Nguyễn Văn Học là nhà văn đã đi một chặng đường khá dài, khi anh cho ra mắt liên tiếp một số tiểu thuyết, tản văn về môi trường sinh thái. Anh vừa ra mắt tập truyện ngắn “Gieo mây” (NXB Văn học) gồm 15 truyện ngắn, phần lớn là những tác phẩm viết trực diện về đề tài môi trường sinh thái.
Với câu văn linh hoạt, giàu sức gợi, giàu chất đời sống thực tại, các truyện ngắn chứa đựng những giá trị nhân văn. Truyện ngắn “Hoa giấy thơm”, là tác phẩm giúp Nguyễn Văn Học đạt giải nhì trong cuộc thi truyện ngắn năm 2022 của tạp chí Văn nghệ Tuyên Quang. Truyện xoay quanh hai người đàn ông là chủ gia đình sinh ra ở cùng một thôn, có xuất phát điểm khác nhau. Hai người gặp nhau, để “đổi phận” là cách đưa câu chuyện vào cao trào, tăng kịch tính, có sự sáng tạo khá khéo léo, mới lạ của tác giả. Đó cũng là cách đẩy các nhân vật ra khỏi môi trường quen thuộc của mình, cho họ sự trải nghiệm để hiểu hơn về cuộc sống này. Và cả hai gia đình đã chẳng thể chịu được cho đến hết thời gian thỏa thuận. Nhưng mỗi người đều nhận thấy, vùng sinh thái trong gia đình, trong tâm hồn quan trọng biết nhường nào. Truyện ngắn “Hiệp sĩ của bầy cò” đi sâu vào khai thác tâm lý của một người “ngược nắng, ngược gió” để bảo vệ vườn cò. Ở đây, nhân vật chính là một anh giáo làng và cô học sinh đóng vai trò là một người mẹ, dám dấn thân, đối mặt với các “cò tặc”, vượt lên khó khăn thường nhật để quyết tâm bảo vệ, gìn giữ những cánh cò, là di sản thiên nhiên ban tặng cho con người.
Trong cốt cách của người xưa, người chơi lan phải hiểu tính của lan, am tường lịch sử, địa lý, cách thưởng trà… bởi thú chơi này liên đới với thú chơi khác. Mấy năm qua, cơn bão chơi lan đột biến đã “hoành hành” rất nhiều vùng quê, làm tan nát nhiều giấc mơ, khiến không ít người có thể trở thành tỷ phú, nhưng cũng làm chẳng ít người trắng tay. Ở truyện ngắn “Duyên xuân”, tác giả khéo léo, tỉ mỉ nói về cách chăm hoa, chơi cây của ông Hữu, một nhà nho ở làng quê. Chính ông là người gìn giữ những nét đẹp, những vốn cổ của làng, không gian của ông còn là địa chỉ để bè bạn giao lưu, người yêu lan nơi khác đến đàm đạo, chia sẻ cách chơi, bàn về nét ăn nết ở trong đời sống hôm nay.
“Gieo mây” là truyện ngắn đặt làm tên chung cho cả tập có ngôn ngữ giản dị, tập trung khai thác ước mơ của những người giản dị trong một bầu trời giản dị. Bầu trời ấy đầy mây, với nắng vàng, niềm hy vọng, đưa bạn đọc khám phá một cách làm giàu rất ý nghĩa. Đó là cách làm giàu bằng trồng rau an toàn, là cách đi chậm nhưng chắc, giúp nâng cao hơn chất lượng cuộc sống. Xét đến cùng, cuộc sống đâu phải lúc nào cũng cần nhiều tiền, có của ăn thừa mứa, mà quan trọng hơn, là được hạnh phúc với những bữa ăn giản dị, an toàn, với lối sống an bình bên những con người nhân nghĩa, biết hy sinh cho người khác.
