Năm 2025, tình trạng ngập lụt do mưa lũ trên diện rộng khiến hầu hết các đô thị từ bắc vào nam đối mặt ngập úng nghiêm trọng. Nêu thực tế này, ông Phạm Doãn Khánh, từ Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đồng thời chỉ ra tính cấp bách của sự thích ứng trong phát triển hệ thống đô thị Việt Nam.
Chia sẻ từ góc nhìn của bộ chủ quản trong lĩnh vực xây dựng, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Tường Văn, chỉ ra giải pháp căn cơ. Đó là, cấp thiết điều chỉnh quy hoạch hạ tầng đô thị để tăng sức chống chịu và thích ứng với biến đổi khí hậu, thiên tai dựa trên đổi mới sáng tạo và dữ liệu số, nhất là ở các đô thị lớn như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… nơi đang phải đối diện với nắng nóng cực đoan, ô nhiễm không khí và ngập lụt gia tăng. Chỉ có đổi mới về tư duy, phương thức quy hoạch, quản trị…, V. iệt Nam mới có thể hình thành được hệ thống đô thị an toàn, xanh và bền vững hơn trong tương lai.
Với quan điểm “chất lượng sống đô thị không chỉ được đo bằng thu nhập hay tiện ích vật chất, mà còn thể hiện ở môi trường sống an toàn, trong lành, văn minh”, bà Trần Thu Hằng, Vụ trưởng Quy hoạch - Kiến trúc,
Bộ Xây dựng, đặt vấn đề: Chúng ta phải chuyển từ “quản lý phát triển” sang “quản trị phát triển”, để “quy hoạch đáp ứng nhu cầu và giá trị sống trong tương lai”.
Là một đô thị đặc biệt, quy mô dân số gần 10 triệu người, Hà Nội tất nhiên sẽ phải đi theo xu hướng đổi mới quản trị nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu diễn biến ngày một phức tạp. Những trận ngập lụt nặng trên diện rộng trong năm 2025 đang đặt thành phố trước nhiệm vụ cấp bách nhằm tăng cường khả năng quản lý ngập ở mức an toàn, tăng khả năng phục hồi, cảnh báo và xử lý ngập tạm thời để kiến tạo đô thị bền vững, đáng sống và nhân văn hơn, bắt nhịp với xu thế toàn cầu.
Theo Phó Chủ tịch thành phố Hà Nội Trương Việt, điểm đổi mới căn bản trong tư duy của Thủ đô là lựa chọn cách triển khai đô thị thông minh thông qua thí điểm các không gian phát triển cụ thể, trên cơ sở cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox).
Những chuyển động trong tư duy quản lý của Hà Nội đang mở ra cơ hội lớn cho những dự án phát triển đô thị thông minh. Đơn cử như Dự án Khu đô thị Tiến Xuân - mô hình đô thị thông minh gắn kết, hỗ trợ Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và triển khai các định hướng phát triển theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Chia sẻ về khu đô thị này, đại diện Công ty Cổ phần SJ Group (SJ Group) cho biết: Việc phát triển đô thị thông minh Tiến Xuân mang ý nghĩa chiến lược trong tổng thể đô thị vệ tinh Hòa Lạc, góp phần hình thành một khu đô thị khoa học công nghệ theo định hướng quy hoạch đã được phê duyệt. Ở đó, con người và cộng đồng được đặt ở vị trí trung tâm.
Đồng tình với nền tảng tư duy và phương pháp tiếp cận chủ đạo của khu đô thị thông minh này, TS, KTS Lưu Đức Minh, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược Bồi dưỡng cán bộ Xây dựng (Bộ Xây dựng), cho rằng, đây là minh chứng cho việc hướng tới mô hình đô thị thông minh bền vững thế hệ mới, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực, đồng thời đặt con người và cộng đồng ở vị trí trung tâm.
Từ sự đổi mới của nhà quản lý, của cộng đồng doanh nghiệp, sự lớn mạnh của mô hình sandbox, Thủ đô sẽ tạo được nền tảng quan trọng để bước vào giai đoạn phát triển mới phù hợp các mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và cam kết phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam trong dài hạn ■
