Niềm tin từ VAR?

Song hành cùng sự phát triển của bóng đá Việt Nam, V.League ngày càng được cải thiện, nâng tầm chất lượng để tạo ra nền tảng cho bóng đá nước nhà. Tuy vậy, vẫn còn nhiều hạn chế cố hữu mà đặc biệt là vấn đề trọng tài tiếp tục dậy sóng thời gian qua. Nhiều giải pháp được đưa ra, từ thuê trọng tài ngoại, cho đến mong ngóng sự xuất hiện của VAR để bảo đảm tính công bằng. Song, liệu VAR có phải là cứu cánh?
0:00 / 0:00
0:00
Các trọng tài đang tập huấn sử dụng VAR. Ảnh: VPF
Các trọng tài đang tập huấn sử dụng VAR. Ảnh: VPF

Cứ sau mỗi vòng đấu, hiện tượng các CLB than thở mệt mỏi với trọng tài ngày càng tăng. Kỷ luật xong các trọng tài sai sót, VPF lại tiếp tục vội vã mời trọng tài ngoại điều hành một số trận đấu "nóng". Cứ thế liên tục năm này qua năm khác, việc thuê trọng tài ngoại như biện pháp giải cứu trong khi chất lượng trọng tài Việt Nam thì vẫn đi xuống. Bởi, khi các trọng tài ngoại để xảy ra sai phạm thì không bị soi, không bị bắt bẻ, xong xuôi nhận thù lao rồi về nước như không có chuyện gì xảy ra.

Như một vết hằn, câu chuyện của các đội bóng với trọng tài nội luôn bắt đầu từ niềm tin. Bắt sai phải chịu chỉ trích đã đành, bắt đúng ở V.League trong tình huống gây tranh cãi cũng phải chịu áp lực không kém. Vụ xô xát giữa tiền đạo Nguyễn Văn Quyết (Hà Nội FC) với trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành trên sân Quy Nhơn tối 17/4 đã cho thấy rằng, không phải lúc nào trọng tài cũng sai và không phải cứ phản ứng mạnh là các CLB đúng.

Chưa hết, phản ứng của các đội bóng với trọng tài để lại hình ảnh xấu cho V.League. Trọng tài thổi đúng hay sai chưa cần biết, cứ phản ứng đã. Bởi vậy, không chỉ niềm tin từ các CLB bị đánh mất, mà có lẽ còn đang dần phai từ phía người hâm mộ với giải đấu cao nhất Việt Nam. Và rồi VAR xuất hiện, người ta kỳ vọng rất nhiều vào "vị cứu tinh" này sẽ tạo bước ngoặt cho V.League.

Tổng giám đốc VPF, ông Nguyễn Minh Ngọc cho biết: "Trong sự phát triển của bóng đá hiện đại, công nghệ VAR rất quan trọng, giúp giảm thiểu tối đa sai sót không đáng có của trọng tài. Với thực tiễn của bóng đá Việt Nam hiện nay, VAR sớm xuất hiện tại V.League không chỉ là mong muốn của các CLB, mà cũng là mong muốn của VFF, VPF, Ban trọng tài trong việc tạo nên giải đấu hay hơn, hấp dẫn và công bằng hơn".

Trên thế giới, công nghệ video hỗ trợ trọng tài (Video Assistant Referee- VAR) đã được áp dụng rộng rãi ở hầu hết các giải đấu lớn. Nhờ có VAR, tính minh bạch và công bằng của các trận đấu được bảo đảm, hạn chế những quyết định sai lầm của các trọng tài. Bóng đá thế giới đã bước sang một chương mới nhờ VAR, còn tại dải đất hình chữ S, công nghệ này cũng được kỳ vọng sẽ mang đến điều tương tự.

Bằng hệ thống máy quay bố trí ở khắp các khu vực trên sân và công nghệ hiện đại giúp trọng tài xem đi xem lại từng khung hình dù là nhỏ nhất, các trọng tài sẽ được hỗ trợ tối đa trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Theo ước tính, cần mất tới khoảng 12-18 tháng chuẩn bị để đưa VAR vào sử dụng ở một giải đấu mới.

Đầu tháng 6, những lô hàng thiết bị cuối cùng trên xe VAR đã được bàn giao cho VPF. Sau khi hoàn thành lắp đặt, các trọng sẽ được thực hành và làm quen trong những trận đấu thử nghiệm. FIFA sẽ tiến hành đánh giá kỹ thuật, tiêu chuẩn của xe VAR (hiện VPF đã hoàn thành lắp ráp 2 xe để đưa vào vận hành).

Quan trọng nhất là FIFA sẽ trực tiếp đánh giá năng lực của 18 trọng tài/trợ lý tham gia tập huấn với các trận đấu thực tế diễn ra trong 10-30-90 phút cùng độ khó tăng dần. Nếu các trọng tài thuận lợi vượt qua bài kiểm tra, kế hoạch sử dụng VAR ngay ở giai đoạn tiếp theo của V.League 2023 có thể được xúc tiến. Ngược lại, nếu không đáp ứng được yêu cầu, thì việc "trình làng" VAR sẽ tiếp tục phải chờ đợi.

Song, VAR không thể thay thế con người mà chỉ là công cụ để hỗ trợ cho việc "cầm cân nẩy mực" của các "ông vua áo đen". Nếu họ không chuyên nghiệp, "cái đầu" không trong sáng thì rất có thể VAR lại phản tác dụng. Lúc đó, tiếng nói các đội càng yếu, bởi VAR đã chịu trách nhiệm phán xử những sự cố nóng liên quan đến trọng tài.

Ngay cả khi các cầu thủ, HLV, giới chuyên môn và người hâm mộ xếp hàng để đấu tố sai lầm của VAR, thì các trọng tài vẫn được vô can, không bị chế biến thành những món ăn để truyền thông nấu cho công chúng ăn nữa. Các CLB thấy khó khăn hơn để đổ lỗi thất bại cho người khác. Các trọng tài sẽ ít khi bị mắng bởi những cầu thủ bực tức trên sân... Vì đã có VAR.

Trên thế giới, đã có rất nhiều cuộc tranh cãi bất tận về việc có loại bỏ VAR hay không, thế nhưng ở Việt Nam hiện tại, có lẽ sự xuất hiện chính thức của công nghệ này đang được mong ngóng hơn bao giờ hết.