Là du học sinh từng học ở Anh, dấu chân của Trang đã đặt đến nhiều cánh rừng, khu bảo tồn thiên nhiên từ châu Âu, châu Á, châu Phi trong các chuyến thực địa. 33 tuổi đời, 16 tuổi nghề với những bay bổng, thăng hoa, với những trải nghiệm quý báu không dễ mấy ai có được. Dấn thân và quyết liệt, công việc mà Trang Nguyễn và cộng sự đang theo đuổi tạo ra những giá trị không thể đo đếm.
Đám cưới xanh
2015, sau khi về nước, Trang Nguyễn sáng lập Trung tâm bảo vệ động vật hoang dã (WildAct) hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực môi trường, tập trung vào việc bảo tồn các loài động vật và hệ sinh thái bị đe dọa.
Bạn đời của Trang làm cùng nghề, chính vì thế luôn hiểu và chia sẻ cùng nhau khó khăn cũng như đặc thù công việc. Cặp đôi đã cùng nhau tổ chức một đám cưới khác lạ, độc đáo, không theo một khuôn mẫu nào, xuất phát từ điều kiện sống và thói quen của họ, trên nguyên tắc chung là giảm thiểu việc gây ảnh huởng xấu đến môi trường sống. Một điều khiến vợ chồng họ rất cảm động, là bố mẹ, gia đình hai bên hoàn toàn tôn trọng và ủng hộ lựa chọn của họ. Sau đám cưới, nhiều người thân, bạn bè là khách mời đã có ý học hỏi, mong muốn sẽ học theo cách tổ chức này. Trang rất vui và sẵn sàng chia sẻ tận tình từng khâu, từ lựa chọn váy cưới, hoa cưới, nhẫn...
Chú rể là người nước ngoài, để thuận lợi cho việc đi lại cũng như tiết kiệm thời gian, họ chọn cách tổ chức lễ dạm hỏi và làm đám cưới trong một ngày. Đó là cách họ lựa chọn phù hợp với điều kiện sống, giảm thiểu được thời gian đi lại của mọi người. Một đám cưới nhỏ gọn, xinh xắn mà vô cùng đặc biệt với tất cả bạn bè và người thân thiết với tiêu chí trang trọng ấm áp và thân thiện môi trường. 5 tráp lễ trong đám hỏi nhỏ gọn, xinh xắn không cầu kỳ rồng phượng. Ở độ tuổi hơn 30 hầu như bạn bè bê tráp đều trên tiêu chí vui là chính, không câu nệ đã có gia đình, cho nên các bạn của cô dâu, chú rể, có cả người nước ngoài rất hào hứng vui vẻ khi được là thành viên tham gia nghi thức truyền thống quan trọng của người Việt. Chính vì thế mà ai cũng cười tươi hạnh phúc. Một điều cô dâu chia sẻ, họ chủ trương không dùng hoa ngoại nhập, hoa công nghiệp mà chỉ chọn hoa theo mùa, không sử dụng quá nhiều hoa trang trí. Một bình hoa lay ơn trồng đúng mùa được mua từ ruộng, rồi các loài hoa dại như hoa bướm, hoa xuyến chi, súng bắn bong bóng với nước xà phòng sinh học thay cho các loại pháo. Địa điểm tổ chức đám cưới thay bằng resort tốn kém, là một trang trại rộng thoáng, những chú cún mặc sức chạy nhảy, thân thiện dạn dĩ với người. Nhẫn cưới của họ được làm từ kim loại tái chế được đặt thiết kế theo mẫu riêng với hoa văn truyền thống và tên hai người được viết bằng chữ cổ Ogham, được coi là ký hiệu ngôn ngữ Ailen sơ khai, quê hương chú rể. Trang chia sẻ niềm vui, rằng nhẫn cưới của mình không gây hại cho môi trường cũng như con người...
Dẫu là sự kiện có tính chất riêng tư, Trang Nguyễn không ngại chia sẻ với cộng đồng về đám cưới của mình, coi như đó cũng là một gợi ý, một cách lựa chọn cho cuộc sống, thêm một lần khẳng định, làm bảo tồn không chấp nhận sự nửa vời.
