Thổi hồn cho du lịch cộng đồng bằng nghề dệt thổ cẩm

Làng Kép (xã Ia Ly, tỉnh Gia Lai) những năm gần đây vươn mình trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống. Nơi đây, nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Jrai không chỉ được hồi sinh mà còn thổi vào đó hơi thở mới, trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Từ nghề truyền thống, dệt thổ cẩm của đồng bào Jrai đang trở thành sản phẩm du lịch độc đáo
Từ nghề truyền thống, dệt thổ cẩm của đồng bào Jrai đang trở thành sản phẩm du lịch độc đáo

Thổ cẩm kể chuyện giữa đại ngàn Tây Nguyên

Về làng Kép, du khách dễ dàng bị cuốn hút bởi hình ảnh những khung cửi dựng san sát bên hiên nhà sàn, nơi các nghệ nhân Jrai miệt mài đưa thoi, dệt nên những hoa văn đặc trưng mang hồn cốt của núi rừng.

Mỗi tấm vải là một câu chuyện, một lát cắt văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, được truyền từ đời này sang đời khác.

Chị Rơ Châm Suynh, thành viên Tổ hợp tác dệt thổ cẩm làng Kép chia sẻ: “Nghề dệt từ mẹ bày cho, từ nghề mình có thể làm ra túi, quần, áo. Ngoài ra, bây giờ nghề dệt còn phục vụ du lịch, khách đến xem nữa. Nhờ vậy mà giữ được nghề truyền thống và có thêm thu nhập để cải thiện cuộc sống”.

ndo_br_a5.jpg
Họa tiết trên vải mô phỏng thiên nhiên và đời sống sinh hoạt thường nhật của cộng đồng.

Thổ cẩm Jrai sử dụng ba gam màu chủ đạo: đen, đỏ và trắng. Những họa tiết trên vải mô phỏng thiên nhiên và đời sống sinh hoạt thường nhật của cộng đồng: hình chim, hoa, người, vật dụng sinh hoạt... mang tính biểu tượng cao.

Theo chị Rơ Châm Háo, một nghệ nhân trong làng: “Làm dệt là để không quên phong tục từ thời xưa, làm khố, túi, khăn. Khi du khách đến, họ thích các loại túi nhỏ, túi lớn, khăn. Mình làm để họ mua, để nghề còn sống”.

Mỗi sản phẩm thổ cẩm không chỉ là món quà lưu niệm mà còn là cầu nối giữa du khách và văn hóa bản địa, là biểu tượng cho sự gắn kết giữa bảo tồn và phát triển.

Không chỉ dừng lại ở việc gìn giữ nghề truyền thống, chị H Uyên Niê (38 tuổi), người khởi xướng Tổ hợp tác dệt thổ cẩm làng Kép đã mạnh dạn đưa ra hướng đi mới: gắn nghề dệt với phát triển du lịch cộng đồng.

Chị chia sẻ: “Khi các nghệ nhân dệt ra sản phẩm, giá trị cao, nhưng nhu cầu tiêu thụ của khách chưa nhiều. Vì thế, chúng tôi thay đổi cách làm là phát triển các sản phẩm thành quà lưu niệm. Thí dụ, một tấm vải có thể may thành túi, ví hoặc các mặt hàng nhỏ, từ đó đáp ứng nhu cầu của khách khi trải nghiệm nghề dệt”.

ndo_br_a1-1177.jpg
Tham gia mô hình du lịch cộng đồng, nghệ nhân sẽ được hưởng thành quả, có thêm thù lao.

Sự sáng tạo của chị H Uyên Niê không chỉ dừng ở sản phẩm. Năm 2019, chị đã vận động thành lập Tổ liên kết dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng tại làng Kép, bắt đầu với 15 thành viên. Chỉ sau 5 năm, số lượng thành viên đã tăng gấp đôi. Mô hình hoạt động theo hình thức luân phiên, giúp mọi nghệ nhân có cơ hội tham gia hướng dẫn du khách và bán sản phẩm của mình.

“Chúng tôi ưu tiên các nghệ nhân là phụ nữ nghèo. Khi họ trực tiếp tham gia mô hình du lịch cộng đồng thì sẽ được hưởng thành quả, có thêm thù lao. Từ đó, họ sẽ có thêm động lực giữ nghề, giữ văn hóa,” chị H Uyên Niê chia sẻ.

