Thế giới phẳng

“Oằn mình” trong nắng nóng

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán về biến đổi khí hậu - thủ phạm chính gây ra tình trạng nắng nóng lan rộng trên thế giới hiện nay, để tiến tới ký kết một thỏa thuận khí hậu toàn cầu, diễn ra chậm chạp, thì nhiều nước trên thế giới đang trở thành nạn nhân tiếp theo của tình trạng nắng nóng kỷ lục sau một số nước châu Á.

Thứ Sáu, ngày 07/08/2015 - 12:05

Người dân Paris tận dụng đài phun nước công cộng làm mát trong những ngày nắng nóng.

Nắng nóng từ Đông sang Tây

Những con đường chảy nhựa vì nhiệt độ quá cao, hàng nghìn người tử vong vì say nắng và mất nước trầm trọng,... là tình trạng của Ấn Độ, Pakistan những tháng vừa qua và cũng là hồi chuông cảnh báo nắng nóng toàn cầu do biến đổi khí hậu. Các nhà khoa học khí tượng cảnh báo, năm 2015 nhiều khả năng sẽ trở thành năm nóng nhất kể từ khi con người bắt đầu ghi nhận các số liệu về nhiệt độ.

Cục Phòng cháy chữa cháy thuộc Bộ Nội vụ và thông tin Nhật Bản mới đây cho biết, gần 4.000 người trên cả nước phải nhập viện do bị sốc nhiệt vì nắng nóng. Ngoài ra, đã có bốn người tử vong. So với 2.466 người phải nhập viện cùng kỳ năm ngoái, nắng nóng năm nay ở Nhật Bản đã nghiêm trọng hơn.

Trong khi đó, tại khu vực châu Âu, Pháp đang phải đối mặt với đợt nắng nóng kỷ lục trong vòng 60 năm qua. Cơ quan Khí tượng Pháp cho biết, nhiệt độ tại nhiều khu vực của nước này đã vượt ngưỡng 40 độ C vào những ngày cuối tháng 6, đầu tháng 7. Nắng nóng trong những ngày này ở Pháp được cho là có thể vượt ngưỡng nhiệt độ kỷ lục từng được ghi nhận vào năm 2003 khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

Nhìn chiếc nhiệt kế dừng tại mốc 37 độ C tại thủ đô Madrid - Tây Ban Nha, cô Maria Cerezo, nhân viên cửa hàng nói, mình chẳng tài nào ngủ nổi và chỉ muốn đi làm ngay để hưởng máy điều hòa. Trong khi đó, ông Jesus Gutierrez, người bán nước tại quảng trường Plaza de Colon ở Madrid, kể: “Nước, nước, nước... đó là tất cả những gì khách hàng hỏi”. Chính phủ Tây Ban Nha đã buộc phải ban hành báo động tại nhiều tỉnh thành, trong đó, đặt mức báo động đỏ (mức cảnh báo cao nhất) trong thang báo động nhiệt độ thời tiết, cho tỉnh Cordoba. Cảnh báo này đồng nghĩa với việc nhiệt độ đang ở mức đe dọa sức khỏe. Trong khi đó, khoảng 40 tỉnh khác trên toàn quốc gia được đặt dưới báo động cam, mức cao thứ hai. Ngoài các nước trên, nhiều quốc gia khác tại châu Âu như Italia, Anh, Bỉ cũng được dự báo sẽ có một mùa hè nắng nóng khắc nghiệt.

Một nghiên cứu mới đây được đăng tải trên Tạp chí Nature Climate Change ước tính những đợt nắng nóng đã làm giảm lực lượng lao động toàn cầu còn 90% trong những tháng nóng nhất của năm và được dự đoán còn 40% vào năm 2200. Những khu vực được dự báo sẽ bị ảnh hưởng tồi tệ nhất bao gồm Ấn Độ, Bắc Australia và Đông Nam Mỹ.

Năm 2015 nhiều khả năng sẽ trở thành năm nóng nhất kể từ khi con người bắt đầu ghi nhận các số liệu về nhiệt độ.

Một nghìn lẻ một kiểu chống nóng

Liên hợp quốc cảnh báo các đợt nắng nóng sẽ còn tiếp diễn do biến đổi khí hậu, đồng thời kêu gọi các nước áp dụng biện pháp chống nóng như Pháp từng thực hiện từ năm 2004. Người già, trẻ em và những người dễ tổn thương khác được khuyên không nên ra đường, hoặc chỉ nên đến những nơi có điều hòa không khí. Tại Pháp, 40/95 vùng được đặt dưới báo động “cam” khi nền nhiệt độ trung bình trong những ngày đầu tháng 7 tại các vùng này đều tăng cao. Bộ trưởng Y tế Pháp Marisol Touraine đã có cuộc họp với các đơn vị cấp cứu, kêu gọi các chủ doanh nghiệp tổ chức lại giờ làm việc nếu có thể. Những người lái xe được yêu cầu hoặc hoãn di chuyển sang thời điểm khác trong ngày hoặc giảm tốc độ. Thủ đô Paris của Pháp, nhiều khu vực sẽ được trang bị những căn phòng công cộng có lắp điều hòa nhiệt độ nhằm phục vụ những người dân bị ảnh hưởng trực tiếp bởi nắng nóng như người già, trẻ em...

