Nếu đã chỉ huy được một đám nhóc…
I-oóc-ghen Vic Knut-xtớp sinh ngày 21-11-1968 tại Phrê-đê-ri-xi-a (Đan Mạch) trong một gia đình khá nền nếp. Hồi nhỏ chỉ muốn chơi những trò động: đạp xe hoặc chạy tàu, nhưng cậu lại phải nhận món tĩnh: đồ chơi Lego, học xong bậc phổ thông phải thử thách gần hai năm theo nghiệp mẹ, nuôi dạy trẻ trong trường… mẫu giáo. Về sau, ở cương vị Tổng Giám đốc Lego, ông có nói vui với phóng viên tờ Financial Times: “Cha tôi bảo đó là nơi dạy đủ mọi thứ cần biết về khả năng lãnh đạo. Nếu đã chỉ huy được một đám nhóc thì có thể làm sếp ở bất cứ đâu”.
Đủ bằng sắc: cử nhân kinh tế của Đại học Ơ-hut (Đan Mạch), thạc sĩ Học viện Krên-phin (Anh) và tiến sĩ Học viện Ma-xa-chu-xet (Mỹ), làm chuyên gia chiến lược cho hãng tư vấn quốc tế McKinsey khoảng ba năm, Knut-xtớp gia nhập Lego từ tháng 9-2001, hai năm hai tháng sau liền được bổ nhiệm Phó Chủ tịch chuyên trách nội vụ.
Lego là hãng tư nhân chuyên sản xuất đồ chơi lắp ghép sáng tạo cho trẻ em, thuộc sở hữu của dòng họ Cri-xti-an-xen. Lego khởi nghiệp từ một thợ mộc khéo tay, năm 1932 đã cho ra đời những đồ chơi bằng gỗ đầu tiên, đến năm 1934 mới thành thương hiệu chính thức. Đó là một cách rút gọn cụm từ “leg godt”, trong tiếng Đan Mạch có nghĩa “chơi tốt”. Từ năm 1947, nhà Cri-xti-an-xen bắt đầu cho ra lò những sản phẩm nhựa và hai năm sau đã thực hiện được ý tưởng vĩ đại: khai sinh những sản phẩm lắp ghép hình. Lego phát đạt trong nhiều thập niên và đã 83 năm, chỉ người nội tộc mới được nắm quyền điều hành.
Ứng với câu “không ai giàu ba họ”, từ năm 1991, trò chơi điện tử xuất hiện và lấn dần đồ chơi truyền thống, Lego mất thế, 11 năm chịu thua lỗ, năm 2003, doanh số sụt giảm tới 29%, hầu như 35% cổ phần của hãng lẳng lặng… bốc hơi. Tới năm 2004, mỗi ngày Lego chịu lỗ 1 triệu (USD) và kề bờ vực phá sản.
Tái thiết
Ở Lego trong thời kỳ ảm đạm, Knut-xtớp chứng tỏ bản lĩnh và năng lực của mình, nên được gia đình Cri-xti-an-xen mời làm tổng giám đốc. Nhận trọng trách đưa doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng, đầu tiên, ông xác định rõ ràng: muốn nhanh chóng thoát lỗ, phải kiếm ra tiền tươi! Ông bán bớt tài sản, đồng thời giảm bớt việc làm, chỉ chọn dòng sản phẩm chủ đạo. Ông đích thân bảo vệ ý tưởng của vị giám đốc ma-ket-ting, đưa mẫu thiết kế xe cứu hỏa mới quay về cốt lõi của Lego, phục hồi đồ chơi Duplo dành cho trẻ mới biết đi - dòng sản phẩm từng bị người tiền nhiệm bác bỏ.
