Thắng què bị liệt một chân nhưng cũng không được yên ổn với đàn con các bà vợ khác của Phòm Hồ, cứ dăm bữa nửa tháng họ lại kéo nhau xuống nọc thằng em cùng bố khác mẹ ra đánh và tra khảo, thời gian này họ làm ăn thua lỗ, nợ nần chồng chéo nên nhớ đến ông bố đang tù tội. Chẳng là họ quả quyết ông đã cất giấu rất nhiều vàng trong những năm đi làm ăn mà chưa chia cho một đứa con nào, thời gian đó Thắng còn nhỏ nên được đi theo làm chân giữ cửa lán gù hương, thế nên chắc chắn hắn biết vàng giấu ở đâu. Tra khảo suông chán, Phòm Hùng túm cổ áo Thắng táng một nắm đấm vào giữa mặt làm hắn ngã dúi dụi xuống giữa sân.
- Mày què thì làm được cái gì, giữ vàng để chôn bố mày à?
Phòm Thắng đưa tay quệt ngang vệt máu trên mép. Bà già lật đật chạy ra chạy vào lu loa nhưng không dám can. Thanh Châu đứng im lặng chẳng tỏ thái độ gì với đám đó, cho đến khi Phòm Hùng tra khảo Thắng không được quay ra chỉ tay vào mặt cô.
- Con chín ngón! Chúng mày bảo nhau nói cho tao biết thằng tù để vàng ở đâu.
- Sao các anh không đến trại mà hỏi ông ấy? - cô vặc lại.
- Mày dám láo với bọn tao à!
- Tôi nhịn các người mấy năm rồi nhé, các người cút khỏi đây, cút! - Thanh Châu chỉ vào mặt hết lượt những người con của Phòm Hồ hất tay ra cổng.
Ðám con của Phòm Hồ cũng thấy ngao ngán, lục tục kéo nhau ra về. Bà già chạy đến đỡ cháu ngoại đứng dậy, chửi đổng theo sau.
- Quân khốn nạn, quân chết cha chết mẹ, không ai dạy chúng mày à?
Thanh Châu bật công tắc điện, căn nhà gỗ rung lên bởi âm thanh rù rù của chiếc máy xay đậu chạy không. Thắng nhảy lò cò vào trong nhà, lên giường trùm chăn kín đầu đánh một giấc cho đến tận nửa khuya mới tỉnh dậy, bụng đói cồn cào hắn mò xuống bếp lục ăn. Thanh Châu vẫn đang canh mẻ đậu để Bà già mang ra chợ bán vào sáng mai. Thắng vừa ăn vừa lã chã nước mắt.
- Tao hận cái lão tù ấy, làm con của lão nhục, nhục lắm.
- Anh nói ngu thế, ông Hùng, ông Hoàng, cả ông Hải nữa, họ cũng là con của bố, họ vẫn lành lặn và vô tư sống đó thôi, em với anh thậm chí còn không được công nhận là anh em của họ, sao anh phải nhục thay họ chứ?
Thanh Châu cho củi vào bếp, câu nói hiếm hoi của cô khiến Thắng đang nhai cơm bỗng ngừng bặt lại, hắn vô tình bắt gặp cái thuần khiết muộn màng thoáng qua trên khuôn mặt cô em nuôi khi ánh lửa soi vào, bản năng loáng thoáng thôi thúc nếu không vồ lấy ngay tức khắc thì thật phí phạm. Thắng thả bát cơm xuống, bàn tay thô bạo chộp lên khuôn ngực tròn căng nhô lên sau lần áo cô em. Thanh Châu hất tay Thắng ra và tặng cho một bạt tai. Thắng ngượng ngạo, tập tễnh đi ra cửa. Cô nhặt cành củi đang cháy dở ném theo sau, tàn lửa đỏ rực bắn tung tóe.
Thắng chưa đi ngủ mà trở vào định ăn tiếp bát cơm nguội. Thanh Châu úp mặt vào hai bàn tay khóc nức nở, cô vừa bị anh trai sàm sỡ, lẽ ra phải nhục lắm nhưng sao trong lòng bỗng nhiên khác lạ, giống như khu đất bị mái tôn che kín hàng năm không được tưới giọt nước nào, hôm nay bỗng nhiên bị dột, một giọt sương đêm hiếm hoi rớt xuống mát lạnh, bàn chân tự nhích dần sát vào bên Phòm Thắng, Thanh Châu khẽ chạm cùi tay vào áo anh ta, giọng thẽ thọt.