Tại Tây Ban Nha, trong những ngày này, báo chí xứ sở bò tót liên tục đăng tải những lời khuyên như buổi tối chỉ ăn nên nhẹ hay tắt các thiết bị điện... Tại Anh, Hãng đường sắt British Rail dự kiến giảm tốc độ một số tàu do đường ray bị biến dạng vì nóng, trong khi Bộ Y tế nước này khuyến cáo người dân uống nhiều nước, mặc quần áo màu sáng, đội mũ, không để trẻ em và vật nuôi một mình trong xe hơi... Công đoàn đề nghị các nhân viên không tiếp xúc trực tiếp với hành khách không cần phải ăn mặc chỉnh tề như com-lê, cà-vạt. Tương tự ở Hà Lan, ngay từ khi nhiệt độ lên 27 độ C, kế hoạch chống nóng toàn quốc đã được đưa ra, đặc biệt là việc phân phối nước và nước đá tại các viện dưỡng lão.

Tại châu Á, các kiểu chống nóng cũng được áp dụng triệt để. Thời tiết khắc nghiệt khiến Trường ĐH Sư phạm T.Ư TP Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc phải mở cửa phòng tập thể dục có điều hòa để sinh viên ngủ tập thể. Ở Malaysia, Cơ quan Khí tượng đang đợi chính phủ bật đèn xanh cho việc “gieo mây” (phương pháp có thể thay đổi lượng mưa hoặc kiểu mưa bằng cách rải vào không khí các chất hóa học đặc biệt).

Lần đầu tiên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phối hợp với Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) vừa phổ biến một cuốn cẩm nang cho các chuyên gia và chính phủ các nước, nêu ra sự cần thiết của các kế hoạch chống nóng. WHO biểu dương các nỗ lực của Pháp, đồng thời cho rằng dù hệ thống cảnh báo nắng nóng hiện có ở Pháp, Đức và các nước phát triển khác, nhưng vẫn còn khá mới mẻ và không được phổ biến tại phần còn lại của thế giới, nhất là ở Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan.

Nắng nóng cao điểm ở Ấn Độ làm tan chảy nhựa đường.

Nắng nóng do biến đổi khí hậu

Theo các chuyên gia, hiện tượng El Nino và tình trạng ấm lên toàn cầu trong thập kỷ qua đã góp phần khiến cho thời tiết thêm khắc nghiệt, mà biểu hiện là các đợt nắng nóng xuất hiện sớm hơn, dài hơn và cường độ cao hơn. Cơ quan Hải dương và Khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết, biến đổi khí hậu khiến năm 2014 trở thành năm nóng nhất từng được ghi nhận, nhưng kỷ lục này có thể bị phá vỡ vào năm 2015 này, nhất là khi NOAA cho rằng hiện tượng El Nino có thể kéo dài hơn dự kiến.

Để ngăn chặn các ảnh hưởng tiêu cực của tình trạng biến đổi khí hậu đối với Trái đất, thế giới đang thúc đẩy việc ký kết một thỏa thuận khí hậu toàn cầu vào cuối năm nay. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đang diễn ra rất khó khăn khiến cho triển vọng này không mấy khả quan. Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Moon mới đây đã kêu gọi các nước đệ trình kế hoạch cấp quốc gia cắt giảm lượng khí thải độc hại “càng sớm càng tốt”. Ông nhấn mạnh, tất cả các nước đều sẽ phải đề ra mục tiêu của mình để góp phần giới hạn mức tăng nhiệt độ không quá 2 độ C kể từ năm 2020 so với thời kỳ tiền công nghiệp.

“Mọi người đang chết dần và chịu đựng. Nắng nóng vẫn sẽ có ảnh hưởng lớn ở khu vực đã quen với thời tiết nóng”, Peter Scott thuộc Cơ quan khí tượng ở Exeter, Anh nói. Ông Scott cho biết thêm: “Thật khó để khẳng định chắc chắn liệu một sự kiện thời tiết cực đoan đơn lẻ nào đó có phải là kết quả của biến đổi khí hậu hay không, nhưng đây là điều sẽ tiếp tục diễn ra. Khi mà những hậu quả của biến đổi khí hậu xảy ra và nhiệt độ toàn cầu tăng lên, những trận nắng nóng kinh khủng sẽ xảy ra thường xuyên hơn”. Một phát ngôn viên thuộc Tổ chức Hòa Bình xanh cho rằng trừ khi chính phủ các nước nỗ lực thực hiện cắt giảm phát thải khí các-bon gây hiệu ứng nhà kính, các đợt nóng được dự báo sẽ xảy ra nhiều hơn 12 lần vào năm 2040.

Tại Hội nghị Phát triển bền vững diễn ra tại Ecuador hồi cuối tháng 6 vừa rồi, Tổng thống Ecuador Rafael Correa đã đề xuất thành lập Tòa án Công lý quốc tế về môi trường nhằm tăng cường cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ông Correa nêu rõ, cơ quan trên sẽ có nhiệm vụ bắt buộc các nước và các tổ chức có trách nhiệm với vấn đề bảo vệ môi trường, xử phạt những hành động xâm hại môi trường gây ảnh hưởng tới loài người trên phạm vi toàn cầu. Tổng thống R.Correa đã đề xuất chính sách thu thuế từ xuất khẩu dầu khí để thành lập quỹ bảo vệ môi trường nhằm giảm tác hại của tình trạng biến đổi khí hậu.

SONG ANH