Nhiều rủi ro khi tổ chức Monsoon
- Trong giới, không ai lạ gì việc lần nào tổ chức Monsoon, công ty của anh cũng đều bù chi phí. Có bận, bù tới xấp xỉ ba tỷ đồng, thấp nhất cũng 500-600 triệu đồng. Vì sao anh vẫn quyết định làm Monsoon 2023?
- Vì Monsoon là sự nghiệp của tôi...
- Nếu tôi nhớ không lầm thì đã có lần, anh tuyên bố dừng tổ chức Monsoon tại Hoàng thành Thăng Long. Nhưng sau đó, sự kiện vẫn diễn ra?
- Tại Monsoon 2017, chúng tôi nhận được thông báo từ chính quyền là sẽ không tiếp tục cho diễn ra Monsoon ở Hoàng thành Thăng Long nữa. Qua bốn mùa Monsoon kể từ năm 2014, mùa nào cũng phải bù tiền túi, gặp rất nhiều vất vả, lại không được ủng hộ từ cơ quan chức năng nên tôi cũng thấy tội nghiệp cho chính mình.
Phải nói thêm là, ngay từ khi chuẩn bị mùa Monsoon đầu tiên, chúng tôi đã nhận được sự ủng hộ từ thành phố Hà Nội. Nhưng bên cạnh đó, vẫn có nhiều ý kiến băn khoăn về mô hình của Monsoon, về sự phù hợp trình diễn những dòng nhạc mới, rock, rap, world music tại một di tích cổ kính... Đã có lúc, ý kiến nhiều đến độ khiến những người có quyền ra quyết định cũng băn khoăn, dao động, đem tới cho tôi cảm giác khó vượt qua.
Hôm tuyên bố chia tay, nhiều người trong ê-kíp tổ chức Monsoon, nhất là người trẻ, bị xuống tinh thần, có không ít bạn đã rớm nước mắt. Tôi buồn nhiều.
Đóng góp bao trùm của Monsoon là mang đến cho ít nhất là những người tham gia sự kiện này nguồn năng lượng tích cực, dù họ là nhân viên phía tổ chức hay nghệ sĩ, khán giả; hàng chục nghìn con người tại mỗi mùa Monsoon. Không khí Monsoon rất vui: giữa một không gian chỉ có âm nhạc và những con người như đều đang trẻ lại, đang trở thành người khác, vui nhộn, hát và nhảy tưng bừng, cảm giác như gặp ai cũng thành quen, có thể khoác vai, ôm nhau, kết nối... Và nhiều năm tháng sau, những khoảnh khắc ấy còn được nhắc lại, làm tâm hồn họ vui. Đó là những giá trị tinh thần không thể đo đếm.
- Việc thành phố Hà Nội chủ trương cho phép Monsoon tiếp tục diễn ra tại Hoàng thành Thăng Long, từ năm 2018 đến nay, và trong 5 năm tiếp theo nữa, thể hiện nhìn nhận tích cực từ phía cơ quan chức năng về đóng góp của Monsoon cho đời sống văn hóa thành phố. Là người trong cuộc, anh có suy nghĩ gì về chủ trương này?
- Đúng là đã có những thay đổi rất tích cực từ phía chính quyền và các sở, ban, ngành liên quan, góp phần động viên chúng tôi tiếp tục với Monsoon. Tuy vậy, để thực hiện từng mùa Monsoon, chúng tôi vẫn phải trải qua rất nhiều thủ tục, chứa đựng không ít rủi ro.
Theo chủ trương, Monsoon được phép diễn ra tại Hoàng thành Thăng Long vào ngày, tháng cố định trong 5 năm liên tục. Nhưng nếu chính quyền cần trưng dụng địa điểm vì một lý do quan trọng khác, Monsoon sẽ phải dời đi, tức là sẽ kéo theo hàng loạt thay đổi về quy trình tổ chức một lễ hội âm nhạc quốc tế vốn đã vô cùng phức tạp.
Một thí dụ nữa, nếu chúng tôi muốn chuyển tiền đặt cọc biểu diễn cho nghệ sĩ nước ngoài qua ngân hàng, chúng tôi phải có văn bản cấp phép biểu diễn cho nghệ sĩ đó. Nhưng giấy phép này bao giờ cũng chỉ có vài ngày trước khi diễn ra Monsoon, mà trong nền công nghiệp âm nhạc, mọi công việc đều được chuẩn bị trước từ một đến hai năm.
Thêm một "rừng" thủ tục khác, cùng nhiều lời hứa hỗ trợ không được thực hiện. Tất cả các sự kiện lễ hội âm nhạc ở Việt Nam đều không thể cân bằng thu-chi từ tiền bán vé, tức là không thể diễn ra nếu không có nhãn hàng tài trợ hoặc không phải là sự kiện mang tính chất tiếp thị, quảng bá cho một sản phẩm kinh doanh nào đó. Việc bán vé là cách để đo đếm nhu cầu thật sự của khán giả, góp phần thay đổi thói quen tiêu dùng sản phẩm âm nhạc của họ, phải mua thay vì chỉ thưởng thức nghệ thuật miễn phí; từ đó mới từng bước xây dựng nền tảng cho công nghiệp biểu diễn. Trong hoàn cảnh hiện nay ở Việt Nam, đừng nhìn vào việc bán vé của các sự kiện như Monsoon để coi nó có tính thương mại, chính quyền tuy xếp đó là sự kiện văn hóa của địa phương nhưng không dành ngân sách đầu tư hay hỗ trợ nữa, ngoại trừ chủ trương đồng thuận.
 |
| Monsoon 2023 tiếp tục là điểm đến của hàng chục nghìn khán giả yêu âm nhạc. Ảnh: Thanhviet Production |
Ðổi thời gian lấy niềm vui từ Monsoon
- Anh nói Monsoon là sự nghiệp của anh. Anh có thể giải thích cụ thể hơn?