Mô hình này không chỉ tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần lan tỏa tinh thần tự chủ, tự lực trong cộng đồng, đặc biệt là đối với phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Cần được tiếp sức để lan tỏa

Làng Kép hiện đang đón từ 4.000-5.000 lượt khách mỗi năm. Dù con số này chưa lớn, nhưng là tín hiệu tích cực trong bối cảnh các mô hình du lịch cộng đồng tại Tây Nguyên còn khá khiêm tốn.

Góp phần làm nên thành công đó không thể không nhắc đến những nghệ nhân như bà Rơ Châm Monh, năm nay đã ngoài 70 tuổi, vẫn cần mẫn bên khung cửi mỗi ngày. Dù tuổi cao, bà vẫn giữ được đôi bàn tay khéo léo, dệt nên những hoa văn tinh xảo, thể hiện tinh thần gìn giữ bản sắc không mệt mỏi.

Bà tâm sự: “Mong lớp trẻ giữ nghề dệt của cha ông. Dù biết là khó, nhưng hãy cố gắng. Khi dệt, mình vừa bảo tồn được nét đẹp văn hóa, vừa có thêm thu nhập khi khách mua vải”.

ndo_bl_a3-109.jpg
Du khách đến trải nghiệm du lịch cộng đồng và nghề dệt vải thổ cẩm tại làng Kép.

Chính quyền địa phương cũng nhìn nhận rõ vai trò và tiềm năng của mô hình này. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ia Ly Nguyễn Tiến Dũng đánh giá: “Mô hình du lịch cộng đồng gắn với nghề dệt thổ cẩm tại làng Kép đang trở thành điểm nhấn của địa phương. Chị H Uyên Niê là người năng nổ, sáng tạo, luôn tìm cách tạo việc làm cho phụ nữ nghèo. Chúng tôi đang tính đến việc tuyển dụng chị vào biên chế để bảo đảm công tác tham mưu phát triển văn hóa-du lịch cộng đồng cho xã”.

Hiện nay, chị H Uyên Niê đang tích cực kết nối với các công ty lữ hành để đưa khách tới làng Kép, đồng thời tìm kiếm nguồn lực mở rộng không gian sinh hoạt chung, nơi dạy nghề, trưng bày sản phẩm và đón khách. Với chị, mỗi tấm vải thổ cẩm là một “thông điệp văn hóa” cần được truyền đi bằng cả trí tuệ và trái tim.

Việc làng Kép hồi sinh nghề dệt gắn với du lịch cộng đồng là minh chứng sinh động cho chủ trương của Đảng và Nhà nước trong phát triển kinh tế-xã hội gắn với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đã nhấn mạnh: “Phát triển du lịch phải gắn với bảo vệ môi trường, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”.

ndo_br_a4.jpg
Các nghệ nhân truyền lửa đam mê nghề dệt thổ cẩm cho thế hệ mai sau.

Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tạo điều kiện để các địa phương như Ia Ly phát huy tiềm năng bản địa.

Làng Kép hôm nay không còn là một ngôi làng Tây Nguyên trầm lặng. Tiếng khung cửi rộn ràng, những tấm vải thổ cẩm rực rỡ sắc màu, những bàn tay khéo léo và tấm lòng đầy tâm huyết của người dân, đặc biệt là chị H’Uyên Niê, đang viết nên một hành trình mới: hành trình của bảo tồn, phát triển và lan tỏa văn hóa Jrai.

Câu chuyện của làng Kép là minh chứng cho một hướng đi đúng: kết hợp giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch cộng đồng, không chỉ góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, mà còn làm sáng lên những giá trị truyền thống giữa nhịp sống hiện đại hôm nay.

Có thể bạn quan tâm

Đơn vị thi công tập trung máy móc nhân lực thi công đường động lực đoạn nối với quốc lộ 12 qua địa bàn bản Che Phai, phường Điện Biên Phủ.

Các dự án trọng điểm ở Điện Biên tăng tốc về đích

Chỉ còn hơn một tháng đến hạn cuối phải hoàn thành toàn bộ dự án trọng điểm tại tỉnh Điện Biên, những ngày này, cả hệ thống chính trị ở 4 phường, xã đang quyết liệt vào cuộc "gỡ" vướng mặt bằng; các đơn vị thi công thì huy động tổng lực nhân công, máy móc tăng tốc về đích...

Đến với Trường Mầm non và Tiểu học Tong Chiêng (thuộc Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Chiềng Sung), xã Mai Sơn, tỉnh Sơn La.

Du lịch từ thiện - Hành trình kết nối trái tim

Trong những năm gần đây, mô hình du lịch kết hợp hoạt động thiện nguyện ngày càng được nhiều du khách hưởng ứng. Không chỉ khám phá cảnh đẹp, tìm hiểu văn hóa, mà mỗi chuyến đi còn mang theo những món quà và sẻ chia đến với học sinh, người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Nhiều trường học ở Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong giờ ra chơi.

