Rà soát, nâng cao quyền lợi người bệnh

Tám năm qua, danh mục thuốc bảo hiểm y tế thanh toán hầu như không thay đổi. Mới đây, Bộ Y tế đề xuất bổ sung 76 thuốc mới, trong đó có 28 thuốc điều trị ung thư và điều hòa miễn dịch, bao gồm 22 thuốc điều trị đích, là nhóm thuốc có chi phí đắt đỏ hiện nay.

Người dân đến khám bệnh tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội). (Ảnh Thế Đại)
Người dân đến khám bệnh tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội). (Ảnh Thế Đại)

Xây dựng danh mục thuốc mới

Đại diện Vụ Bảo hiểm Y tế (Bộ Y tế) cho biết, sau khi rà soát, có 76 loại trong số 81 loại thuốc mới được đề xuất bổ sung sơ bộ đáp ứng đủ các tiêu chí về an toàn, hiệu quả điều trị và khả năng cân đối chi phí để đưa vào phạm vi được Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả.

Việc đưa các dòng thuốc thế hệ mới vào danh mục thuốc bảo hiểm y tế, các chuyên gia nhấn mạnh, sẽ giúp bác sĩ có thêm phác đồ điều trị hiệu quả, trong khi người bệnh tiết kiệm được khoản tiền lớn thay vì phải tự chi trả 100% hoặc đồng chi trả tỷ lệ cao như trước đây.

Bà Vũ Nữ Anh, Phó Vụ trưởng Bảo hiểm Y tế cho biết: Một điểm thay đổi lớn là mở rộng sử dụng 357 thuốc (thuộc 10 nhóm) tại trạm y tế xã và cơ sở y tế ban đầu, thay vì giới hạn theo hạng bệnh viện. Các nhóm thuốc gồm giảm đau-hạ sốt, giải độc, ký sinh trùng-chống nhiễm khuẩn, tim mạch, da liễu, tiêu hóa… giúp điều trị bệnh không lây nhiễm ngay từ tuyến cơ sở, tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận thuốc được bảo hiểm y tế chi trả.

Danh mục thuốc tại trạm y tế xã, vì vậy, tăng gần gấp đôi, lên hơn 600 thuốc được bảo hiểm y tế chi trả. Việc sử dụng thuốc sẽ phụ thuộc vào mô hình bệnh tật và năng lực điều trị, không còn dựa trên hạng bệnh viện, qua đó giảm tình trạng phải chuyển tuyến do thiếu thuốc.

Tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận thuốc

Theo các chuyên gia, tiền thuốc luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu chi phí khám, chữa bệnh, hiện khoảng 33% (giảm từ mức 40-50% những năm trước).

Vụ Bảo hiểm Y tế cho biết: Việc chi trả chi phí thuốc cho người tham gia bảo hiểm y tế hiện nay thực hiện theo danh mục và quy định của Thông tư số 20 ngày 31/12/2022 của Bộ Y tế, có hiệu lực từ ngày 1/3/2023. Danh mục thuốc ban hành kèm theo Thông tư số 20 chủ yếu vẫn dựa trên danh mục thuốc ban hành từ năm 2018 theo Thông tư số 30 của Bộ Y tế, chỉ bổ sung thêm một số ít thuốc điều trị Covid-19 theo chỉ đạo của Chính phủ nhằm đáp ứng yêu cầu điều trị trong giai đoạn dịch Covid-19 và mở rộng một số thuốc cho trạm y tế xã.

Cập nhật danh mục thuốc kịp thời là giải pháp cấp thiết nhằm bảo đảm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế hiện nay. Vì vậy, thời gian qua, Bộ Y tế đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện rà soát, cập nhật, sửa đổi bổ sung Thông tư số 20. Trên cơ sở hồ sơ đề xuất của các cơ quan, đơn vị, Bộ Y tế đã tổng hợp và tổ chức nhiều cuộc họp để thảo luận, xin ý kiến các chuyên gia lâm sàng, chuyên gia kinh tế y tế, các cơ sở khám, chữa bệnh đầu ngành theo từng lĩnh vực, theo từng nhóm tác dụng dược lý.

Với việc bổ sung 76 thuốc mới vào danh mục, trong đó có nhiều thuốc điều trị ung thư, bệnh tim mạch, theo các chuyên gia sẽ có tác động đối với Quỹ Bảo hiểm y tế. Cơ quan chức năng ước tính, nếu tính cả các thuốc đề xuất bổ sung mới, các thuốc đề xuất thay đổi điều kiện, tỷ lệ thanh toán và các thuốc đưa ra khỏi danh mục, Quỹ Bảo hiểm y tế sẽ tăng chi khoảng 13.776 tỷ đồng trong 5 năm. Trung bình mỗi năm Quỹ sẽ tăng chi khoảng 2.753 tỷ đồng.

Hiện các đơn vị chức năng đang tiếp tục lắng nghe các ý kiến, tiếp thu những đề xuất phù hợp để hoàn thiện dự thảo trình lãnh đạo Bộ Y tế ban hành đầu năm 2026 và dự kiến Thông tư mới này sẽ có hiệu lực vào cuối quý I/2026.

Các chuyên gia nhận định: Việc lựa chọn sử dụng và chi trả bảo hiểm y tế cho thuốc một cách hợp lý cần được quan tâm để góp phần giảm chi phí điều trị, sử dụng hiệu quả Quỹ Bảo hiểm y tế và giảm chi tiền túi của người dân. Do đó, việc rà soát, cập nhật, sửa đổi bổ sung danh mục thuốc hướng tới người bệnh cần được đẩy nhanh tiến độ và khuyến khích phát triển có kiểm soát, trong việc sử dụng các thuốc mới có chi phí hợp lý ■

Để tối ưu hóa ngân sách, cơ quan quản lý đồng thời đề xuất loại bỏ 130 loại thuốc ra khỏi danh mục bảo hiểm y tế chi trả. Đây là các thuốc đã hết hiệu lực giấy phép lưu hành, hiệu quả điều trị thấp, có nguy cơ độc tính hoặc lợi ích mang lại không vượt trội so với chi phí.