- Monsoon tạo ra một quy trình sản xuất, chuẩn bị kỹ thuật và việc xây dựng dự án biểu diễn với các tiêu chí, điều kiện thực hiện theo tiêu chuẩn chung của thế giới. Ban đầu, mọi người cứ bảo, "chắc là lại mỗi người lên hát một bài". Nhưng sau hai mùa Monsoon đầu tiên, các ca sĩ và nhóm nhạc đã biết cách chuẩn bị đầy đủ hơn về nhiều khía cạnh, từ sắp đặt sân khấu, sơ đồ kỹ thuật đến việc dàn dựng một tổng thể các tiết mục để thể hiện rõ được cá tính nghệ thuật, làm nổi bật nhất sắc mầu âm nhạc của mình. Và bạn biết đấy, ê-kíp sản xuất trong nước phục vụ cho tour diễn của nhóm nhạc Blackpink tại Hà Nội chính là ê-kíp đối tác lâu năm của chúng tôi, nhân sự của họ được đào tạo và truyền cảm hứng qua các mùa Monsoon.
Theo thời gian, công chúng của Monsoon đang thay đổi. Họ đến Monsoon không phải vì có âm nhạc quen thuộc với họ, vì có ngôi sao này, ban nhạc kia, mà vì âm nhạc ở Monsoon hay, mới, vậy thôi! Monsoon 2023 có ban nhạc mới tinh mà tôi - giám đốc nghệ thuật đề xuất, không cần qua vòng sơ loại. Đến gần ngày diễn, tôi cứ lo là khán giả sẽ bỏ về nhưng thực tế, họ không chỉ ở lại hết mà còn rất thích thú. Một cô ca sĩ trẻ người Đan Mạch mà có lẽ, chẳng khán giả nào quen tên nhưng đã trở thành ngôi sao sáng nhất trong đêm Gala tại Hoàng thành Thăng Long.
Monsoon đem tới cho tôi nhiều niềm vui. Làm Monsoon, có khoảng thời gian vài tháng, ngày nào cũng họp từ sáng đến tối, quát nạt đủ thứ nhưng anh em, chú cháu vẫn có một niềm vui thật khó tả bên nhau. Niềm vui ấy đến từ tình cảm và chung khát vọng làm được một điều gì đó cùng nhau, điều này quý hơn chuyện kinh tế và đó là một may mắn cho tôi.
Monsoon không phải là một dự án thương mại đơn thuần. Chưa có kỳ tổ chức nào mà Monsoon nuôi lại được chính Monsoon, nhân viên của công ty, kể cả tôi, không nhận được một đồng thù lao nào từ làm việc cho Monsoon. Mọi nguồn thu chỉ để chi trả tới đối tác tổ chức sản xuất, nghệ sĩ, cộng tác viên và những dịch vụ bắt buộc.
- 10 năm qua, Monsoon đã lấy đi của anh - một người sáng tác, rất nhiều thời gian. Nhưng tại Monsoon 2023, anh đã giới thiệu dự án âm nhạc hợp tác với một số cá nhân khác. Nhưng còn về những tác phẩm độc lập của anh, được khởi nguồn từ cảm hứng sáng tạo hoàn toàn mang tính cá nhân của anh?
- Phần âm nhạc của tôi trong dự án này hoàn toàn độc lập mà vẫn có thể kết hợp một cách linh hoạt với phần sáng tác, biểu diễn khác.
Sáng tác vẫn là việc ưu tiên nhất của tôi. Giấc mơ của tôi là tham gia các festival âm nhạc đương đại quốc tế giàu tính thể nghiệm. Như thế, tác phẩm phải có sự độc đáo, tức là tôi phải dành cho nó nhiều thời gian nhất có thể.
Năm nay, tôi và con trai dự tính có một chương trình âm nhạc điện tử kết hợp piano cổ điển. Các bạn trong giới còn đang "khích" tôi và một đồng nghiệp tổ chức đêm nhạc giới thiệu sáng tác mới của hai người, mang âm hưởng từ miền Tây Bắc Tổ quốc.
Đúng như bạn nói, Monsoon lấy đi của tôi nhiều thời gian quá nhưng tôi chưa thể yên tâm giao lại Monsoon cho ê-kíp. Đi tìm một tổng quản lý dự án Monsoon - dự án không có thu nhập nhưng người làm việc phải vừa chuyên nghiệp, khoa học, linh hoạt xử lý mọi tình huống, lại có đạo đức, mẫn cán, trung thành, chính trực, có tình yêu và cảm nhận được niềm vui từ Monsoon… thật khó.
Câu chuyện với bạn khiến tôi cân nhắc về các khả năng tổ chức Monsoon 2024, đi tiếp hay dừng lại...
- Hy vọng điều tốt đẹp cho những sự kiện âm nhạc như Monsoon. Chân thành cảm ơn anh!
