Năm 2010

Một năm đầy ắp sự kiện của khu vực Đông - Nam Á

Hiệp hội các quốc gia Ðông - Nam Á (ASEAN) đã trải qua năm 2010 với rất nhiều sự kiện, làm nổi bật  một Ðông - Nam Á gắn kết hơn, đoàn kết hơn, có nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế sớm nhất thế giới, vị thế quốc tế được tăng cường. Tuy nhiên, không ít sự kiện cho thấy khu vực đang phải chống chọi những thách thức chung của nhân loại và cũng chịu những thảm họa thiên tai hay tai họa do chính con người gây ra.

1. Việt Nam đã hoàn thành trọng trách Chủ tịch ASEAN 2010. Kết quả của Năm Chủ tịch ASEAN với chủ đề xuyên suốt 'Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động' đã tạo đà và đẩy mạnh một bước việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, đưa Hiến chương ASEAN đi vào cuộc sống; Mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ của ASEAN với các đối tác. Với tư cách đại diện cho các nước ASEAN, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết dự Hội nghị các nhà Lãnh đạo Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 18 tổ chức tại Y-ô-cô-ha-ma (Nhật Bản) và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự Hội nghị cấp cao G20 tại Xơ-un (Hàn Quốc) đã khẳng định vai trò, vị thế, uy tín của ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng trong cộng đồng quốc tế.

Thành công nói trên của ASEAN có phần đóng góp chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2010. Ðiều đó khẳng định đường lối đối ngoại nhất quán của Ðảng, Nhà nước ta là độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, sẵn sàng là bạn và là đối tác tin cậy của tất cả các nước.

2. CHDCND Lào tưng bừng kỷ niệm 450 năm Thủ đô Viêng Chăn và 35 năm Ngày Quốc khánh. Sau hơn 20 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Ðảng NDCM Lào, nhân dân các bộ tộc Lào anh em đã thu được những thành tựu lớn, toàn diện, có ý nghĩa lịch sử. Nền kinh tế của CHDCND Lào đã vượt qua những tháng ngày ảm đạm nhất do tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, hứa hẹn đà tăng trưởng khá trong cả năm. Về đối ngoại, CHDCND Lào tích cực thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương theo hướng coi trọng quan hệ với các nước láng giềng có chung biên giới, các nước trong khu vực; tích cực tham gia hoạt động trong ASEAN trên tinh thần giữ vững các nguyên tắc cơ bản của Hiệp hội.

3. Tình hình chính trị tại Thái-lan tiếp tục diễn biến phức tạp. Thái-lan áp đặt lệnh tình trạng khẩn cấp tại Thủ đô Băng-cốc và sáu tỉnh khác, gồm Non-tha-bu-ri, Pa-thum Tha-ni, Xa-mụt Pra-can, U-đon Tha-ni, Khỏn Kèn và Na-khon Rát-cha-si-ma trong nhiều tháng liền, bắt đầu từ tháng 4, nhằm đối phó các cuộc biểu tình chống chính phủ quy mô lớn của phe 'áo đỏ'. Trong bốn năm qua, nhiều hoạt động chống Chính phủ Thái-lan đã được phe 'áo đỏ' do Mặt trận dân chủ chống độc tài (UDD) làm nòng cốt tiến hành. Các cuộc biểu tình từ tháng 3 đến tháng 5 dẫn đến đụng độ giữa phe 'áo đỏ' và lực lượng an ninh làm 91 người chết và khoảng 1.900 người bị thương. Phe chống đối đổ lỗi cho Chính phủ chịu trách nhiệm trước những thương vong nói trên và tiếp tục các hoạt động chống phá. Kế hoạch hòa giải do Chính phủ liên minh do đảng Dân chủ lãnh đạo nêu hồi tháng 5 vẫn chưa thể thực hiện do quan điểm của các bên còn quá cách biệt.

4. Ngày 7-11, Mi-an-ma tiến hành cuộc tổng tuyển cử bầu hơn 1.000 ghế lập pháp các cấp. Ðây là cuộc bầu cử đầu tiên kể từ năm 1990 và là một sự kiện chính trị quan trọng ở Mi-an-ma thực hiện lộ trình dân chủ bảy bước do chính quyền quân sự cam kết trước cộng đồng quốc tế hồi tháng 8-2003. Ðảng Liên minh Ðoàn kết và Phát triển (USDP) của Thủ tướng U Thên Xên giành chiến thắng áp đảo tại cả Hạ viện, Thượng viện cũng như cơ quan lập pháp cấp bang và khu vực trong cuộc tổng tuyển cử. ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa giải dân tộc ở Mi-an-ma đóng góp cho ổn định và phát triển của nước này.

