Cả khu vườn rạo rực. Dàn âm thanh kỳ ảo đó tràn ngập đôi tai ông, ùa vào căn phòng, mơn man lên từng đường gân thớ thịt của ông. Và đến khi, đôi mắt ông bắt gặp thấp thoáng những chùm phượng đỏ đầu mùa thì ông không thể đứng yên được nữa. Ông chạy ào ra vườn dang đôi tay lên trời hướng về phía tiếng ve và những chùm hoa phượng đỏ. Trời ơi! Thế là tháng năm đã về! Mùa thi đã tới! Kỷ niệm một đời làm nghề thầy giáo ùa về trong ông.
Ông Hải phá lệ không đi bộ tập thể dục như mọi sáng nữa mà nhẩn nha dạo quanh trong vườn chìm đắm tiếng ve ngân. Về hưu mới hai năm nên kỷ niệm về trường lớp, thầy trò trong ông vẫn còn như nguyên vẹn. Lại nữa, hằng năm cứ đến những ngày này, khi mà tiếng ve cất lên, hoa phượng thắp lửa đỏ rực một khoảng trời là ông Hải lại nôn nao nhớ trường, nhớ lớp, nhớ bạn bè đồng nghiệp và học sinh thân yêu của mình với những hoạt động ngoại khóa chào mừng Sinh nhật Bác, nhớ mùa thi da diết đến khôn cùng. Ông Hải bần thần bước chân trôi đi bềnh bồng trong tiếng ve.
- Ông ơi, về ăn sáng đi chứ?
Tiếng bà vợ khiến ông sực tỉnh. Ông quay gót trở vào nhà và nói với bà Ngân trong tiếng thở dài:
- Thế là mùa thi lại đến rồi bà nhỉ? Chẳng biết năm nay chúng nó thi cử thế nào?
- Ôi dào, về hưu rồi mà ông vẫn cứ tơ vương mãi thi với cử. Thôi, ông nhớ chăm lo cái sức khỏe của ông cho tôi nhờ...
Bà Ngân chép miệng. Tiếng là bà giáo nhưng cả đời bà gắn bó với ruộng đồng. Một tay bà hai sương một nắng gồng gánh cả gia đình lo cho mấy bố con ông Hải chí thú vào chữ nghĩa. Ông thì dạy học. Ba đứa con đứa nào đứa nấy cũng đều là những con mọt sách. Toàn những người dài lưng tốn vải. Học hết phổ thông các anh chị ấy tếch đi công tác hết. Cô con gái thứ hai và thằng ba có gia đình ở riêng đã đành, đằng này thằng cả và vợ nó cũng biền biệt xa nhà. Hai anh chị đều làm trên tỉnh cả tuần mới về nhà một lần vào ngày nghỉ. Họ để hai đứa con ở nhà cho bà chăm, ông kèm, để chúng vừa có chất đồng quê của bà vừa tiếp thu được kiến thức sách vở của ông. Chính điều này đã làm cho hai ông bà đỡ hiu quạnh.
Cái chứng đau dạ dày kinh niên của ông Hải đã làm bà Ngân đứng ngồi không yên bao phen. Bà nhớ có lần ông Hải đau bụng đã bốc nhúm thuốc muối bỏ vào miệng, chiêu ngụm nước sục sục mấy cái rồi uống. Một lúc sau thấy bụng yên yên là ông lại xách cặp đến trường. Gàn thế nào thì gàn ông nhất định không nghe. "Tôi không thể bỏ lớp được. Bà cứ đi làm đồng đi, không phải lo cho tôi", ông vừa dắt xe đạp ra vừa nói cứng với bà như thế. Ngày ông về hưu bà Ngân đã mừng thầm trong bụng. Dứt được công việc, xa trường xa lớp ông ấy sẽ chú tâm vào giữ gìn sức khỏe, bà sẽ có điều kiện chăm sóc ông hơn. Ấy vậy mà về hưu tuần trước, tuần sau ông đã chúi mũi vào sách vở, đọc đọc chép chép. Chẳng biết ông ấy viết lách cái gì mà nhiều lúc xem ra khó nhọc lắm.