 |
Trang Nguyễn trong một chuyến thực địa ở rừng Việt Nam. |
Nguyên tắc sống giảm thiểu dấu chân carbon
Những người hoạt động về môi trường trong mọi sự lựa chọn luôn ưu tiên phương án giảm thiểu carbon footprint, (dấu chân carbon-thuật ngữ chuyên ngành chỉ lượng khí thải bao gồm cả carbon dioxide và methan do thải ra trong quá trình hoạt động). Tất cả những gì chúng ta đang có đều là tài nguyên, từ không khí, nước sạch, đất đai... đều do thiên nhiên trao cho, và nó không phải là vô tận. Nếu con người sử dụng tài nguyên không hợp lý, không có ý thức giữ gìn và bảo vệ thiên nhiên, thì chúng ta đang tự tàn phá chính cuộc sống của mình. Cuộc sống của Trang bận rộn và nhiều áp lực. Cô tự đề ra nguyên tắc mỗi ngày đều ghi lại những mẩu chuyện nhỏ có tính lan tỏa, truyền cảm hứng cho cộng đồng về một lối sống lành mạnh, trên nguyên tắc giảm thiểu dấu chân carbon. "100 điều nhỏ nhặt tớ làm cho Trái Đất" là cuốn sách mới nhất của cô, xuất bản năm 2020, kết quả của hành trình gom góp mỗi ngày đó. Cô mô tả về cuốn sách của mình như sau: "Tớ muốn bạn cùng với tớ trải nghiệm những gì tớ đã thấy, đã làm, đã mơ ước thông qua những hành động nho nhỏ mà tớ làm vì Trái đất trong vòng 100 ngày. Tớ hy vọng rằng, sau 100 ngày này, nếu bạn cũng đang có ước mơ cháy bỏng giống như tớ, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn, mạnh mẽ hơn, vì tớ có thể cố gắng vì ước mơ của mình, cớ sao bạn không thể?". Cuốn sách được nhiều giáo viên tiểu học lồng ghép vào chương trình học bổ ích, sống động. Trước đó, Trang từng xuất bản hai cuốn Trở về hoang dã, Chang hoang dã - Gấu đều là những trang viết đầy cảm hứng bổ ích, góp phần thay đổi, tạo sự chuyển biến về nhận thức cho cộng đồng về tài nguyên gắn với đời sống con người...
Ước mơ Việt Nam sớm có ngành bảo tồn
Để trở thành một nhà bảo tồn như hiện nay, Trang Nguyễn đã trải qua quãng thời gian đấu tranh quyết liệt để theo đuổi đam mê. Ngành bảo tồn vất vả, nhưng vô cùng quan trọng. Hiện Việt Nam chỉ có ngành sinh học, môi trường, lâm nghiệp, muốn theo ngành bảo tồn chỉ có cách đi du học, gia đình phải đủ năng lực tài chính cũng như người học buộc phải có ngoại ngữ. Do vậy ước mơ của Trang hiện tại là Việt Nam xây dựng được mã ngành học về bảo tồn, được thiết kế phù hợp với điều kiện Việt Nam, giảng dạy bằng tiếng Việt. Để sớm hiện thực hóa được điều đó, Trang đã kết nối được với một số trường đại học ở Việt Nam mở ra các khóa học về bảo tồn động vật hoang dã. Điều đáng mừng, học viên sau khi tham gia các khóa học của Trung tâm WildAct hầu hết đều dễ dàng kiếm được công việc phù hợp và yêu thích, 30-40% kiếm được công việc đúng ngành. Tại Đại học Quốc gia Hà Nội, WildAct đã tổ chức được 5 khóa học. Trang tự hào vì học viên của trung tâm đánh giá khóa học mang lại hiệu quả thật sự, thậm chí nhiều học viên đã trở thành nhân lực chính, cộng tác viên của trung tâm.
Bên cạnh đó, trung tâm vẫn thường xuyên xây dựng các chương trình, hoạt động sôi động và hiệu quả. Thống kê sơ bộ, đã có khoảng 32 nghìn học sinh Việt Nam cấp tiểu học và THCS sống gần các khu bảo tồn được hưởng lợi từ chương trình giáo dục cũng như các hoạt động của WildAct.
Những nỗ lực đóng góp không ngừng nghỉ của Trang Nguyễn đã được công nhận và vinh danh. Mới đây, cô trở thành ứng cử viên cuối cùng hạng mục Khoa học bền vững của Study UK Alumni Awards, giải thưởng toàn cầu dành cho các cựu du học sinh Anh có thành tích nổi bật trong sự nghiệp, có nhiều đóng góp cho sự phát triển cộng đồng. Trang Nguyễn là Gương mặt trẻ Thủ đô tiêu biểu 2022 và cũng là đại diện duy nhất của Việt Nam tham gia chương trình Nhà lãnh đạo APEC. Quỹ Obama Foundation vừa chính thức công bố nhà bảo tồn Nguyễn Thị Thu Trang là gương mặt trẻ duy nhất của Việt Nam được tham gia vào Chương trình Nhà lãnh đạo Khu vực châu Á-Thái Bình Dương năm 2023.
