Mạch sống Trường Sa (kỳ 1)

Ở Trường Sa, hết mùa dông bão sẽ là những ngày nắng gió như thiêu đốt thịt da. Dù trong điều kiện thời tiết nào, cán bộ, chiến sĩ, người dân trên các đảo vẫn bám lấy những gốc bàng vuông, gốc mù u, bền bỉ theo năm tháng để hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Không khí sinh hoạt vui vẻ giữa quân và dân tại một gia đình trên đảo Song Tử Tây.
Không khí sinh hoạt vui vẻ giữa quân và dân tại một gia đình trên đảo Song Tử Tây.

Kỳ 1: Những tổ ấm trên quê đảo

Nơi Trường Sa đầy nắng gió, bốn bề sóng biển, những gia đình Trường Sa vẫn luôn bình yên, hạnh phúc. Cùng với cán bộ, chiến sĩ nơi đây, họ sẵn sàng vượt mọi gian khổ, góp sức bé nhỏ của mình để Trường Sa ngày một khang trang, mạnh mẽ hơn. Vượt qua những ngày đầu bỡ ngỡ, Trường Sa đang đọng lại trong các gia đình những tình cảm đặc biệt như một phần quê hương.

Từ bỡ ngỡ thành thân thương

Nhớ ngày lỉnh kỉnh đồ đạc, vật dụng bước chân lên đảo mà tháng 7 này, vợ chồng anh Nguyễn Tấn Luận và chị Trần Thị Châu Úc đã “kỷ niệm” tròn năm thành người của đảo Song Tử Tây. Đon đả rót nước mời khách, chị Châu Úc ngời khuôn mặt đón những người bạn từ đất liền.

Ra đảo mới một năm nhưng mọi thứ chung quanh đã thân thuộc, gần gũi như tự bao giờ. Trước đây chị cứ nghĩ, ngoài đảo chỉ có đá, có cát và nước biển, thiếu thốn nhiều thứ nhưng rồi từng ngày gắn bó, chị Châu Úc khẳng định chắc nịch: chọn đảo là nơi sinh sống đến nay vẫn là một quyết định mang lại cho gia đình tôi nhiều niềm hạnh phúc nhất.

Là dân quân tự vệ, nắng và gió của Trường Sa cũng làm anh Nguyễn Tấn Luận đen sạm cháy nắng như bao người lính trên đảo. Hằng ngày, bên cạnh công việc chính, anh phụ vợ cơm nước, tăng gia trồng rau, dạy con học bài. Qua hơn một năm trên đảo, hết hè này, cháu lớn Nguyễn Khang Nguyên sẽ vào lớp 4 còn cô út Nguyễn Trần Hà My vào lớp mẫu giáo trên hòn đảo xinh đẹp này.

Điều khiến đôi vợ chồng trẻ yên tâm nữa là quanh họ luôn có những người hàng xóm tốt bụng, có môi trường để con cái được học hành đầy đủ. Những ngày mới đến còn bỡ ngỡ, anh chị đã được cán bộ, chiến sĩ trên đảo tận tình chỉ bảo, từ cách sắp xếp các hộp đất trồng rau, thiết kế vườn sao cho phù hợp, cách tiết kiệm nước, chăm sóc trẻ nhỏ… nên chỉ một thời gian ngắn đã quen với cuộc sống trên đảo. Thời gian rảnh rỗi, các gia đình tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường như trồng cây tạo cảnh quan, dọn dẹp vệ sinh, tham gia các hoạt động của hội phụ nữ…

