Từ những sân chơi nhỏ
Bao gồm cả ba loại hình phim truyện, tài liệu và hoạt hình, phim ngắn lâu nay đang lấy "sân chơi" chính của mình là Youtube. Ðiểm mới lạ của phim ngắn là cách tiếp cận sáng tạo, gần gũi, và thể hiện khá hiện đại. Có những bộ phim được thực hiện rất đơn giản nhưng lại mang đến thông điệp sâu sắc. Nhiều tác giả phim ngắn là những học sinh, sinh viên, học viên của các khóa học làm phim ngắn do Trung tâm hỗ trợ và phát triển tài năng trẻ TPD đào tạo, hoặc một số khóa học do một số đại sứ quán nước ngoài phối hợp tổ chức. Cũng có những nhà làm phim chuyên nghiệp, thậm chí đã thành danh, coi phim ngắn như một đam mê mới mẻ, một cách thể hiện sáng tạo.
Chỉ với thời lượng chưa đầy 30 phút, phim ngắn có thể lấy ý tưởng từ đủ các đề tài về xã hội, ô nhiễm môi trường, bảo vệ đa dạng sinh học, trẻ em mồ côi, trẻ khuyết tật, nhiễm HIV..., cho đến những chuyện thiết thực, gần gũi trong cuộc sống của các bạn trẻ như nạn bạo lực học đường, trộm cắp trong lớp học, xung đột gia đình, ly hôn, sự mất phương hướng của giới trẻ, tình bạn, tình yêu...
Ðạo diễn trẻ Huỳnh Vĩnh Sơn (Hãng phim Giải Phóng) chia sẻ: "Hiện nay hoạt hình là loại hình có điều kiện tốt nhất cho việc thực hiện phim ngắn. Tôi thường tự mày mò tìm đọc sách báo, học hỏi từ mạng internet hay các đồng nghiệp nước ngoài về phim ngắn. Tôi cho rằng, phim ngắn là nhịp cầu để nối lại gần hơn khoảng cách với phim truyện dài".
Bộ phim Ðau thương đến chết của hai tác giả trẻ Phương Thanh và Hồng Giang (Hải Phòng) từng giành giải tại cuộc thi phim ngắn hồi năm 2010 do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch phối hợp với Ðại sứ quán Nhật Bản tổ chức. Phim là một câu chuyện phiếm dụ về một nữ sinh không thể chịu đựng được những sức ép vô hình trong học hành, đã tìm đến cái chết. Hồng Giang chia sẻ: "Bọn em lấy ý tưởng làm phim từ một bài hát có tên "30 minutes", và làm bằng máy quay cầm tay. Trong cuộc sống, nhiều khi lứa tuổi chúng em cũng phải chịu nhiều sức ép mà không phải lúc nào cũng bày tỏ được. Chúng em muốn qua bộ phim để bày tỏ quan điểm về chính lứa tuổi của mình".
Tương tự như vậy, Bộ đồng phục (Nguyễn Bích Diệp) và Xin lỗi em trai (Nguyễn Hồng My) là hai phim truyện ngắn giành thứ hạng cao tại giải Búp sen vàng lần đầu tiên diễn ra năm 2010. Bộ đồng phục là câu chuyện hai bố con đuổi theo thằng nhóc ăn trộm bộ đồng phục đi học, nhưng khi đến tận căn nhà rách rưới tồi tàn, họ đã sững lại khi thấy bộ đồng phục được dành cho cậu em trai đã chết của cậu bé. Xin lỗi em trai là câu chuyện giản dị có thể gặp ở bất kỳ đâu trong cuộc sống hằng ngày, cô chị giận bừa đã lỡ tay đánh cậu em trai mà không biết em mình đã âm thầm dành tặng cho cô một món quà sinh nhật đầy bất ngờ.
Những câu chuyện giản dị mà sâu sắc như thế đang dần đưa phim ngắn trở thành một dòng phim ngày càng được chú ý.
Ngắn mà không đơn giản
Trước đây, phim ngắn gần như chỉ có duy nhất một giải thưởng là giải Búp sen vàng do TPD lựa chọn và trao tặng. Hai năm trở lại đây, phim ngắn đã ít nhiều có chỗ đứng trong nền điện ảnh. Từ chỗ làm tự phát, tự up lên mạng cho mọi người xem và bình luận, nay thể loại này đã chính thức có tên trong hệ thống giải thưởng của Cánh diều vàng do Hội Ðiện ảnh Việt Nam tổ chức. Mới đây nhất, tại LHP quốc tế Hà Nội lần hai, phim ngắn cũng được trao giải. Một số giải thưởng, LHP dành riêng cho phim ngắn cũng hình thành...
Tuy nhiên, con đường của phim ngắn vẫn còn rất gập ghềnh.
Khó khăn lớn nhất là đầu ra. Phần lớn phim ngắn hiện nay chỉ được "chiếu" trên mạng internet, còn điểm chiếu phim bên ngoài chưa nhiều, nói đúng hơn là gần như chỉ có TPD thỉnh thoảng có tổ chức chiếu phim ngắn của các học viên. Việc bước vào các rạp chiếu phim ở Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh gần như là... bất khả thi đối với phim ngắn. Ngoài ra, khán giả cũng chỉ có thể xem phim ngắn trong khuôn khổ các tuần phim, LHP.
Một trong những khó khăn khác của các nhà làm phim ngắn là yêu cầu cao hơn so với phim dài. Với thời lượng thông thường gói gọn trong khoảng 30 phút, phim đòi hỏi sự sáng tạo, cô đọng và mới mẻ. Ðiều quan trọng không phải là vốn đầu tư hay kỹ thuật, mà là có gì để nói, và nói như thế nào.
Chính vì thế, nên dù phát triển khá mạnh mẽ, thu hút được nhiều nhà làm phim trẻ, nhưng phim ngắn hiện nay vẫn gần như "đứng ngoài lề", vẫn như chỉ là một cuộc dạo chơi, thử sức đối với nhiều đạo diễn trẻ bên cạnh một con đường lớn khác là phim nhựa.