- Anh Thắng, em cho...
***
Hai mươi năm ngồi tù lấy đi trọn vẹn hình dáng bên ngoài của trùm bạc năm xưa, giờ ông ta để một chòm râu mọc tự nhiên dưới cằm, khuôn mặt hơi xệ bởi những nếp nhăn thời gian, đôi mắt ấm áp nhìn Thanh Châu.
- Lấy chồng đi, cứ thế này mãi à?
- Bố... Con với anh Thắng lấy nhau được không?
Ông Phòm trợn tròn mắt, giơ bàn tay lên định đập xuống bàn nhưng lại vịn vào thành ghế. Thanh Châu không thấy ông phản đối nên vui hớn hở, hỏi luôn qua số vàng mà đám anh thường xuyên xuống đòi Thắng. Ông Phòm tức giận quát ầm lên.
- Con ra đây để moi móc vàng à? Về, về ngay!
Thanh Châu tiện đường về nhà thăm mẹ. Pa vẫn ở trong cũi, cô mua cho ông một bộ quần áo, đưa mẹ ít tiền tiêu vặt, ngủ lại với bà một tối, sáng hôm sau mới về nhà. Ðúng lúc Bà già bắt đôi gà thiến nhốt vào chiếc lồng đan mắt cáo dán chữ hỷ màu đỏ.
- Bà ngoại bắt gà đi đâu thế?
- Anh Thắng nhà cô đòi nấy vợ!
Chiếc làn tuột khỏi tay rơi xuống đất, Thanh Châu đứng chết lặng, bà ngoại hớn hở, lật đật chạy tới bên thủ thỉ vào tai cô.
- Này, mừng cho anh nó, có chửa ba tháng rồi.
Thanh Châu chạy xầm xầm vào trong nhà. Phòm Thắng đang dùng lưỡi dao nhọn cạo nhúm râu lún phún ở cằm. Cô đứng sững, mặt cau lại, dậm chân nhưng không dám vang thành tiếng. Thanh Châu tức tối chạy ra trái hiên kéo cầu dao máy xay đậu, căn nhà nhỏ rung lên bần bật theo từng cơn nấc của cô.
Ðám cưới Thắng có đầy đủ đàn con trai lẫn gái của Phòm Hồ, riêng lẫn chung, hễ ai nhận là con của ông đều có mặt. Sau ngày cưới, họ nán lại chén bằng sạch cỗ thừa mứa và họp gia đình. Mỗi người mừng cho em út một chiếc phong bì, lõi bên trong tùy tâm. Anh cả Phòm Hùng là người đưa sau cùng, nhứ nhứ cái phong bì trong tay và ghé sát tai Thắng.
- Nếu mày nhớ ra chỗ cất vàng thì nói ngay với tao.
Thanh Châu nôn ọ ọe ngoài giếng nước, trong mâm bát sặc sụa mùi rượu tàn còn sót lại một miếng đầu gà, chưa bao giờ cô cảm thấy thèm ăn như lúc này, nước miếng chua ngoét trào trong miệng. Cô nhón miếng đầu gà, dội qua gáo nước lạnh tống vào nhai ngấu nghiến. Miếng đầu gà vừa trôi xuống cổ thì Thanh Châu bỗng bụm miệng lại, mọi thứ cứ thế tuôn ào ào ra ngoài. Nước mắt giàn giụa, cô bước vào trong nhà, mặt đằng đằng sát khí, xoắn nắm đấm đánh "rầm" xuống mặt bàn. Cô gào lên.
- Tôi cũng gọi ông ấy là bố, tại sao tôi không được họp cùng các người?
- Láo, hỗn với các anh chị thế à. - Thắng vằn mắt nạt nộ cô em gái.
- Cô út à, có gì từ từ nói! - Phòm Hải lại khác, ông cầm tay Thanh Châu tỏ vẻ rất thông cảm.
- Em chửa rồi!
- Hả? Chửa với ai?
- Cô chửa với ai?
- Chửa với thằng nào?
- Thằng nào làm cô chửa?
- Ai làm mày chửa?
Khuôn mặt Thanh Châu bỗng đằng đằng sát khí, quét tia mắt qua một lượt rồi dừng lại trên khuôn mặt tái mét của Thắng, cặp môi hắn run run như thầm van lơn cô hãy thương xót.