Quây quần bên gốc cây mù u già trên đảo Sinh Tồn, thời khắc cuối ngày đến với các gia đình thật bình yên. Mọi người trò chuyện rôm rả, ngắm nhìn lũ trẻ chơi đùa bên những gốc cây cổ thụ. Tiếng trẻ cười giòn tan trong nắng chiều khiến bao mệt mỏi, nắng nóng như tan biến. Theo thời gian, tình cảm giữa gia đình anh Phạm Văn Toản, Trần Thị Thu Huyền và gia đình anh Lê Thanh Tuấn, chị Bùi Thị Kim Ngọc càng thêm khăng khít. Anh Tuấn và anh Toản trước cùng có thời gian tham gia quân ngũ, chung đơn vị trên đất liền. Hoàn thành nghĩa vụ, hai anh lại xung phong ra đảo để xây dựng cuộc sống, lập nghiệp ở nơi này. Anh Lê Thanh Tuấn chia sẻ, từng gắn bó và hiểu nhau, chúng tôi luôn muốn được đóng góp công sức chung để bảo vệ biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Giờ đây, họ vừa là đồng đội cũ, vừa là hàng xóm tốt của nhau. Ngày ngày, khi những người chồng làm việc thì ở nhà, chị Huyền, chị Ngọc lại cùng các chị em hàng xóm khác vun vén những luống rau sau vườn; giúp nhau những công việc của mỗi gia đình. Hồi ở đất liền, chị Trần Thị Thu Huyền là điều dưỡng viên tại bệnh viện huyện. Đang yên ổn với cuộc sống và công việc, chị bị “khớp” khi một ngày anh Toản tỷ tê với chị về ý muốn đưa cả gia đình ra đảo Sinh Tồn sinh sống. “Làm tâm lý mãi nhưng vẫn cứ thấy lo lo vì hồi nào giờ đã quen với đất liền, nhưng thấy anh ấy quyết tâm quá nên cuối cùng cũng đồng ý xếp quần áo lên đường cùng chồng con, chị Huyền tâm sự. Hòa nhập nhanh với cuộc sống, giờ đây, chị đang phát huy tốt nhất những gì chuyên môn đã được học để giúp đỡ cán bộ, chiến sĩ, hàng xóm trên đảo mỗi khi cần hỗ trợ.

Quen với tác phong của lính, các gia đình trên đảo Sinh Tồn luôn tiên phong, gương mẫu trong các hoạt động như trang trí đường hoa, thu gom và phân loại rác thải, giữ gìn cảnh quan môi trường đảo trong sạch, lành mạnh; đoàn kết với lối xóm; nhiệt tình hỗ trợ, đùm bọc với cán bộ, chiến sĩ trên đảo.

Quân và dân đất liền thăm hỏi, trò chuyện cùng một gia đình trên thị trấn Trường Sa (đảo Trường Sa lớn).

Quân và dân đất liền thăm hỏi, trò chuyện cùng một gia đình trên thị trấn Trường Sa (đảo Trường Sa lớn).

Góp cho Trường Sa thêm thân thiết

Các gia đình Trường Sa, mỗi nhà dù mới ra sinh sống ở đảo hay ở nhiều năm, đều trải qua những ngày tháng từ lạ lẫm thành thân quen, từ khó khăn trở nên gắn bó, yêu thương. Mùa khô chắt chiu từng giọt nước, mùa dông bão cùng bộ đội rào chắn, giằng cố cây để phòng chống bão… Pha ấm nước lá vối khô mời khách, chị Phạm Thị Bảy, quê Bình Định cùng chồng là Nguyễn Ngọc Thương giờ đã xem đảo Trường Sa lớn như ngôi nhà thứ hai dù thời gian cả gia đình ra đây mới chỉ đầy năm.

Sống với quân dân trên đảo, điều khiến anh Thương, chị Bảy vững tin nhất là tình cảm các anh dành cho các hộ gia đình trên đảo chẳng khác gì ruột thịt. Mọi nếp sinh hoạt mùa nào thứ ấy đều nhẹ nhàng, mang lại cho các gia đình cảm giác thân thuộc, gần gũi hơn bao giờ hết. Anh Thương kể: 5 giờ sáng chúng tôi thức dậy, tập thể dục và quét dọn các khu vực trên đảo. Một ngày trên đảo bận bịu nhưng luôn rộn tiếng cười. Trên đảo có một khu vui chơi tập thể dục chung cho quân và dân, chúng tôi quây quần với nhau như một đại gia đình. Điện được cấp đầy đủ để bảo đảm cuộc sống, con cái được học hành đầy đủ, nhất là việc dự trữ thức ăn trong một số thời điểm thời tiết bất lợi luôn được các cán bộ, chiến sĩ tận tình hỗ trợ.

Từ một chuyến đi Trường Sa cách đây hơn một năm, trở về đất liền với những kỷ niệm, cảm xúc mãnh liệt khi đặt chân đến đây, bà Hoàng Kim Chi, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc phường 14, Quận 10 đã nảy ra ý tưởng thực hiện một Trường Sa thu nhỏ ngay trên khu đất trống của phường mình. Từ một khu đất lộn xộn, thậm chí nhiều người dân còn vứt rác bừa bãi, Mặt trận phường đã huy động sức dân thiết kế và tham gia ngày công với tổng kinh phí hơn 100 triệu đồng. Công trình được nhân dân đặt tên là “Vườn Trường Sa” và chọn làm công trình chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhiệm kỳ 2024-2029. Công trình hoàn thành đã trở thành điểm xanh của phường và điểm checkin của người dân, nhất là giới trẻ.