Ăn sáng xong, chờ cho bà Ngân đi chợ, ông Hải lại ngồi vào bàn viết. Vừa mở trang sách ra thì bất chợt dàn đồng ca của lũ ve từ các tán cây phượng lại đồng loạt cất lên. Những chùm phượng vĩ khẽ đung đưa, đung đưa không hiểu do tiếng ve ngân hay là do làn gió nhẹ thoảng qua lúc sớm mai đầu hạ. Chợt ông ngước lên giá sách bắt gặp hình ảnh Bác Hồ với đôi mắt sáng hiền từ như nhìn riêng ông, tâm sự với riêng ông gần gũi lắm. Ông Hải cầm bút bần thần giây lát rồi chợt như lên đồng, ông cắm cúi lia bút. Cứ viết được một lúc, ông lại vớ cây đàn ghi-ta dạo lên những nốt nhạc bập bùng. Rồi ông gạch xóa, chữ nọ chèn lên chữ kia, nốt nhạc nọ chồng lấn nốt nhạc kia. Tờ giấy có những khuông nhạc kẻ sẵn chi chít ký hiệu. Khoảng hơn một giờ đồng hồ sau, khi mà lũ ve đến giờ cử nhạc thì cũng là lúc ông buông bút cầm đàn và hát. Tiếng hát ông trầm ấm, du dương nổi bật trên nền hòa âm râm ran tiếng ve ngân. Ông Hải hát say sưa cứ như cái thuở mười tám đôi mươi của mình vậy.
Bà Ngân đi chợ về thấy cảnh đó ngỡ ngàng quá. Bà cứ đứng ngây ra ở cửa, ngay phía sau ông, tay xách chiếc làn và tròn mắt nhìn ông Hải. Bài hát hay quá! Bài hát về Bác Hồ, về đạo thầy trò bà nghe lần đầu mà như đã thấm vào gan vào ruột thế này? Hay ông ấy... chép của ai? Không phải, bản thảo gạch xóa thế kia cơ mà! Thì hồi trước ông ấy chả một thời dạy nhạc lý là gì! Tay phải dạy văn, tay trái dạy nhạc, nghề của ông ấy đấy. Thế rồi bà cũng bị giai điệu bài hát cuốn đi...
Hát xong, ông Hải quay lại thấy bà Ngân đứng đó tự bao giờ. Ông chữa ngượng:
- Bà về lúc nào thế?
- Về từ lúc ông mới hát cơ. Ông viết bài hát này à?
- Ừ. Ðược không bà?
- Hay lắm! Lâu lắm rồi mới lại được nghe ông hát.
Bà Ngân thật thà. Dường như vẫn chưa nguôi dòng cảm xúc ông Hải bồi hồi nói:
- Tôi viết bài này để hưởng ứng cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" bà ạ. Suy nghĩ trăn trở mãi hôm nay mới viết được đấy. Cả đời dạy học của tôi, bao nhiêu tình cảm của tôi đối với Bác đều được gửi gắm qua ca khúc này, thực lòng bà thấy được chứ?
- Rất hay là đằng khác. Không ngờ ông lại viết được hay đến thế.
Ông Hải xúc động:
- Cảm ơn bà. Thế thì tôi phải gửi đi ngay.
Hơn chục ngày sau, ông Hải đang ngồi thả hồn theo một tứ thơ mới thì cái Thảo ở đâu sồng sộc chạy về:
- Ông ơi! Bà ơi! Ðài đang phát bài hát của ông đấy!
Ông Hải luống cuống chạy tìm chiếc ra-đi-ô. Bà Ngân đang ở dưới bếp cũng chạy lên nhà đứng cạnh ông. Hai ông bà loay hoay mở đài. Cái Thảo chạy tới:
- Ông để cháu mở cho.