- Em chửa hoang!
Thanh Châu hét lên, bịt chặt tai và lao ra ngoài. Ðám con Phòm Hồ im bặt. Thắng chẹp chẹp miệng, giọng ngai ngái.
- Của ông già chứ còn thằng nào!
***
Thắng cùng vợ chuyển ra mặt đường làm ăn. Thanh Châu vẫn xay đậu bán. Bà già yếu quanh quẩn chăm hai đứa con sinh đôi của cô, chúng chào đời cách nhau vài phút, giống nhau đến từng mi-li-mét, lớn lên bụ bẫm, tròn trịa, ngày ngày tíu tít bên bà cụ ngoại già nua.
- Này này, nó chết nấy gì mà thịt.
- Ứ, không thịt con này đâu.
- Bố chúng mày... con gì nuôi mà chẳng nàm thịt.
Ông Phòm ra trại, ngày đi là một thân thể cường tráng tưởng không có gì quật ngã nổi, trở về với hình hài một cụ già râu tóc bạc, bước đi không còn được vững. Thanh Châu đón ông về ở trong ngôi nhà ọp ẹp, máy xay đậu quay ù ù suốt ngày.
Phòm Thắng làm ăn thất bát, bán nhà, trốn nợ. Bà cụ đột nhiên lẩn thẩn, nửa đêm mò mẫm ra ngoài bị trúng gió ngã ngay ở bậc cửa. Thanh Châu với ông Phòm dìu vào trong giường thì bà đã hôn mê. Ngày hôm sau, bà tỉnh lại được một lần, lẩm bẩm điều gì đó. Ông Phòm ghé sát tai vào miệng bà hỏi.
- Cụ có dặn gì chúng nó không?
- Trả... hai con... trâu... cho tao...
***
Thanh Châu tức tốc phi xe về bản Giáng hỏi vay mẹ một ít tiền để trả cho bà cụ. Người ta nói nếu không đưa tận tay trước lúc bà về thế giới bên kia thì món nợ của cô sẽ trở thành món nợ truyền đời, truyền kiếp. Mẹ cô vừa bán cặp trâu, nhưng khi con gái hỏi tiền, mặt bà lạnh như đá.
- Chết còn đòi tiền. Tao để lên gác hết rồi.
- Con chỉ muốn bà được thanh thản.
Ông bố ngồi trong góc cũi, nghe hết câu chuyện của hai mẹ con, ông cuống cuồng tìm đường chui ra khỏi cũi, nhưng những thanh gỗ được đóng lại chắc chắn mỗi khi nó chưa kịp mục như một tường thành vây lấy cuộc đời ông. Thấy chồng đang loay hoay, cố lay những thanh gỗ để tìm đường ra, bà mẹ chắp tay sau mông lững thững đi đến gõ gõ vào thanh gỗ bên ngoài.
- Ông làm cái gì thế?
- Ra... ra...
Thanh Châu ái ngại, từ lâu cô không còn nghĩ nhiều đến người bố đã cho giọt máu để cô được có mặt trên đời này. Mỗi khi nhìn xuống bàn tay bị thiếu một ngón, khuôn mặt của ông lúc chém nhát dao cắt đứt tình phụ tử xuống lại hiện về rõ mồn một. Thanh Châu đi đến, vừa thổi vừa xoa xoa vào những ngón bị trầy xước thò ra khỏi cũi.
Ông bố mân mê bàn tay thiếu một ngón của con gái, đôi mắt thoáng cụp xuống, hai hàng nước hiếm hoi rỉ ra. Bà mẹ lấy cọc tiền bán trâu đem đến trao cho con gái.
- Trả trâu rồi mày có về nhà này không?
Thanh Châu lắc đầu.
Bà lẳng lặng tìm kìm, búa, dao cậy từng thanh gỗ bao quanh chiếc cũi chính tay mình tự dựng lên để tù người chồng đã đem con gái đổi lấy mạng sống của ông. Ông bố lùi lũi chui ra khỏi cũi, thều thào bằng chút sức tàn kiệt.
- Mẹ mày... ác...