Vượt qua những tháng đầu bỡ ngỡ, chưa quen thời tiết, nếp sinh hoạt, giờ các gia đình đã hòa với nắng gió của biển khơi để cùng ở, cùng vui với những người lính biển. Chị Bảy thủ thỉ với chồng, ngày chúng em quyết định ra lập nghiệp ở đây đã xác định những khó khăn, thử thách nhưng đến bây giờ và cả sau nay cũng sẽ không bao giờ ân hận bởi Trường Sa là một gia đình lớn giữa biển khơi bao la.

Tại đảo Trường Sa lớn, hoạt động kết nghĩa, xây dựng mối đoàn kết với các tổ chức, đơn vị trên đảo được chú trọng xây dựng, vun đắp. Trong đó có chi hội phụ nữ và chi đoàn nhằm cùng phối hợp triển khai các hoạt động trong các dịp lễ, Tết, các ngày kỷ niệm, sự kiện lớn của đất nước.

Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28/01/2022 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có nhấn mạnh quan điểm: xây dựng và phát triển Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương phù hợp với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh bảo vệ chủ quyền quốc gia về biển, đảo của Tổ quốc… Các gia đình đã và đang sinh sống trên đảo đang từng ngày cùng với cán bộ, chiến sĩ trên các đảo phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền, làm cho biển, đảo xanh tươi hơn. Các nhu cầu thiết yếu về giáo dục, y tế, an sinh… được bảo đảm để quân và dân yên tâm sinh sống, rèn luyện, vượt qua những điều kiện khắc nghiệt của thời tiết và môi trường sống để từng ngày tạo nên một Trường Sa “mạnh về phòng thủ, tốt về lối sống, đẹp cảnh quan, môi trường, mẫu mực tình đoàn kết quân dân”.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Mỗi phiên chợ giao dịch hàng nghìn con trâu, bò với giá trị trên dưới 50 tỷ đồng.

Chợ trâu, bò giữa lưng trời

Khi sương mù còn đặc quánh, phủ trắng trên những mái nhà sàn, thì ở một thung lũng nhỏ nơi lưng chừng núi Nghiên Loan, nhịp sống đã hối hả. Đó là phiên chợ "đặc biệt" của cả khu vực miền núi phía bắc - Chợ trâu, bò Nghiên Loan (xã Nghiên Loan, Thái Nguyên).

Đoàn Thái Cúc Hương.

Thế giới cổ tích từ giấy dó

Một tâm hồn nghệ sĩ, một bàn tay khéo léo như nghệ nhân, những câu chuyện bất tận về văn hóa truyền thống và luôn khiêm tốn nhận mình là một thợ thủ công.

Nghệ nhân Nguyễn Phương Uyên tạo dáng cho bonsai mini.

Hơn cả một thú chơi

Nằm trên đường Tô Hiến Thành, phường Nghĩa Lộ, tỉnh Quảng Ngãi, ngôi nhà của ông Nguyễn Phương Uyên (54 tuổi) nổi bật hơn hẳn nhờ hàng chục chậu cây bonsai.

Thầy Nam cần mẫn với mô hình du lịch sinh thái. Ảnh: BẢO LONG

Từ bục giảng đến miền quả ngọt

Ở phường Chũ (tỉnh Bắc Ninh), có một người thầy giáo không chỉ truyền cảm hứng trên bục giảng, mà còn mang nhiệt huyết và sự sáng tạo của nghệ thuật để góp phần tạo nên một không gian du lịch xanh. Đó là thầy Đinh Phương Nam, thầy giáo dạy mỹ thuật theo đuổi mô hình du lịch nông nghiệp-sinh thái ở đồng bằng Bắc Bộ.

Tên lửa vác vai A72. Ảnh: Bảo tàng Phòng không - Không quân

Bí mật của 60 giây quyết định

“Có mấy năm thôi mà", Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Thoa nói thế khi chúng tôi hỏi về những ngày quân ngũ, vác trên vai chiếc tên lửa A72 và hạ gục bao nhiêu máy bay Mỹ - ngụy.

"Bố" Kiên và bé Di tại lớp học ở Cát Cát.

Mái ấm ở thung lũng Cát Cát

Tôi đến Cát Cát (phường Sa Pa, tỉnh Lào Cai), bản làng người H'Mông được du khách ví như viên ngọc đẹp nhất Tây Bắc. Tiết trời trong nhưng sương mù vẫn đùn lên từ phía dưới thung lũng Ý Lình Hồ như những đụn bông trắng tinh.

Tại một địa điểm giao lưu của nhiều người yêu đĩa than tại Hà Nội.