Chiếc ra-đi-ô loẹt xoẹt một lúc thì tiếng hát vút lên. "Tháng năm, con về thăm quê Bác. Cánh phượng hồng, rộn rã tiếng ve ngân...". Một dòng điện chạy dọc sống lưng ông Hải. Bà Ngân ngó chăm chăm vào cái đài nghe như nuốt lấy từng lời. Hai tay cái Thảo cầm chặt chiếc ra-đi-ô. Mãi đến khi tiếng người phát thanh viên nói "Các bạn vừa thưởng thức ca khúc mới sáng tác của nhạc sĩ Tiến Hải" thì cả ba người mới bừng tỉnh. Ðầu tiên là cái Thảo. Nó reo lên ôm chầm lấy ông:
- Hoan hô ông! Cháu chúc mừng ông có bài hát mới hay quá!
Rồi đến lượt bà Ngân:
- Ông thấy chưa? Tôi đã bảo hay là hay mà! Trưa nay nhà mình phải liên hoan chứ?
Ông Hải lặng đi không nói được lời nào.
Ba hôm sau, lại vẫn cái Thảo hớt hơ hớt hải phóng xe đạp về. Vừa vào đến sân, con bé quẳng vội chiếc xe đạp chỏng chơ trên nền gạch, nhảy chân sáo vào nhà:
- Ông ơi! Bà ơi! Có tin vui mới đây này!
Thảo cầm tờ giấy giơ lên vẫy vẫy. Ông Hải bỏ tờ báo đang đọc dở ngó ra. Bà Ngân chạy đến bên đứa cháu:
- Tin gì thế? Ðưa bà xem nào!
Bà Ngân cầm tờ giấy đọc lướt qua rồi nói:
- Ông được giải bài hát "Tháng năm nhớ Bác" rồi. Người ta mời ông lên tỉnh nhận giải đây này.
Bà Ngân run run đưa tờ giấy cho ông Hải. Ông Hải cũng xúc động "Mình được giải thật ư? Mình được giải thật à?".
Ông cứ lẩm nhẩm như thế mãi cho đến khi cái Thảo loe xoe:
- Chủ nhật này bố mẹ cháu về, cháu bảo phải thuê chiếc ô-tô đón cả ông lẫn bà lên tỉnh nhận giải. Họ trao giải đúng ngày 19-5 bà nhỉ?
Ngoài vườn, dàn hợp xướng ve lại cất lên râm ran. Hình như hôm nay âm lượng của chúng to hơn mọi ngày thì phải. Xốn xang lắm, tưng bừng lắm.
Ngày ông Hải lên tỉnh nhận giải, đúng như ý kiến của cái Thảo, bố mẹ nó thuê hẳn chiếc ô-tô đưa cả hai ông bà đi. Cái Thảo bận thi chứ nếu không nó dứt khoát phải đi "hộ tống" ông bà.
Hội trường tỉnh trang hoàng lộng lẫy. Cờ hoa rợp trời từ ngõ vào. Loa đài inh oang. Xe lớn xe bé nườm nượp kéo đến. Quan khách tất bật bắt tay chào hỏi. Tiếng nói cười xôn xang. Bà Ngân từ bé đến giờ chưa chứng kiến cảnh này bao giờ nên bối rối, hồi hộp lắm. Trên phông chính, nổi bật dòng chữ "Tháng năm nhớ Bác" (y như đầu đề bài hát của ông Hải) và lễ sơ kết trao giải cuộc thi sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"...
Ông Hải lên nhận giải trong tiếng nhạc và hoa chúc mừng. Phải cố ghìm nén lắm ông mới khỏi bật ra tiếng khóc. Ôm hoa và tấm bằng chứng nhận, khi qua bức tượng Bác Hồ, bỗng dưng hai giọt lệ cứ lăn dài trên má ông Hải. Ông khẽ gọi: "Bác Hồ ơi!" và trôi đi trong tiếng nhạc tưng bừng của ngày hội.
Dưới hội trường, bà Ngân cũng trong tâm trạng ấy. Cả đời làm ruộng của bà đây là giây phút hạnh phúc nhất, tự hào nhất. Hội trường rầm rập tiếng vỗ tay và tiếng reo hò chúc mừng không dứt. Phía sau bà, mấy cụ về hưu của thôn Cổ Cò, rồi lãnh đạo xã của bà cũng vừa đến kịp để chúc mừng.
Ngoài kia, dàn hợp xướng ve cũng ngân lên râm ran, rộn rã trên tán phượng đang đỏ rực một khoảng trời.
