134 bài viết của nhiều tác giả, đã dày công sưu tầm, nghiên cứu trực tiếp tại các đình, đền của các quận, huyện, thị xã của thành phố Hà Nội. Kết hợp đối chiếu với các bản thần tích bằng chữ Hán, Nôm ghi chép về sự tích các vị Thành hoàng làng của Hà Nội được lưu giữ ở Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Thư viện Quốc gia và một số thư viện chuyên ngành còn lưu giữ được. Mỗi bài viết giúp bạn đọc hiểu hơn về tục thờ thành hoàng ở Thăng Long - Hà Nội, xưa và nay.
Hà Nội là nơi có nhiều đình, đền, miếu mạo nhất trong cả nước với niên đại hàng 500 - 700 năm nhưng vẫn được gìn giữ, bảo tồn cho đến hôm nay. Dân gian có câu: “Cầu Đông, chùa Bắc, đình Đoài”. Hà Nội có những ngôi đình cổ kính nổi tiếng như đình Tường Phiêu, đình Tây Đằng, đình Chu Quyến, đình Phương Châu, đình Mông Phụ… được xây dựng từ thời Lê, Mạc với kiến trúc nghệ thuật độc đáo, đã được Nhà nước xếp hạng di tích cấp quốc gia. Ngoài ra, còn có các đền thờ nổi tiếng như đền Quán Thánh, đền Bạch Mã, đền Cổ Loa, đền Phùng Hưng thờ các vị thánh, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa của dân tộc…
Trong tâm thức dân gian, nhiều thành hoàng có sự tích hết sức lạ lùng, nhưng tựu trung lại là các vị thần đã được lịch sử hóa hay huyền thoại hóa. Mỗi thành hoàng đều có một lý lịch ghi thành văn bản gọi là thần tích hoặc thần phả, ngọc phả, phả lục… Những thần tích đó vừa là bằng chứng của tín ngưỡng dân gian, vừa là thành tố của văn hóa dân gian. Nói cách khác, thần tích mà hiện nay còn lại ở các đình, đền mà nhóm tác giả sưu tầm được là một sáng tạo văn hóa phi vật thể của dải đất nghìn năm văn vật, hội tụ ở Thăng Long - Hà Nội.
Cuốn sách là món quà tinh thần của tập thể Hội VNDG Hà Nội dành tặng nhân dân Thủ đô và cả nước, nhân dịp hướng tới kỷ niệm 1010 năm Thăng Long - Hà Nội (1010 - 2020), góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, thể hiện ý thức biết ơn những người có công với làng xã, quốc gia, dân tộc.