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số

Trong thời đại mà một thiết bị đeo tay có thể chứa đến 60 triệu bài hát, việc lựa chọn nghe nhạc từ một chiếc đĩa than tưởng như là lỗi thời. Nhưng thực tế, đó lại là biểu hiện của một xu thế tìm lại sự nguyên bản, chậm rãi và thật lòng trong trải nghiệm thưởng thức.

La Quốc Bảo đánh giá hiện trạng chiếc áo cưới hoàng gia triều Nguyễn vừa được sưu tầm từ Hà Lan.

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Khi nói đến sưu tầm đồ cổ ở Việt Nam, người ta thường nghe tới đồ gốm, sành sứ, hay đồ gỗ… chứ ít ai biết đến những món đồ vải mà qua đó thể hiện tay nghề thêu huy hoàng, vang danh thế giới của người Việt hàng trăm năm trước.

Nguyễn Ngọc Minh Trang kể chuyện di sản bằng logo.

Trang Faifo và hành trình kể chuyện di sản

Trang Faifo chính là Nguyễn Ngọc Minh Trang, 23 tuổi, một nhà thiết kế đồ họa trẻ với tư duy dám nghĩ, dám thể hiện cá tính cá nhân. Niềm đam mê văn hóa quê hương đã tạo bệ phóng cho cô tỏa sáng, mang bản sắc nghệ thuật Việt.

Dưới làn nước xanh này là hơn 20 căn nhà sàn của người dân Kim Vân. Ảnh: TÙNG VÂN

Ám ảnh ở “rốn ngập” Kim Vân

Kim Vân là thôn vùng lõi Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ, thuộc xã Văn Lang, tỉnh Thái Nguyên, nằm trong một "lòng chảo" lớn bao bọc bởi núi đá. Đất canh tác hạn chế, cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây muôn vàn khó khăn với hơn một nửa trong tổng số 112 hộ dân nghèo và cận nghèo.

Bác sĩ Nguyễn Văn Quốc Trí đang khám cho bệnh nhân.

Như mây trắng A Xan

Con đường ngoằn ngoèo vượt qua bao triền núi, vắt mình giữa những quầng mây trắng đưa chúng tôi đến xã Hùng Sơn (trước đây là các xã A Xan, Tr’Hy, Ga Ry, Ch’Ơm của tỉnh Quảng Nam) - vùng đất tận cùng phía tây thành phố Đà Nẵng giáp biên giới nước bạn Lào.

Bà Vàng Thị Sỏng trong căn bếp của người La Chí.

Triết lý của những người phụ nữ

Mỗi bận chồng đánh, Lý Tả Mẩy hay ra chợ Sa Pa ngồi khóc. Đánh lại chồng thì không đủ sức, bỏ thì không được vì lấy rồi thì ai lại bỏ, Mẩy nghĩ mình phải tự lập, nhưng Mẩy chưa biết làm gì. Nên Mẩy vừa mang đồ ra chợ bán, vừa ngồi khóc, vừa nghĩ.

Bà Nguyệt đi phát gạo cho người dân vùng ngập nước.

Ở nơi có những đùm bọc, sẻ chia

Một tâm trạng rất khó tả khi chúng tôi cùng với Đoàn thiện nguyện CLB Nhà báo nữ Việt Nam đi lên Thái Nguyên để đến Trung tâm Bảo trợ xã hội (TT BTXH) Hường Hà Nguyệt, nằm trên đất xã Đồng Hỷ. Gần như là bàng hoàng, thậm chí rớt nước mắt vì vẻ tiêu điều không tránh khỏi.

Học sinh Trường THPT Chuyên Bắc Kạn giúp dọn dẹp, vệ sinh môi trường tại Trường THPT Chuyên Thái Nguyên.

Tình người vượt qua lũ dữ

Đêm 7/10, mưa như trút nước, nước sông Cầu dâng cao, tràn qua đê đổ xô vào các phường trung tâm của Thái Nguyên. Chưa đầy hai tiếng đồng hồ, cả khu vực trung tâm chìm trong biển nước. Giữa đêm tối, nhiều hộ dân nhanh chóng bị cô lập, nhiều người phải trèo lên tầng ba, nóc nhà gọi cứu hộ.

Tình yêu hát văn từ lớp học thiếu ánh sáng

Tình yêu hát văn từ lớp học thiếu ánh sáng

Dù nói là chỉ hoạt động mỗi thứ tư hằng tuần, nhưng không ngày nào lớp học chầu văn của nghệ sĩ Tuyết Tuyết (trong ảnh) ngưng tiếng hát. Điệu xá, điệu dọc, cờn, phú cứ tang tính tình vang lên. Các em học sinh đến đây học miễn phí còn được mẹ Tuyết bồi dưỡng tiền đi lại, quà vặt.