Ông tìm cách tập hợp hiền tài, những người từng bị Lego lãng quên khi quay lưng lại với các mẫu thiết kế cổ điển để nhảy vào thứ đồ chơi góc cạnh, dễ lắp ráp hơn, nhưng không gây được hứng thú cho cả nhà thiết kế lẫn khách hàng ruột… Mang lại nguồn lực phù hợp, Knut-xtớp khơi dậy được nhuệ khí, năng lực từ các cộng sự và nhân viên, nhờ thế, các ý tưởng mới của ông đều được thực hiện nhanh nhất. Năm 2006, ông tổ chức lần đầu tiên cuộc tuyển dụng nhà thiết kế, chọn từ những tín đồ trung thành của Lego để tái thiết kế sản phẩm cho hãng. Hiệu quả đến rõ rệt: ra lò hàng loạt sản phẩm Chiến tranh giữa các vì sao, Lịch sử đồ chơi trẻ em, Chúa tể những chiếc nhẫn, Ha-ry Pot-tơ… vừa có tính mới lạ, vừa không xa rời hình ảnh thân thuộc của Lego. Sau đợt tái thiết, thấy “ăn theo” phải trả phí bản quyền, ông chuyển hướng, cho ra đời dòng sản phẩm mới như Ninjago hay Những người bạn thân dành cho bé gái, lấy lại thiện cảm trên thị trường đồ chơi.
Quan trọng hơn cả: ông chỉ đạo Lego phải thật sự lấy khách hàng làm trọng tâm. Rút kinh nghiệm của thời không bắt kịp những thay đổi trong cuộc sống và ngày càng trượt xa khách hàng, ông cho tìm hiểu ý thích của trẻ em để nghiền ngẫm và tạo ra những gì chúng mong muốn. Thì ra với chúng, đồ chơi giàu ý nghĩa nhất phải chứa đựng những cấp độ khó, những kỹ năng khác nhau, chứ chẳng phải trò vui chốc lát.
Không tự mãn
Trước mối đe dọa từ các trò chơi kỹ thuật số trên điện thoại thông minh và iPad, các doanh nghiệp khác trong ngành đồ chơi toàn cầu (có tổng trị giá 84 tỷ USD) không ít lao đao, nhưng Lego tiếp cận được giới trung lưu ở Âu Mỹ, mở sang cả Nam Phi, Ấn Độ, Trung Quốc… và lập nên vị thế vững chắc. Trong giai đoạn 2007-2014, doanh thu của Lego tăng gấp ba lần, lợi nhuận tăng gấp bảy lần, đến nửa đầu năm 2015 đã vững vàng ở vị trí số 1 trên thị trường thế giới: sức bán tăng mạnh tới 23%, đạt 2,14 tỷ; lợi nhuận tăng tới 27%, đạt 700 triệu. Ở các châu lục và khu vực, những dòng sản phẩm LEGO City, LEGO Creator cũng như LEGO®, MOVIE™ được mua tới tấp. Riêng ở Gia Hưng, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, nhân lực xưởng sản xuất Lego đến cuối 2015 đã tăng 26%, thêm 600 người. Tính ra, từ 2010, tổng số nhân viên Lego trên toàn thế giới đã tăng gấp rưỡi, tức hơn 15.000 chỗ làm việc. Dẫu vậy, Knut-xtớp vẫn phải thận trọng: ông khuyến cáo các nhân viên chớ để tính tự mãn len lỏi vào suy nghĩ của mình.
I-oóc-ghen Vic Knut-xtớp còn tiếp tục tìm kiếm nguồn thu mới: phần tiếp theo của bộ phim rất thành công The Lego Movie dự kiến ra mắt vào năm 2017; tòa nhà khổng lồ giống hệt một mô hình Lego được thiết kế bởi kiến trúc sư nổi tiếng By-ơ-kê In-ghen sẽ khánh thành vào năm tới tại Bin-lun, quê hương của hãng; ngoài ra còn những thành phố Lego - dạng trung tâm giải trí đủ thỏa mãn niềm đam mê của các tín đồ trò chơi Lego - còn Công viên Điện phong khai trương hồi tháng 10-2015 tại vùng Biển Bắc vừa cung cấp điện năng cho khu giải trí, cả 320.000 hộ dân nước Đức… Những sản phẩm chất lượng, hấp dẫn trẻ con và người lớn đã vượt qua giới tuyến đặc thù về văn hóa và sắc tộc, nên cứ mỗi giây lại có bảy bộ đồ chơi Lego được bán ra.
