1. Raphael Varane, một trong những trung vệ hàng đầu thế giới vừa mới có những chia sẻ về vấn đề chấn thương đầu - một câu chuyện không mới nhưng nó lại mang tới những cảnh báo nghiêm túc. Sức nặng của lời nói mà Varane đưa ra càng có trọng lượng hơn, khi anh khẳng định và khuyên con trai mình có đá bóng cũng đừng đánh đầu. Một lời khuyên nghe qua chẳng có chút tính chiến đấu nào nhưng sau đó thì khiến tất cả cùng phải suy ngẫm.
Varane nói rằng, ngoài những chấn thương ở chân quá quen thuộc như dây chằng, sụn chêm, mắt cá, thậm chí là gãy chân, thì chấn thương vùng đầu thật sự là hiểm họa khôn lường. Nếu mọi chấn thương khác ở chân đều chữa trị được, trừ trường hợp hy hữu, thì chỉ cần một va chạm ở đầu có thể khiến mọi thứ nghiêm trọng hơn nhiều, thậm chí phải trả giá bằng cả tính mạng. “Tôi đã phải chịu nhiều chấn động đáng sợ trong sự nghiệp. Thậm chí tôi đã phải thi đấu 2 trận liền chỉ vài ngày sau một cú va chạm ở đầu”. Đó là trận đấu mà đội tuyển Pháp của anh gặp Đức ở vòng 1/8 World Cup 2014. Trước đó ở trận gặp Nigeria, Varane đã dính chấn thương đầu, nặng đến mức mà theo lời anh kể lại: “Trận đấu kết thúc mà tôi hoàn toàn tê liệt. Lúc ấy có người nói chuyện và tôi thật sự không biết mình còn đủ khả năng trả lời hay không”. Năm 2020, điều tương tự xảy ra khi Varane cùng Real Madrid chơi trận gặp Getafe và có va chạm ở đầu, tiếp đó là trận đấu gặp Man City ở tứ kết Champions League. “Tôi đã mắc một số sai lầm ở trận gặp Man City, tôi không thể tập trung và đã thi đấu như một khán giả. Sau đó tôi hiểu, không phải không có lý do”. Và ở cả 2 trận đấu anh phải chơi sau khi chấn thương đầu, đội bóng của Varane đều thua.
Trong buổi trò chuyện, Varane nói thêm: “Chúng tôi quen với những cơn đau, chúng tôi hiểu vấn đề đó là bình thường. Nhưng có những thứ mà chúng tôi không thể nhìn thấy được. Tôi không biết mình sống đến 100 tuổi không, nhưng tôi nhận thấy cơ thể mình đã bị tổn hại. Ở Man Utd, họ khuyên chúng tôi không nên đánh đầu quá 10 lần mỗi buổi tập. Họ biết chuyện gì sẽ xảy ra, nhưng cầu thủ thì không thể tránh né và nhiều người không hiểu chuyện đó”.
 |
Varane (phải) trong một pha tranh chấp bằng đầu. |
2. Bóng đá châu Âu đã từng chứng kiến nhiều pha chấn thương đầu đáng sợ, trong đó đáng kể nhất là Ryan Mason, cầu thủ trẻ đầy triển vọng của bóng đá Anh đã dính chấn thương và phải giải nghệ khi mới 25 tuổi. Đó là pha va chạm với Gary Cahill, trong trận anh khoác áo Hull City đá với Chelsea. Chấn thương ấy khiến Mason phải sống với 14 tấm kim loại vá hộp sọ, 28 con ốc vít, 45 chiếc ghim và những vết sẹo cùng chứng đau đầu kinh niên. Nhưng vẫn là may mắn, bởi có lúc các bác sĩ còn cho rằng Mason sẽ không qua khỏi.
Nổi tiếng nữa là trường hợp của thủ thành Petr Cech với pha chấn thương đầu khiến anh phải đeo mặt nạ bảo vệ trong suốt phần còn lại của sự nghiệp. Tất cả tạo nên sự ám ảnh với những pha chơi bóng bằng đầu, nhưng thực tế đã chứng minh rằng những pha không chiến, những quả đánh đầu vẫn là một trong những vũ khí lợi hại khi chơi bóng và nó mang lại hiệu quả cao. Đã có những phương án đưa ra để bảo vệ cầu thủ, như khi có bất kỳ cầu thủ nào ôm đầu sau va chạm thì trọng tài đều phải dừng trận đấu để bác sĩ kiểm tra, hay có đề xuất buộc cầu thủ sử dụng đai, mặt nạ hoặc vòng đeo đầu như mũ bảo hiểm. Rồi có những luật cấm đánh đầu ở các giải U12 trở xuống... Họ cho rằng, đến ống đồng còn phải được bảo vệ, huống chi đầu. Nhưng mọi thứ đều không đi đến đâu cả.
Những nghiên cứu của Bệnh viện Khoa học Thể thao London từng phân tích và khẳng định, một quả đánh đầu với tốc độ bóng ở mức bình thường, dưới 80 km/h thì lực tác động vào não bộ tương đương một cú đấm hạng trung ở môn boxing. Nếu mỗi cầu thủ chơi bóng 1 tuần/trận, thực hiện 10 cú đánh đầu, cộng với trung bình 10 cú đánh đầu trong mỗi buổi tập, 5 buổi mỗi tuần, thì khả năng mắc những bệnh về thần kinh như Parkinson, Alzheimer sau tuổi 65 cao gấp 3,5 lần những người bình thường. Số chấn thương đầu được tập trung 40% ở các hậu vệ, 22% ở tiền vệ, 23% ở tiền đạo và 15% ở vị trí thủ môn. Họ còn phân tích tỷ lệ chấn thương va chạm đầu với đối thủ, bị va chạm bởi khuỷu tay, cánh tay, bàn tay hay chân đối thủ... Kết luận là cứ 1.000 giờ thi đấu thì khả năng một cầu thủ chấn thương đầu nghiêm trọng là 1,7%.
Thậm chí nghiên cứu của Viện Tysvaer and Lochen ở Na Uy còn cho biết, tỷ lệ bị teo não, có những bất thường trong điện não đồ của cầu thủ chuyên nghiệp cao bất thường với cầu thủ chỉ thực hiện 6 lần đánh đầu mỗi trận và có khoảng 2.000 lần đánh đầu trong cả sự nghiệp. Thực tế là chấn thương đầu ngày càng tăng và hiện tại nó chiếm 5,8% tổng số chấn thương trong bóng đá.
Đại học Glasgow ở Scotland cũng có nghiên cứu hồ sơ bệnh án của gần 8.000 cựu cầu thủ chuyên nghiệp cùng với 20.000 cầu thủ đang thi đấu và kết luận khả năng các cầu thủ thường xuyên đánh đầu sẽ có nguy cơ mắc bệnh Parkinson cao gấp 2 lần và mắc các triệu chứng về thần kinh vận động, trí nhớ cao gấp 5 lần người thường. Thậm chí, những tổn thương về hộp sọ sẽ tích tụ khiến cầu thủ về sau giảm tuổi thọ, khả năng tử vong cao.
Rất nhiều bác sĩ, nhà nghiên cứu y học thể thao cho rằng, các cầu thủ cần hạn chế dùng đầu nếu không thể cấm chơi bóng bằng đầu. Bên cạnh đó, cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe thần kinh, tâm lý và kiểm tra tổn thương hộp sọ, não bộ.
 |
Nên chăng có những biện pháp bảo vệ đầu khi đá bóng? |
3. Chấn thương trong bóng đá hay cụ thể hơn là chấn thương đầu không hề mới, nhưng chưa bao giờ nó lại trở nên nhức nhối như hiện tại. Bởi những lời chia sẻ của Varane, một cầu thủ vẫn đang chơi bóng đỉnh cao, thường xuyên phải dùng đầu, thật sự đã khiến nhiều người phải giật mình.
Cấm dùng đầu khi chơi bóng như cấm dùng tay là điều khó khăn, nhưng những biện pháp bảo vệ thì có thể. Bởi bất cứ môn thể thao nào cũng cần sự an toàn được đặt lên hàng đầu, như môn boxing hay khúc côn cầu, dù không đánh đầu như bóng đá đều đã sử dụng mũ bảo hiểm khi thi đấu.
