá commission (phí môi giới), đã mua được nhà, xe và đang tiếp tục "thi triển" các thủ đoạn lừa đảo với những "con mồi" ngây thơ, cả tin.

Trong bối cảnh các quy định của pháp luật còn chưa chặt chẽ, cùng với nỗ lực của các cơ quan chức năng, tự mỗi người cần nâng cao cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo. Hãy là nhà đầu tư thông thái, tìm hiểu kỹ thông tin trước mỗi cơ hội đầu tư.

Theo Quyết định 27/2018/QĐ-TTg, kinh doanh tiền ảo không thuộc hệ thống ngành, nghề kinh tế của Việt Nam. Đồng thời, Điều 6 Luật Đầu tư năm 2020 cũng không liệt kê đầu tư tiền ảo là ngành, nghề kinh doanh bị cấm đầu tư. Ngoài ra, tại Chỉ thị 10/CT-TTg, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Công an… ngăn chặn, xử lý giao dịch liên quan đến tiền ảo trái luật. Chính bởi, pháp luật hiện hành không có quy định cụ thể về hình thức đầu tư tiền ảo này, nên các nhà đầu tư sẽ phải tự chịu rất nhiều rủi ro tiềm ẩn.