Tản mạn trên một chuyến Tuk Tuk

Tuk Tuk ở Thái Lan như xe lam ở Việt Nam mình hồi trước. Song, nói về độ "chịu chơi" thì, theo ngôn ngữ của giới trẻ bây giờ, "nếu tài xế Tuk Tuk ở Bangkok thứ hai, sẽ không có ai là chủ nhật!".
0:00 / 0:00
0:00
Ảnh: PAOLO CANDELO
Ảnh: PAOLO CANDELO

Y thế mới có chuyện tập đoàn VISA Inc. lấy luôn bối cảnh đường phố Bangkok với chiếc Tuk Tuk luồn lách qua các ngõ nhỏ đặc trưng làm câu chuyện cho quảng cáo thẻ VISA của mình, với hai ngôi sao là tài tử phim về điệp viên 007 Pierce Brosnan và nữ minh tinh Chương Tử Di (bạn cứ lên YouTube, gõ hai từ khóa "Visa + Tuk Tuk" là thấy).

Có đợt, sáu anh em chúng tôi cùng nhau lên một chiếc Tuk Tuk (trong khi số lượng tối đa của thùng xe chỉ chứa được tầm bốn người), vậy mà lái xe cũng chịu chở. Tôi nhớ mình đã hỏi chàng thanh niên ấy: "Bọn tôi sáu người lận, có vấn đề gì không?" trước khi rón rén bước lên xe, thì "tay xế" cười hề hề "no problem" rồi vít ga chạy thẳng. Chiếc xe vọt lên rất ngọt, cái thùng xe lún xuống như muốn chạm đất. Ban đầu cũng bình thường, nhưng sau khi một chiếc khác kè ngang, rủng rẻng vài câu tiếng Thái thì cả hai phóng như hóa dại. Cơ mà lúc đó đâu có nghĩ gì, chỉ thấy vui và phấn khích. Đến chừng dừng đèn đỏ, hai bên lại xủng xoẻng cười nói với nhau gì đó. Nghe xong, một người bạn đi cùng biết lõm bõm tiếng Thái mặt bỗng tái dại: "Ông ấy nói với bạn là qua giờ tao chưa ngủ miếng nào, buồn ngủ quá!".

Đi Tuk Tuk ở Thái nhớ có địa chỉ điểm đến càng chính xác càng tốt. Tốt hơn nữa là có giấy trắng mực đen cho lái xe xem. Và nhớ trả giá. Tầm một hoặc hai phần ba giá thông báo là được.

Ngược dòng lịch sử, xe Tuk Tuk được du nhập vào Thái Lan từ những năm 30 của thế kỷ trước, nhưng chỉ nở rộ từ những năm 60 trở đi. Đầu tiên, người Thái Lan gọi nó là "sam lor", theo đúng nghĩa đen là "xe ba bánh". Dần dà, có ai đó đã gọi loại xe khi di chuyển phát ra âm thanh "tuk tuk" vui tai này là Tuk Tuk. Lâu dần, cái tên "Tuk Tuk" thành tên gọi chính thức cũng như trở thành một trong những biểu tượng được biết đến nhiều nhất ở Thái Lan.

Ngày nay, cách gọi "Tuk Tuk" đã vượt khỏi biên giới Thái Lan, để phổ cập thành tên gọi chung cho các loại xe thô sơ ba bánh ở nhiều quốc gia, từ Lào, Campuchia, Philippines… đến Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan…. Đó có thể là một chiếc xe tải nhỏ được độ lại thùng xe, hay một chiếc xe máy gắn thêm rơ-moóc chở khách, thậm chí đến cả một chiếc xe lôi… thảy đều được gọi chung là Tuk Tuk. Nhưng, một chiếc Tuk Tuk truyền thống "đúng điệu" vẫn phải là xe của hãng Lambretta.

TUK Tuk ở Thủ đô Bangkok thường mang nhiều mầu sắc sặc sỡ, lái xe lại chịu khó trang trí thêm đèn led xanh đỏ tím vàng, khiến chiếc xe trở nên nổi bật giữa dòng người hối hả. Chung quanh là hầm bà làng đủ thứ đề-can quảng cáo cho các tour, cho những địa danh nổi tiếng, có cả địa chỉ quán massage… thậm chí cả… tranh ảnh thần linh.

Nhiên liệu chính của xe là khí hóa lỏng. Tôi phát hiện ra điều này nhờ một lần cắc cớ mò xem cái bồn nằm dưới ghế mình ngồi là gì. Rồi anh lái giải thích, nhờ thế xe chạy êm (tiếng tuk tuk trong và nhẹ) cũng như thải ra ít khí độc hơn. Nghe thế tôi hỏi: "Để bảo vệ môi trường à?". Ảnh đáp gọn lỏn bằng tiếng Anh rất "Thái": "Con mình (sống trong môi trường này) chứ ai?!"