TS Lê Bá Khánh Trình chụp hình cùng đội tuyển Trường Phổ thông Năng khiếu năm 2024. Ảnh: NVCC

Toán học và cuộc đời

TS Lê Bá Khánh Trình hay nói vui, rằng ông có duyên với Toán học nên ngay cả lúc về hưu, tưởng rảnh lại thành bận. Ở tuổi 63, người nhà vẫn thấy ông ngày ngày đăm chiêu nghĩ đề Toán mới, thêm cách giảng hay để truyền cảm hứng, kinh nghiệm cho học trò trên chặng đường chinh phục các giải đấu lớn.

Một trong những vườn hồng trên đỉnh Khưa Dầy. Ảnh: TÙNG VÂN

“Làm tươi” hồng cổ trên đỉnh Nà Chom

Đến Nà Chom vào dịp thu sang, trên đỉnh Khưa Phát, Khưa Dầy, giữa tiếng chim hót, gió reo rì rào là bóng những cây hồng cổ thụ. Với tuổi đời từ vài chục đến hàng trăm năm, chúng không chỉ là chứng nhân của thời gian mà còn là báu vật vô giá, kết tinh hương vị ngọt ngào của mảnh đất và con người nơi đây.

Chị Lê Thị Hà tạo phôi trên thân gỗ trắc đen.

Tài hoa đặc biệt của cô gái Gò Nổi

Ngày trước, xã Gò Nổi (thành phố Đà Nẵng) từng là vùng ươm tơ dệt lụa nổi tiếng. Con gái Gò Nổi siêng năng, chăm chỉ với câu ca dao: “Tiếng đồn con gái Bảo An (Gò Nổi). Sáng thời dệt cửi, chiều đan mành mành”.

Học viên trao đổi bài học.

Những lớp học đặc biệt giữa đại ngàn

Khi ánh nắng cuối ngày buông dần sau núi, những “học viên đặc biệt” ở tuổi xế chiều tại các thôn, bản vùng cao lại rời nương rẫy về nhà để chuẩn bị đến lớp học cái chữ. Những học trò ấy đã bước qua nửa đời người, mái tóc đã bạc, đôi tay chai sạn, nay cầm bút với khao khát viết tiếp giấc mơ con chữ còn dang dở.

Ông Hùng hướng dẫn học trò làm mã cổ.

Bạc vàng hàng mã (kỳ 1)

Hàng mã vốn không xa lạ trong đời sống thường ngày của người dân Việt Nam. Hàng mã mang tính chất “thế” cho đồ vật, con vật, thậm chí cả người, nhằm “hiến” về cõi xa xăm, qua đó thỏa mãn nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng một cách bức thiết mà bớt đi sự tốn kém.

Hải sản tươi ngon tại chợ Gú. Ảnh: LƯƠNG HÀ

Người về chợ Gú

Chợ Gú nằm ngay bên đường Hổ Đội, xã Thái Thụy, tỉnh Hưng Yên, sát bờ tả của sông Diêm Điền. Từ xưa, chợ Gú vốn là cảng cá của tàu thuyền mỗi chiều về neo đậu. Chợ họp cả ngày. Buổi sáng, hàng hóa là các thứ thu hoạch được trong đồng, ngoài bãi.

Lò làm sợi cao lầu của gia đình ông Trái đang hoàn thiện những khâu cuối cùng.

Thương sợi cao lầu

Nhìn chiếc đồng hồ ám khói treo trên tường, thấy điểm 5 giờ 15 phút, anh Tạ Ngọc Hồng (xã Cẩm Châu, TP Hội An, nay là phường Hội An Đông, TP Đà Nẵng) nhẹ nhàng mở xửng hấp trên bếp củi bập bùng. Khói tỏa nghi ngút, mùi gạo và nước tro quyện vào nhau, thơm ngát.

Già Hoàng Văn Cầu chế tác mặt nạ Ka Đong.

Huyền bí mặt nạ Ka Đong

Giữa bản làng dân tộc Sán Chỉ, dưới mái nhà sàn luôn lưu giữ những chiếc mặt nạ mang ý nghĩa tâm linh với tên Ka Đong. Những chiếc mặt nạ gỗ, nhiều mầu sắc, thậm chí khá dữ tợn lại ẩn sâu giá trị tốt đẹp về bản sắc văn hóa và ước mơ, mong mỏi về cuộc sống yên bình, no ấm.