5. Thái-lanCam-pu-chia nhất trí rằng, các vấn đề nảy sinh chung quanh tranh chấp lãnh thổ ở khu vực đền Prếch Vi-hia cần được giải quyết theo các thỏa thuận song phương hiện có và cùng nỗ lực để cải thiện quan hệ giữa hai nước. Ðền Prếch Vi-hia nằm trên đỉnh núi ở biên giới Thái-lan - Cam-pu-chia và hai nước đều tuyên bố chủ quyền đối với khu vực này. Tháng 6-1962, Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) đã phán quyết ngôi đền thuộc về Cam-pu-chia, nhưng đường ranh giới của khu vực tranh chấp rộng khoảng 4,6 km2 chung quanh ngôi đền (được công nhận là Di sản thế giới từ năm 2008) đến nay vẫn chưa được phân định rõ.

6. Sau khi trúng cử trong cuộc bầu cử ngày 10-5, ông B. A-ki-nô III đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống thứ 15 của Phi-li-pin, nhiệm kỳ sáu năm. Tổng thống B. A-ki-nô III cam kết điều hành một chính phủ trong sạch và hiệu quả, quan tâm nguyện vọng của đông đảo người dân, tiến hành cải cách, kiên quyết đấu tranh chống tệ nạn tham nhũng và quan liêu, đưa đất nước thoát khỏi đói nghèo.

7. Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) nhận định, Việt Nam, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Thái-lan, Xin-ga-po và Phi-li-pin đã thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, với mức tăng trưởng dự kiến 7,3% trong năm nay và 6% trong năm năm tới. Trong giai đoạn từ 2011-2015, Việt Nam được dự đoán có mức tăng trưởng trung bình cao nhất với 7,1%, tiếp theo là In-đô-nê-xi-a với 6,6%, Ma-lai-xi-a 5,5%, Thái-lan 5,2%, Xin-ga-po 4,7% và Phi-li-pin 4,6%. Mặc dù vậy, khu vực tiếp tục phải nỗ lực nhiều hơn để bảo đảm tăng trưởng bền vững, thân thiện với môi trường.

8. Ông B.Ô-ba-ma tiến hành chuyến thăm In-đô-nê-xi-a đầu tiên trên cương vị Tổng thống Mỹ nhằm nâng quan hệ hai nước lên tầm cao mới, tạo cơ hội mở thêm thị trường cho các doanh nghiệp của Mỹ. Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ mang lại lợi ích cho cả In-đô-nê-xi-a và Mỹ do In-đô-nê-xi-a là một thị trường tiềm năng với dân số lớn thứ tư thế giới (khoảng 237 triệu người) và là nền kinh tế lớn nhất Ðông - Nam Á, nhất là trong bối cảnh In-đô-nê-xi-a sắp trở thành Chủ tịch ASEAN trong năm 2011 tới. Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ cũng nhằm củng cố quan hệ của Oa-sinh-tơn với thế giới Hồi giáo (In-đô-nê-xi-a - là quốc gia Hồi giáo lớn nhất thế giới).

9. Núi lửa Mê-ra-pi nằm ở ranh giới hai tỉnh Trung Gia-va và Gioóc-gia-các-ta của In-đô-nê-xi-a phun trào dữ dội làm khoảng 300 người chết, 400.000 người đã phải di tản. Ðợt phun trào mới nhất, bắt đầu từ cuối tháng 10 vừa qua, là đợt hoạt động mạnh nhất của núi lửa Mê-ra-pi kể từ năm 1872. Tổng thiệt hại từ sự 'tỉnh giấc' của Mê-ra-pi có thể lên tới năm nghìn tỷ ru-pi và phải mất từ ba đến năm năm mới có thể phục hồi cuộc sống cho người dân các vùng bị ảnh hưởng.

10. Cam-pu-chia tổ chức quốc tang tưởng niệm các nạn nhân trong vụ giẫm đạp trên cầu Pộ Ích dẫn đến đảo Kim Cương ở Thủ đô Phnôm Pênh đêm 22-11, làm ít nhất 351 người chết và 394 người bị thương. Thảm họa kinh hoàng xảy ra do quá nhiều người chen lấn nhau khi tham gia Lễ hội nước, lễ hội hằng năm lớn nhất ở Cam-pu-chia. Thủ tướng Hun Xen đề nghị chính quyền Phnôm Pênh xây tháp lưu giữ tro và hài cốt của các nạn nhân để tưởng niệm các linh hồn và nhắc nhớ về thảm kịch nghiêm trọng này.