Diễn Đàn Đằng sau hàng ngàn điểm 0 môn Toán

Đó là sự thảng thốt, là cái giật mình của nhiều người ngay sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố thống kê điểm kỳ thi THPT quốc gia 2015. Không giật mình sao được, khi có đến gần 30 nghìn thí sinh bị điểm liệt (từ 1 điểm trở xuống) ở môn Toán, tỷ lệ cao nhất trong số tám môn thi. Trong đó, có đến hơn 5.000 bài thi điểm 0, có nghĩa là ngần ấy thí sinh không làm đúng dù chỉ một ý nhỏ nào trong đề thi Toán năm nay.

Nhìn vào "những con số thảm hại" này, có ý kiến biện luận rằng, điểm liệt nhiều là do công tác coi thi và chấm thi năm nay chặt. Lại có ý kiến, bị điểm liệt là do thí sinh học lệch. Điều này không hẳn đúng! Môn Toán là một trong ba môn bắt buộc phải thi để xét tốt nghiệp, hơn thế một lượng lớn thí sinh dự thi tại các cụm thi do các trường đại học chủ trì để lấy kết quả xét tuyển vào đại học, cao đẳng - vì thế không thể nói là học lệch.

Hàng ngàn điểm 0 môn Toán qua kỳ thi lần này đã chỉ rõ những bất cập trong dạy và học môn Toán ở các cấp học phổ thông. Nếu Bộ thực hiện phương pháp đối sánh, kiểm tra lại điểm môn Toán được ghi trong học bạ của các thí sinh này, chắc chắn sẽ không phải là ngần ấy điểm 0; căn bệnh thành tích sẽ ghi cho các em mức điểm trung bình, thậm chí trung bình khá để... lên lớp.

Không phải đến lúc này mà đã từ lâu, rất nhiều kiến nghị, trong đó có cả những ý kiến tâm huyết của các giáo viên đang trực tiếp giảng dạy, đã cảnh báo: Chương trình và sách giáo khoa Toán trong trường phổ thông quá cũ, nặng lý thuyết mà thiếu liên hệ, ứng dụng thực tế; phương pháp truyền thụ thì khô khan, trừu tượng, làm mất đi sự hấp dẫn người học. Học sinh luôn phải căng đầu hoa mắt với những tích phân, vi phân,... rồi chẳng để làm gì, chẳng hiểu nó giúp ích gì cho cuộc sống, cho nghề nghiệp tương lai. Chẳng biết những bức xúc này có đến được tai những người có trách nhiệm hay không, chỉ thấy nhiều vị vẫn lấy làm "hãnh diện" mỗi khi có học sinh đoạt huy chương vàng kỳ thi này, hay một nhóm các em khác lọt vào tóp-ten của bảng xếp loại nọ?!

Thiết nghĩ, không cần phải nhắc lại thì mỗi chúng ta đều hiểu vai trò của Toán học trong đời sống, trong khoa học. Theo một báo cáo mới đây về cơ hội việc làm của Hoa Kỳ, thì ngành Toán là số một. Ngoài Toán ra, Thống kê chiếm vị trí thứ ba, Kiểm toán thứ tư, Kỹ sư công nghệ phần mềm thứ bảy, và quản trị Hệ thống máy tính đứng thứ tám. Chúng ta thấy tất cả các ngành nghề này đều liên quan chặt choe với Toán.

Phải chăng vì ý thức được tầm quan trọng của Toán (nhất là sau khi có vị giáo sư trẻ được nhận giải Fields), song lại không mấy tin tưởng vào cách dạy trong nhà trường, nên vài năm gần đây, các bậc phụ huynh tự hò nhau đưa con đi học "phương pháp tính nhẩm siêu tốc". Các trung tâm trưng biển "đào tạo thần đồng" cũng vì thế nhan nhản mọc lên cốt để "làm kinh tế". Nhiều chuyên gia đã lên tiếng phản đối phương pháp học tính nhẩm này bởi nó không giúp cho học sinh phát triển tư duy toán học, năng lực sáng tạo mà chỉ biến các em trở thành những chiếc bàn tính thô sơ.

Không thể chậm trễ hơn, ngành giáo dục cần nhìn thẳng vào hàng ngàn bài thi điểm 0 kia để thấy khoảng trống về chất lượng dạy và học đang cần sớm lấp đầy.