Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII "Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ", đã đặt ra nhiệm vụ phải bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; đồng thời, coi việc xây dựng cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung là một nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Bên cạnh đó, để xác định rõ trách nhiệm trong triển khai nhiệm vụ, Bộ Chính trị đã ban hành Kế hoạch số 10-KH/TW, ngày 6/6/2018 về "Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ"; trong đó, giao cho Ban Tổ chức Trung ương tham mưu ban hành cơ chế tạo điều kiện, khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Nhiệm vụ này một lần nữa được nhấn mạnh trong Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng, cụ thể là đề ra nhiệm vụ, giải pháp cần "có cơ chế khuyến khích, bảo vệ những cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung"(1).
Một trong những nội dung của nhiệm vụ thứ 10 trong Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: Chính phủ sẽ có cơ chế bảo vệ cán bộ đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Ngày 22/9/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 14-KL/TW về chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Kết luận đưa ra thật kịp thời, đúng vào thời điểm mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII với những nhiệm vụ to lớn đòi hỏi sự mạnh mẽ, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành, nhất là đội ngũ cán bộ đảng viên hằng ngày, hằng giờ ở nơi "đầu sóng ngọn gió".
Lịch sử không quên một Kim Ngọc với khoán hộ đã mang đến động lực cho sự đổi mới với sự ra đời Nghị quyết 10, Nghị quyết 100, đưa nước ta từ chỗ thiếu thốn lương thực trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Cái mới ra đời chưa bao giờ là suôn sẻ. Cải cách mà không có sự phản ứng thì không phải là cải cách. Vì vậy, chúng ta phải có cơ chế để khuyến khích cho những ý tưởng mới, cách làm hay, những cái chưa có tiền lệ, trong nhiều trường hợp không phù hợp quy định, quy trình hiện hành. Và đặc biệt là phải có cơ chế bảo vệ những người vì lợi ích của Đảng, Nhà nước và nhân dân mà sẵn sàng đương đầu với khó khăn. Hiện nay có những rào cản làm hạn chế sự mạnh dạn của tư duy đổi mới. Đôi khi những suy nghĩ, những việc làm có lợi cho tập thể nhưng lại không phù hợp mong muốn của một số cá nhân, đụng chạm đến lợi ích của họ sẽ khiến nhiều người không ưa, sáng kiến đưa ra bị phản đối...
Dám nghĩ, dám làm không phải là làm liều, làm bừa mà là dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn và tính toán thận trọng, toàn diện khi triển khai một ý tưởng, một công việc. Kết luận số 14 cũng chỉ ra phương thức để thực hiện các ý tưởng, cách làm mới một cách bài bản, thận trọng, bảo đảm tính khách quan, khoa học trên cơ sở trí tuệ của tập thể: "Đề xuất đổi mới, sáng tạo của cán bộ phải báo cáo với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị nơi công tác; được cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định cho thực hiện hoặc thực hiện thí điểm, bảo đảm không trái với Hiến pháp và Điều lệ Đảng".
Những ý tưởng đề xuất cần được tập thể đánh giá, theo dõi quá trình thực hiện, vừa là để hỗ trợ vừa là để có sự điều chỉnh kịp thời. Kết luận số 14 lưu ý các cấp ủy, tổ chức đảng cần: "Thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát quá trình triển khai thực hiện thí điểm các đề xuất đổi mới, sáng tạo. Chủ động phát hiện những vấn đề nảy sinh, kịp thời động viên, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hoặc xem xét, điều chỉnh, có quyết định phù hợp tình hình thực tế. Phát hiện sớm và kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh sai sót, vi phạm".
Các cơ quan có trách nhiệm cần xem xét, nhìn nhận khách quan, nhiều chiều. Có tình huống buộc cán bộ phải làm như vậy, thậm chí có thể có những sai sót về mặt thủ tục nhưng mục tiêu đúng, động cơ tốt, kết quả tốt thì phải đánh giá và khuyến khích động viên họ. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý, hiệu quả công việc chính là thước đo cao nhất để đánh giá cán bộ. Kết luận số 14 nêu rõ: "Khi cán bộ thực hiện thí điểm mà kết quả không đạt hoặc chỉ đạt được một phần mục tiêu đề ra hoặc gặp rủi ro, xảy ra thiệt hại thì cấp có thẩm quyền phải kịp thời xác định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, đánh giá công tâm để xem xét, xử lý phù hợp, nếu thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung thì được xem xét miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm".
Kết luận số 14 của Bộ Chính trị là một thông điệp thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo là khuyến khích, động viên và bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Đây thật sự là động lực mới cho quá trình phát triển đất nước và chúng ta hy vọng, nhờ đó, sẽ xuất hiện nhiều "Kim Ngọc của thời kỳ đổi mới".
(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.II, tr. 243.