Mô hình trường học không điện thoại ở Thành phố Hồ Chí Minh

Trong thời đại số, điện thoại thông minh đã trở thành công cụ không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng điện thoại trong môi trường học đường lại mang đến nhiều thách thức, như làm phân tâm học sinh, ảnh hưởng đến chất lượng học tập, thậm chí dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm lý do lạm dụng mạng xã hội.

Cổng phía nam Thành nhà Hồ.

Về với di sản xứ Thanh

Là một trong năm di sản văn hóa thế giới của Việt Nam với kiến trúc đá độc nhất vô nhị Đông Nam Á và mang dáng dấp uy nghi của một kinh đô xưa, thế nhưng Thành nhà Hồ (nằm ở xã Vĩnh Long, Vĩnh Tiến, tỉnh Thanh Hóa) vẫn lặng lẽ, thâm trầm chìm trong dáng vẻ cô tịch như một bản hùng ca chưa có người đàn đúng điệu.

Các em học sinh nghèo, hiếu học ở xã Đắk Ơ và xã Bù Gia Mập được tặng xe đạp tiếp sức đến trường.

Nhiều hoạt động thiện nguyện hướng về vùng biên

Trong những ngày gần đây, nhiều hoạt động thiện nguyện đã diễn ra trên tuyến biên giới tỉnh Đồng Nai. Thông qua các hoạt động này đã góp phần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào nghèo trong giai đoạn đói giáp hạt, cũng như giúp những đối tượng yếu thế vượt khó khăn.

Nhiều giống hoa hồng mới được lai tạo từ hoa hồng lửa của Làng hoa Sa Đéc được Viện Cây ăn quả miền nam giới thiệu tại hội thảo “Giới thiệu giống hoa hồng mới và quy trình kỹ thuật”.

Hành trình "hồi sinh" giống hoa hồng lửa Sa Đéc

Thương hiệu hoa hồng lửa đã gắn liền với Làng hoa Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Sau nhiều năm canh tác, giống hoa “biểu tượng của làng hoa” này đứng trước nguy cơ mai một do thoái hóa. Trước thực trạng đó, tỉnh đã chủ động phối hợp với các nhà khoa học, khởi động hành trình “giữ lửa” bản sắc làng hoa bằng công nghệ tiên tiến.

Công nhân ngành điện Thành phố Hồ Chí Minh tuyên truyền các biện pháp sử dụng điện an toàn cho người dân.

Cảnh báo các nguy cơ tai nạn điện tại các khu vực ngập nước

Ngày 8/11 vừa qua, tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh lại vừa có thêm một vụ tai nạn chết người liên quan đến điện giật xảy ra tại khu vực ngập nước khiến người dân không khỏi bất an. Từ thực tế này, các cơ quan chức năng, đơn vị quản lý cần tiếp tục có các giải pháp hướng dẫn, cảnh báo, phòng ngừa hiệu quả hơn nữa.

Các nghệ sĩ tham gia khối văn hóa-thể thao diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. (Ảnh: nhandan.vn)

Văn hóa soi đường: Nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân

Với sứ mệnh phụng sự nhân dân, hơn 80 năm qua, ngành văn hóa Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu to lớn trong bảo đảm và nâng cao quyền thụ hưởng văn hóa của nhân dân. Những kết quả đó khẳng định vị thế của văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực và sức mạnh nội sinh quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Quang cảnh mua bán cá tại chợ ma.

Đêm "chợ ma" mùa nước nổi

Những ngày này, “chợ ma” hay được gọi là chợ đêm Tha La phường Vĩnh Tế, tỉnh An Giang hoạt động náo nhiệt. Tuy là chợ “chồm hổm”, diện tích chưa được 500m2 nhưng nổi tiếng là nơi bán cá đồng, cá sông lớn nhất tỉnh trong mùa nước nổi.

Chuyên gia và lãnh đạo thành phố Cần Thơ tham quan mô hình trồng hành tím tại phường Vĩnh Châu.

Sản xuất hữu cơ, hướng đi mới cho người nông dân Cần Thơ

Mặc dù được xác định là ngành kinh tế chủ lực của thành phố Cần Thơ, nhưng cũng như nhiều địa phương trong khu vực, sản xuất nông nghiệp nơi đây đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là hàng rào kỹ thuật đối với nông sản nhập khẩu và yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ.