Sơn Động vốn được coi là "vùng trũng" của tỉnh Bắc Giang. Trước khi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia này, huyện có tới 14/17 xã, thị trấn được xem là đặc biệt khó khăn và 108/124 thôn đặc biệt khó khăn của xã vùng II.
Chủ tịch UBND huyện Sơn Động Hoàng Văn Trọng cho biết: Là một trong 61 huyện nghèo thuộc Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững do Chính phủ ban hành, theo quy định, Sơn Động không được huy động người dân đóng góp bằng tiền, thay vào đó, chỉ có thể vận động, tuyên truyền người dân hiến đất, tặng cây, ngày công lao động… Bên cạnh đó, huyện cũng khó tự chủ nguồn lực vật chất để đầu tư công trình hạ tầng, xây dựng các dự án nhằm nâng cao thu nhập cho người dân mà hầu hết đều dựa vào sự hỗ trợ từ tỉnh, thông qua các dự án, chương trình, mục tiêu xóa đói, giảm nghèo.
Vì lẽ đó, ngay từ khi mới triển khai, Huyện ủy, UBND huyện Sơn Động đã xác định việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đối với các xã vùng sâu, vùng xa trên địa bàn là nhiệm vụ trọng yếu. Nếu thực hiện nhiệm vụ này thành công sẽ mở ra sự chuyển đổi lớn cho địa phương đi cùng với loại bỏ những tập quán làm ăn lạc hậu góp phần xóa đói, giảm nghèo trong đời sống nhân dân. Cả hệ thống chính trị được huy động vào cuộc, cùng với người dân chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới với phương châm "dễ làm trước, khó làm sau, từng bước hoàn thành các tiêu chí trong thời gian sớm nhất".
"Lửa thử vàng, gian nan thử sức", vượt qua rất nhiều khó khăn, huyện Sơn Động đã thu về những "quả ngọt" đầu tiên. Cho đến nay, điều dễ nhận thấy là diện mạo nông thôn miền núi trên địa bàn huyện đã thay đổi đáng kể; kinh tế-xã hội ở nông thôn phát triển; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện; vai trò của hệ thống chính trị và chủ thể của nhân dân được phát huy; an ninh chính trị, trật tự xã hội được tăng cường và bảo đảm; năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ được nâng lên.
Năm 2011, khi mới bắt tay vào thực hiện Chương trình, số tiêu chí hoàn thành của các xã từ 76 tiêu chí, đạt bình quân 3,61 tiêu chí/xã; năm 2020, số tiêu chí hoàn thành của các xã tăng lên 193 tiêu chí, bình quân đạt 12,87 tiêu chí/xã; nhiều tiêu chí đạt chất lượng, như quy hoạch, điện, thông tin và truyền thông, y tế, giáo dục, quốc phòng-an ninh, hệ thống chính trị, lao động có việc làm, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được triển khai mạnh mẽ đã làm thay đổi thói quen, tập quán canh tác, sản xuất của người dân; làm giảm dần sự trông chờ, ỷ lại vào nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước; khích lệ ý chí, nghị lực vươn lên thoát đói nghèo, khát vọng làm giàu, dám nghĩ, dám làm của nông dân vùng cao. Thời gian qua, mỗi năm, huyện có hơn 1.000 hộ thoát nghèo nhờ các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 5-6%/năm; xây dựng nông thôn mới. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập, huyện quan tâm nghiên cứu, tìm ra những giống cây mới phù hợp thổ nhưỡng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Các đề tài, nhiệm vụ được thực hiện đạt kết quả tốt, tạo sức bật cho nông nghiệp của huyện, từ đó, cải thiện đời sống người dân, từng bước thoát nghèo bền vững.
Với quyết tâm cao, huyện Sơn Động đặt ra mục tiêu tới năm 2025, huyện sẽ có ít nhất mỗi năm một xã hoàn thành tất cả tiêu chí và được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Đó là các xã Long Sơn (năm 2022), xã Yên Định (năm 2023), xã Vĩnh An (năm 2024); riêng xã Tuấn Đạo đã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015 nhưng do mới sáp nhập với xã Bồng Am (sáp nhập Bồng Am và Tuấn Đạo trong năm 2020, thành xã Tuấn Đạo) nên không còn đạt chuẩn và sẽ quyết tâm hoàn thiện đạt chuẩn lại. Huyện cũng phấn đấu các xã đạt từ 13 tiêu chí trở lên về đích nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