***
Thanh Châu cầm túi tiền đi vào nhà, sắp trả xong nợ nhưng trong lòng không thấy nhẹ nhõm chút nào. Bà và cô không họ hàng máu mủ nhưng đã gắn bó với nhau bao nhiêu năm tháng, có chăng vì thế mà phải sòng phẳng đến cả khi sắp sinh ly tử biệt. Túi tiền lạnh ngắt trên tay, nước mắt tuôn trào, cô đổ gục xuống ngất lịm trên bậc cửa.
Bà ngoại mất hơn một tháng, Thanh Châu đón con của Thắng về chăm. Phòm Hùng ghen tức, cũng đưa hai đứa con gái đến trước mặt ông Phòm, hậm hực.
- Ông nuôi được con thằng Thắng thì không có cớ gì không nuôi con của tôi.
- Ðây là cái nhà trẻ à?
- Vâng, để chúng nó ở đây ông không xí xớn được chứ gì!
Ông Phòm xoắn nắm đấm táng thẳng vào mặt thằng con cả, máu lập tức tuôn ra khỏi mũi hắn. Phòm Hùng dùng hai ngón tay nhúp lấy vệt máu, mặt hầm hầm, trong đầu nghĩ sẽ đi tìm Thanh Châu, vừa gặp cô hắn đã chặn lại ra giá.
- Nếu cho hai đứa nhỏ ở đây, anh sẽ giải oan cho cô.
- Thế nào là giải oan? Dù sao thì cũng đưa các cháu đến rồi, anh nói đi!
- Hai thằng cu là con của thằng Thắng.
- Anh im mồm rồi cút đi cho tôi!
- Cút thì cút, nhưng bảo cho em biết, thằng Thắng bị tóm rồi.
Ông Phòm đứng sau nghe thấy cả, đưa tay bịt miệng cố không để phát ra tiếng ho, lồng ngực nghẹn thắt lại. Nhặt một cây củi làm gậy, ông tập tễnh đi ra cụm, nhưng bị ngăn lại. Ông vòng ra phía sau gian phòng chuyên để tạm giam những người phạm tội, vừa quật tới tấp vào bức tường hoen ố vừa gào lên.
- Quân đốn mạt, quân tàn dư, mày dám làm nhục con gái tao.
Chỉ có tiếng đấm cửa sổ thùm thùm bên trong đáp trả lại. Ông Phòm thở dốc, ngồi thụp xuống đất, lưng tựa vào vách tường. Thanh Châu chạy đến đỡ bố dậy.
- Bố ơi, về thôi, kệ anh ấy!
Ông Phòm ngồi ngoài sân đến khuya, mái tóc bạc chờm xuống khuôn mặt khô khốc, già nua, bóng của ông ngắn lại nghiêng nghiêng dưới bóng trăng, đôi mắt nhăn nhúm chực khóc nhưng không ép ra được một giọt nước mắt nào. Chờ cho đám trẻ nhỏ đã yên giấc, ông gọi Thanh Châu dậy, cầm cây đèn leo lét trên tay, hai bố con lục tục tìm lại dấu vết hố phân lợn cũ của nhà Bà già mấy chục năm trước khi cô chưa về ở đây. Ðến khi đã xác định chắc chắn vị trí cũng là lúc nửa đêm, ông Phòm cùng con gái hì hục cuốc đất lên, sâu khoảng tầm một mét thì chiếc đèn dầu bỗng bốc cháy đùng đùng, ngọn lửa vàng chói bùng lên trong chốc lát rồi vụt tắt.
Ông Phòm nhặt từng miếng vàng bám đầy đất và phân lợn mục đưa cho Thanh Châu nhét vào bao tải. Lấp xong chiếc hố phân cũ thì trời đã mờ sáng. Ðám trẻ con vẫn chưa thức giấc. Tiếng ông nhẹ tênh giữa ban sáng.
- Của con đấy, làm gì thì làm.
Thanh Châu vẫn chưa hoàn hồn, gần như là phát dại, cô ngồng mình đổ vàng bám đất đá, phân lợn mục loảng xoảng vào chậu nhôm, tâm thần bấn loạn, chân tay run rẩy. Trong màn sương sớm mơ màng, người đàn bà chỉ còn chín ngón tay khệ nệ bưng chậu vàng ra giếng, múc đầy nước đổ vào, dùng bàn chải thường ngày vẫn để cọ chân kỳ cạch cọ đi cọ lại cho sạch những thỏi vàng còn bám đầy tạp chất.
